دانلود مقالات ISI درباره واپخش یا انتشار + ترجمه فارسی

واپخش یا انتشار که در اصطلاح علمی پخش مولکولی (diffusion) نامیده میشود پدیده‌ای است که پخش شدن ناشی از حرکت اتفاقی مولکولها از غلظت بیشتر به غلظتهای پایین را توصیف می‌کند. همچنین این پدیده در جانداران در تبادل مواد و املاح، بین سلول‌ها و خون در گردش نقش اساسی دارد. کلیهٔ مولکول‌ها و یون‌های موجود در مایعات بدن در حال حرکت دائم هستند و هر ذره به راه جداگانهٔ خود می‌رود. وقتی یک مولکول به مولکول دیگری نزدیک می‌شود، نیروهای الکتروستاتیکی و بین هسته‌ای مولکول اول مولکول دوم را دفع می‌کند و مقداری از انرژی حرکتی خود را به مولکول دوم می‌دهد که باعث می‌شود مولکول دوم مقداری انرژی جنبشی بدست آورد درحایکه مولکول اول آهسته‌تر و در جهتی متفاوت با مسیر اولیه حرکت می‌کند. یک مولکول موجود در محلول در هر ثانیه میلیون‌ها بار این عمل را انجام می‌دهد. این حرکت مداوم را انتشار می‌گویند. قانون پخش مولکولی، نفوذ مولکولی یا واپخش گراهام در سال ۱۸۴۸ میلادی توسط دانشمند فیزیک دان و شیمیدان اسکاتلندی توماس گراهام بیان شد. گراهام به طور تجربی دریافت که سرعت نفوذ گاز با جذر وزن مولکولی گاز، به طور معکوس متناسب است. بر اساس فردید واپخش گراهام، سرعت نفوذ گازها (تعداد مولکول‌های عبور کرده از حفره در ثانیه) به وزن مولکولی گازها بستگی دارد. در واقع گازهایی که وزن مولکولی کم تری دارند سریع تر از گازهایی که وزن بیشتری دارند، از درون حفره عبور می‌کنند؛ بنابراین گازی که دارای وزن مولکولی پایین‌تری است، سرعت نفوذ مولکولی بالاتری دارد بنابراین زمان مربوط به نفوذ آن کم‌تر است؛ بنابراین مولکول‌های سبک‌تر، سرعت بالاتری دارند. در جانداران دیفوزیون از غشای سلول به دو روند جداگانه موسوم به دیفوزیون ساده و دیفوزیون تسهیل شده تقسیم می‌شود: دیفوزیون ساده به معنی حرکت جنبشی مولکول‌ها یا یونها از طریق یک منفذ در غشا بدون لزوم ترکیب شدن با پروتئین‌های حامل در غشا است. دیفوزیون تسهیل شده (Facilitated) به واسطهٔ مادهٔ حامل نیز نامیده می‌شود. زیرا ماده‌ای که به این روش انتقال می‌یابد معمولاً نمی‌تواند بدون اینکه یک پروتئین حامل اختصاصی به آن کمک کند از غشا بگذرد یعنی حامل دیفوزیون آن ماده را به طرف دیگر غشا تسهیل می‌کند.