قهوه یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌ها در سراسر جهان است و طرفداران آن، قطعاً نام قهوه عربیکا و قهوه روبوستا را به دفعات شنیده‌اند. دو گونه معروف قهوه که شباهت‌ها و تفاوت‌های فراوانی با یکدیگر دارند و اغلب افرادی که طرفدار نوشیدن قهوه هستند، نوشیدن ترکیب این دو قهوه را با درصد خلوص مختلف ترجیح می‌دهند. بسیاری از افرادی که به صورت روزانه قهوه را با هدف لاغری می‌نوشند، اغلب این سوال برای‌شان تداعی می‌شود که قهوه سیاه عربیکا برای لاغری بهتر است یا قهوه سیاه روبوستا؟ به همین جهت در این مطلب قرار است که معرفی کامل قهوه سیاه عربیکا و خواص آن برای لاغری بپردازیم.
قهوه عربیکا چیست؟
همانطور که تمامی میوه‌ها و گیاهان مختلف، از ارقام متفاوتی تشکیل می‌شوند و حیوانات و حتی انسان‌ها نیز نژادهای مختلفی با ویژگی‌های متفاوت دارند، گیاه قهوه نیز از ارقام متمایز از هم تشکیل شده که در میان تمام 75 رقم موجود قهوه در جهان، دو نوع عربیکا و روبوستا به شهرت جهانی رسیده‌اند. قهوه‌های روبوستا که می‌توان آن‌ها را از خط میانی صاف دانه شناسایی کرد، طعمی تلخ‌تر و کافئینی بیشتر دارند و البته که طرفداران خود را هم دارند. اما قهوه‌های عربیکا را می‌توان از خط میانی قهوه که حالتی S مانند دارد شناسایی کرد که دانه‌هایی ریزتر و تیره‌تر از روبوستا نیز دارند و طعم آن‌ها کمی به ترشی مایل است. البته طعم هر دانه قهوه به میزان و نحوه رست دادن آن بستگی دارد و نمی‌توان گفت که تمام یک نژاد خاص از قهوه، طعم معینی دارند.
قهوه عربیکا بومی‌کشور یمن در شبه جزیره عربستان است که نخستین رد پای آن در مناطق کوهستانی این کشور دیده می‌شود. امروزه بیشترین حجم تولیدی این قهوه در کشورهای برزیل، یمن، جنوب غرب اتیوپی، جنوب شرق سودان و گواتمالاست. دلیل نامگذاری آن نیز همین بومی شبه جزیره عربستان بودن است. این قهوه معمولاً در مناطقی با ارتفاع حدود 2000 متری از سطح دریا رشد می‌کند و پرورش آن نیز کار چندان آسانی نیست؛ چرا که به سرمای زیاد، گرمای زیاد و آفات بسیار حساس است. با این وجود به دلیل محبوبیت فراوانی که در تمام جهان دارد، بیشترین کشت قهوه در جهان نیز متعلق به همین قهوه عربیکا است.
قهوه عربیکا علاوه بر طعم تلخ و ترش، عطر بسیار فوق‌العاده‌ای هم دارد و همین عطر قهوه باعث می‌شود که در سراسر جهان آن را با قهوه روبوستا ترکیب کنند. در واقع ترکیب شدن قهوه عربیکا با قهوه روبوستا است که موجب ایجاد عطر و طعمی متعادل در قهوه خواهد شد. حال این ترکیب بسته به سلیقه مردم می‌تواند از درصدهای مختلف این دو نوع ایجاد شده باشد. از آنجایی که قهوه عربیکا از قیمت بالاتری نسبت به روبوستا برخوردار است و با هدف بهبود عطر قهوه به روبوستا اضافه می‌شود، معمولاً درصد کمتر قهوه را تشکیل می‌دهد و به عنوان مثال اگر جایی گفتند قهوه 70-30 یعنی 70 درصد قهوه روبوستا و 30 درصد آن عربیکاست.
