آشنایی با موضوع
پدیده شناسی (به انگلیسی: Phenomenology) عبارت از مطالعه یا شناخت پدیده است. پدیدار به امری که میتواند موضوع تجربه باشد، یعنی هر چیزی که در زمان و مکان برای ما تظاهر مینماید، اطلاق میشود. هوسرل پدیدار را آن نوع از شناخت میداند که حاصل ترکیب دو محدوده عینیت و ذهنیت باشد. پدیدار واقعیتی است که در حیطه شناخت انسان قرار میگیرد و حامل معنا یا نیتی است.
پدیده شناسی ناظر به جهانی است که در بوته نیت و توجه و ادراک ما قرار میگیرد و انتزاعات ذهنی و واقعیات مستقل را عجالتاً کنار می گذارد. پدیدار به معنای خاص، امر بیواسطهای است که توسط ادراک انسان دریافت میشود. اگر بتوانیم یک موضوع را آنگونه که خود را مینمایاند و برکنار از مفهومها و قالبهای پیشین درک کنیم، در آن صورت است که به ادراک پدیدار یا خود موضوع نایل شدهایم. به اعتباری دیگر میتوانیم بگوییم پدیدار امری طبیعی است، یعنی حامل هیچ باری به غیر از آنچه که خود را در محدوده ادراک ظاهر مینماید نیست و هیچ نوع رنگ مصلحتاندیشی یا صبغه مفهومی ندارد. به همین جهت پدیدار امری نیست که با یک ادراک خاتمه یابد، بلکه نوعی آغاز است برای دریافت و شناسایی بیشتر که پایانی برای آن متصور نیست. پدیده شناسی لقاء مستقیم با خود موضوع و درک ماهیت بیواسطه آن میباشد. جمله مشهوری که شعار پدیده شناسی است این است که ادراک، بدون موضوع ادراک، وجود ندارد. پس ادراک، همواره ادراک چیزی است و همین خالی نبودن ادراک از امر مورد ادراک است که در اصطلاح پدیده شناسی نیت یا توجه نامیده میشود.
پدیدارشناسی عبارت است از تحلیل توصیف آگاهی؛ همچنین گفته اند که پدیدارشناسی صرفاً با اگزیستانسیالیسم مناسبت دارد. بعضی از فیلسوفان پدیدارشناسی را نظرورزی در باب ذهنیت متعالی می دانند، در حالی که بعضی دیگر، آن را روشی برای تقرب به هستی ملموس تلقی می کنند. فیلسوفانی هم هستند که پدیدارشناسی را جستجوی فلسفه ای می دانند که زمان و مکان و جهان را درست به نحوی که ما آن را تجربه و زندگی می کنیم تبیین کند. عده ای دیگر می گویند پدیدارشناسی کوششی است برای توصیف بی واسطة تجربة ما انسان ها به گونه ای که فی نفسه وجود دارد و بی آنکه در این توصیف منشأروان شناختی تجارب و علیه آن ها را در مد نظر داشته باشد. اما هوسرل از پدیدارشناسی «تکوینی» (genetic) و سازنده (constitutive) سخن می گوید. بعضی این فراوانی و تکثر تصورات در باب پدیدارشناسی را امری عجیب تلقی می کنند و بعضی دیگر آن را نشانِ «ابهام»، پدیدارشناسی می دانند؛ در این میان، کسانی هستند که معتقدند فلسفه ای که نتواند چشم اندازش را به دقت و سر راست معین و تعر یف کند نمی تواند مباحثش را به سرانجامی مطلوب برساند. از سوی دیگر بعضی ها می گویند که اصطلاح «پدیدارشناسی» اولاً یک مفهوم روشی است و از آنجا که این روش در باب اهداف محدود و بسیار جزئی توسعه یافته است از این رو می تواند این گونه معانی متفاوت و متغیر داشته باشد.
ادموند هوسرل پدیده شناسی را با تأکید بر وجوه التفاتی ذهن و با هدف منظم ساختن فلسفه و فلسفه شناخت به طور اخص به کار برد. البته این واژه را نخستین بار یوهان هنریش لامبرت در کتاب Neues Organon به کار برد. پدیدارشناسی با تفکیک آگاهیِ با واسطه و بیواسطه از یکدیگر، آگاهی انسان را از پدیدارهای ذهنی که بدون واسطه در ذهن وی ظاهر میشوند و ممکن است حتی عینیتی هم نداشته باشند، مطالعه میکند. هوسرل معتقد است هر فعالیت ذهنی «وجه التفاتی» خاصی دارد، یعنی چیزی که ذهن ما در موردش به تفکر میپردازد در یک لحظه خاص به دلیل التفات ذهنی موجود میشود، حال آنکه ممکن است آن وجود ذهنی، موجودی عینی نباشد. در نظر هوسرل موضوع فلسفه همین موضوعات مورد آگاهی است، یعنی هر آنچه که تجربه میکنیم، اعم از اینکه وجود داشته باشد یا نداشته باشد. هوسرل اصطلاح پدیده شناسی را هم برای «روش» خاص و هم برای اصول و مبادی فلسفی خود به کار میبرد. او از دو واژه «منشاء» و «آغاز» در تبیین و توضیح این اصول و مبادی استفاده میکند. اندیشهٔ هوسرل با خودآگاهی مبتنی بر پدیدارشناسی آغاز میشود و بر نقطه آغازین تفکر تأکید میورزد و بر این باور است که اندیشمند میتواند بر سبق ذهنها و تمایلات غالب آمده و تنها بر مطالب متیقن اتکا داشته باشد.
باید توجه داشت که پدیده اساسا یک اصطلاح فلسفی است که در قلمروهای مختلف برداشت های متفاوت از آن می شود. از دید پدیدار شناسان، پدیده چیزی است که در تجربه های بی واسطه ظاهر می شود. البته منظور انها از تجربه بی واسطه مشاهدات حسی نیست. به عقیده آنها پدیده جدا از موجودات جهان و منفک از عینیت های فیزیکی و بیرون از افکار و احساسات وجود دارد. به عبارت دیگر، پدیده هر چیزی است که ما به صورتی خاص مشاهده می کنیم و در واقع به چیزی دلالت دارد که در وجدان یا ذهن هر فرد به صورت مشخص نمود پیدا می کند
در این صفحه تعداد 666 مقاله تخصصی درباره پدیده شناسی که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید.
در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.