Rola ektopuryn w procesie od zapalenia do demielinizacji – perspektywy powstania nowych metod leczenia stwardnienia rozsianego

StreszczenieAutorzy przedstawili rolę sygnalizacji purynergicznej w indukcji procesów zapalnych w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) prowadzących do powstania stwardnienia rozsianego. Biorą w nich udział nukleotydy uwalniane z aktywowanych bądź uszkodzonych komórek. Pozakomórkowe nukleotydy rozpoznawane są w OUN jako ostrzegawcze sygnały i poprzez aktywację receptorów P2 (jonotropowe P2X i metabotropowe P2Y) aktywują procesy zapalne. Receptory P2 są obecne na komórkach OUN (komórki astrogleju i mikrogleju) oraz na komórkach układu immunologicznego, tj. limfocytach T i B, migrujących do OUN. Aktywacja obecnych na tych komórkach receptorów P2 aktywuje egzocytozę prozapalnych cytokin i chemokin oraz migrację i proliferację komórek immunologicznych, co prowadzi do demielinizacji i uszkodzenia aksonów. Aktywacja receptorów P2 jest kontrolowana przez enzymy – ektonukleotydazy, hydrolizujące pozakomórkowe nukleotydy, które są obecne na astrocytach, oligodendrocytach, komórkach mikrogleju oraz komórkach śródbłonka i limfocytach T. Hydroliza pozakomórkowego ATP i ADP przez NTPD-azy i ekto-5′-nukleotydazę powoduje powstanie ektoadenozyny, która poprzez pobudzenie receptorów P1 indukuje procesy hamujące zapalenie i immunosupresję.

Nucleotides released from activated and/or injured cells activate P2 receptors. Extracellular nucleotides serve as danger signals or damage-associated molecular patterns (DAMPs) that trigger various immune responses. Indeed, P2 receptors are highly expressed in the astrocytes, microglia and other immune cells such as T and B lymphocytes that migrate to the central nervous system. The activation of P2 receptors triggers the secretion of proinflammatory cytokines and chemokines as well as immune cell migration and proliferation that contribute to demyelination and axonal damage. The activation of P2 receptors is controlled by the ectonucleotidases which hydrolyze extracellular nucleotides. Ecto-NTPDases and ecto-5′-nucleotidase are expressed in the astrocytes, oligodendrocytes, microglia, endothelial cells and activated T cells. The hydrolysis of extracellular ATP and ADP by enzymes results in the generation of extracellular adenosine. This nucleoside interacts with P1 receptors and activates anti-inflammatory and immuno-suppressive responses in the cells involved in MS.