نکته مهم دیگری که باید بدانید، این است که قهوه عربیکا خود زیرمجموعه‌های متفاوتی دارد که در طعم و عطر کمی با هم متفاوت هستند. بنابراین اگر قهوه خاصی را خریداری می‌کنید و می‌بینید که عطر و طعم آن متفاوت از دیگر قهوه‌های مشابه است، دلیل آن همین تفاوت نژادی، تفاوت کشور تولید کننده (از حیث تفاوت اقلیمی) و تفاوت نحوه رُست کردن آن است. نژادهای معروف قهوه عربیکا عبارتند از:
- تیپیکا (از مشهورترین ارقام)
- بورن
- جکسون
- کاتیمور
- کاتورا
- کاتوآی
- جمبر
- کنت
- و...
آیا قهوه عربیکا به کاهش وزن کمک می‌کند؟
پیش از این بارها درباره خواص قهوه برای لاغری صحبت به میان آورده‌ایم و درباره چگونگی تاثیر آن نیز صحبت کرده‌ایم. قهوه رست شده یا همان قهوه سیاه حاوی مقادیر قابل توجهی کافئین است که سبب افزایش سوخت و ساز بدن شده و اگر در این حین افراد فعالیت بدنی خود را نیز افزایش دهند، میزان سوخت کالری در آن‌ها می‌تواند تا 150% افزایش یابد. به این ترتیب می‌توان به سادگی نتیجه گرفت که در هر صورت دو ماده ارزشمند موجود در قهوه یعنی اسید کلروژنیک و کافئین، تاثیرات خود را برای لاغری خواهند داشت.
همانطور که می‌دانید، بدون تغییر عادات غذایی و تحرک کافی، کاهش وزن در هر صورت خیال خامی بیش نخواهد بود. اما برای کسانی که رژیم غذایی و ورزش را جهت کاهش وزن رعایت می‌کنند، قهوه می‌تواند یک تسریع‌کننده مطمئن باشد. در واقع تاثیرات قهوه بر روی لاغری تنها زمانی کمک کننده خواهد بود که شروط اصلی کاهی وزن در حال رعایت کردن باشند. حال آن که این تاثیرات در قهوه‌های مختلف چقدر باشد، بستگی به میزان کافئین و اسید کلروژنیک در قهوه دارد. تاثیر قهوه سیاه عربیکا برای لاغری نیز طبیعتاً به همین موضوع بستگی خواهد داشت و در اینجا درباره آن‌ها صحبت خواهیم کرد:
کاهنده اشتها
خوردن روزانه یک الی دو فنجان قهوه عربیکای سیاه (بخصوص نیم ساعت پیش از وعده‌های غذایی) می‌تواند تا 20% از اشتهای شما را کم کند و کالری ورودی بدن شما را به این ترتیب کاهش دهد. بنابراین مبنای اول کاهش وزن یعنی کنترل کالری ورودی به هنگام خوردن غذا تا حدودی از این روش تحت کنترل قرار خواهد گرفت.
افزایش دهنده سوخت و ساز بدن
قهوه عربیکا نیز دارای اسید کلروژنیک و کافئین است و می‌تواند متابولیسم بدن را افزایش دهد. افزایش سوخت و ساز به معنای تامین مبنای دوم کاهش وزن یعنی بالا بردن میزان سوخت کالری است. بنابراین اگر افراد بخواهند با رژیم غذایی و فعالیت بدنی نسبت به لاغر شدن اقدام کنند، نوشیدن قهوه سیاه عربیکا برای لاغری از دو سو مفید است. هم می‌تواند اشتها را کاهش دهد و میزان ورودی کالری را کم کند و هم می‌تواند متابولیسم را بالا برده و سوخت کالری را بیشتر کند.
عوارض مصرف بیش از حد قهوه عربیکا
از قدیم گفته‌اند که هر چیزی کمش داروست، متوسطش غذاست و زیادش سم! بنابراین درباره قهوه عربیکا برای لاغری نیز این موضوع مصداق دارد. شما باید حد میزان مصرف درست را دانسته و درباره موانع منع مصرف قهوه نیز اطلاعات داشته باشید. مصرف بیش از حد قهوه عربیکا ممکن است عوارضی را با خود به همراه داشته باشد که قصد داریم درباره آن صحبت کنیم؛ اما پیش از آن باید بدانید که آیا منع مصرف قهوه دارید یا خیر؟ اگر با خوردن قهوه دچار تهوع، استفراغ، سرگیجه، تپش قلب زیاد (تا حدی از آن طبیعی است) و معده درد می‌شوید، مصرف قهوه برای شما ضرر دارد. همچنین افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر، بیماران دارای زخم معده، بیماران مبتلا به گلوکوم، افراد با فشار خون بالا و برخی بیماران خاص کلیوی نیز تنها در صورت تایید پزشک معالج خود می‌توانند قهوه مصرف کنند.
اگر شما جزو هیچ کدام از موارد نام‌برده نیستید و به مصرف روزانه قهوه مشغولید، ابتدا بدانید که مصرف روزانه بیش از 4 فنجان قهوه برای شما توصیه نمی‌شود. مصرف بیش از حد قهوه عربیکا برای لاغری ممکن است عوارض زیر را برای همه افراد به همراه داشته باشد:
بی‌خوابی و سردرد
اولین و مهم‌ترین عارضه‌ای که ممکن است در صورت مصرف مازاد قهوه به شما دست دهد، بی‌خوابی و سر درد است. برای آن که سر درد نگیرید، باید متناسب با قهوه مصرفی روزانه، آب کافی هم بنوشید. نوشیدن آب به اندازه کافی بسیار مهم است. همچنین اثر طبیعی کافئین، از بین بردن خواب‌آلودگی و خنثی کردن هورمون ملاتونین در بدن است. به همین خاطر باید سعی کنید مصرف روزانه قهوه خود را به نیمه اول روز سوق دهید تا خللی در خواب شبانه شما ایجاد نشود. تاکید می‌کنیم که قهوه اگر به اندازه و در زمان درست مصرف شود، هیچ عوارضی برای بدن شما نخواهد داشت.
افزایش فشار خون
عامل دومی که باز هم به دلیل وجود کافئین در قهوه اتفاق می‌افتد، افزایش فشار خون است. مصرف قهوه عربیکا برای لاغری باید متناسب با تحرک و ورزش شما باشد. کافئین موجود در قهوه که باعث آزاد شدن مقادیر زیادی انرژی (افزایش متابولیسم) در بدن می‌شود، اگر با ورزش و تحرک کافی همراه نباشد، ممکن است فشار خون افراد را افزایش دهد. البته درباره افزایش فشار خون در بدن به وسیله قهوه صحبت‌های ضد و نقیض زیادی مطرح است؛ اما آنچه واضح است این است که با ورزش و تحرک کافی، این فشار خون با پمپاژ قوی‌تر قلب همراه شده و روندی طبیعی‌تر را طی خواهد کرد. در هر حال به خاطر داشته باشید که اگر دارای بیماری زمینه‌ای قلبی یا فشار خون بالا هستید، درباره مصرف قهوه و حد مجاز آن حتماً با پزشک معالج خود مشورت داشته باشید.
جمع بندی و نتیجه گیری
قهوه عربیکا یکی از نژادهای مشهور قهوه است که حدود 60% تولید و مصرف قهوه در جهان را تشکیل می‌دهد. این قهوه کافئینی نسبتاً کمتر و طعم و عطری نسبتاً مطبوع‌تر نسبت به قهوه روبوستا دارد؛ به همین دلیل مصرف آن در جهان بیش از انواع دیگر قهوه است. قهوه عربیکا برای لاغری نیز بسیار مفید است و در کنار ورزش کافی و رژیم غذایی مناسب، می‌تواند روند کاهش وزن شما را سرعت بخشیده و چربی سوزی را در بدن شما افزایش دهد. اگر قصد کاهش وزن به کمک ورزش و رژیم غذایی را دارید، با نوشیدن یک فنجان قهوه یک ساعت قبل از غذا می‌توانید اشتهای خود را کاهش داده و با نوشیدن آن نیم ساعت پیش از ورزش، می‌توانید سوخت و ساز بدن خود را افزایش دهید و بازدهی رژیم و ورزش خود را بهبود ببخشید.