زندگی مدرن افراد را مجبور می‌کند که ساعت‌ها بدون هیچ تحرکی پشت میز یا کامپیوتر خودشان بنشینند. از طرفی دیگر رواج روزافزون مصرف غذاهای پرچرب و فست فودها باعث افزایش کالری دریافتی افراد می‌شود؛ این دو عامل باعث چاقی مفرط و اضافه شدید در بسیاری از افراد شده است. به همین دلیل بسیاری از افراد دنبال یافتن راهی ایمن، بی ضرر و طبیعی برای کاهش وزن و تناسب اندام هستند. در میان ده‌ها داروی شیمیایی زیان‌آور، به هیچ وجه نباید از خواص بی‌نظیر سیاه دانه برای لاغری غافل شد. با در نظر گرفتن این نکته که برای لاغری و کاهش وزن، داشتن فعالیت بدنی منظم در کنار رژیم غذایی سالم بسیار مهم است، در ادامه به بررسی سیاه دانه و کاهش وزن می‌پردازیم.
سیاه دانه چیست؟
سیاه دانه گیاهی است که معمولا 20 تا 30 سانتی‌متر رشد می‌کند و بیشتر به واسطه گل‌های سفید و آبی شناخته می‌شود. میوه سیاه دانه طبعی بسیار گرم دارد و حاوی مواد معدنی و سرشار از فیبر است. گیاه سیاه دانه به صورت عمده در مناطق گرمسیری از جمله نواحی جنوب آسیا رشد می‌کنند. به دلیل خواص درمانی فراوان، از روغن سیاه دانه و دانه‌هایش به عنوان یک داروی طبیعی در طب سنتی برای کنترل فشار خون، جلوگیری از افت قند خون، لاغری، شادابی پوست و جلوگیری از ریزش مو استفاده می‌شود.
طبع سیاه دانه
سیاه دانه به دلیل برخورداری از مواد معدنی مثل کلسیم، روی، فسفر، پتاسیم و تعداد زیادی از ویتامین‌ها دارای طبعی بسیار گرم و خشک است. به همین دلیل علیرغم خواص دارویی بسیار مفید، مصرف بیش از حد سیاه دانه به خاطر طبع گرمش می‌تواند آسیب‌هایی به افراد وارد کند.
تاثیرات سیاه دانه برای لاغری
اصولا برای کاهش وزن، لاغری و تناسب اندام به داشتن یک رژیم غذایی سالم، پرهیز از پرخوری و انجام فعالیت‌های بدنی کافی نیاز دارید. اصولا افراد به خاطر افت قند خون، احساس ضعف و گرسنگی کاذب نموده و در چنین شرایطی شروع به پرخوری می‌کنند. در چنین شرایطی، مصرف سیاه دانه می‌تواند این مشکل اساسی را حل کند. سیاه دانه سرشار از فیبر است. فیبر موجود در سیاه دانه می‌تواند قند خون بدن را کنترل کند و احساس گرسنگی را نیز رفع کند. در نتیجه میزان مصرف مواد غذایی شما کاهش یافته و منجر به کاهش وزنتان می‌شود.
خواص سیاه دانه
خواص درمانی و دارویی سیاه دانه فقط به حوزه لاغری و تناسب اندام محدود نمی‌شود. سیاه دانه یکی از گیاهانی است که به صورت گسترده در طب سنتی استفاده می‌شود. سیاه دانه دارای مواد آنتی اکسیدان است و به همین دلیل خوردن سیاه دانه یا استعمال موضعی روغن سیاه دانه پوست صورت را جوان و شاداب نگه می‌دارد و باعث کاهش سوزش و التهابات پوستی می‌شود. آنتی اکسیدان موجود در سیاه دانه، مانع بزرگی در برابر ابتلا به سرطان است. همچنین روغن سیاه دانه توانایی بالایی در شل کردن عضلات و رفع اسپاسم‌های عضلانی دارد. به همین دلیل از روغن سیاه دانه برای کاهش درد مفاصل، زانو درد و موارد مشابه استفاده می‌شود.
میزان و چگونگی مصرف سیاه دانه برای لاغری شکم
همانطور که در قسمت‌های قبلی نیز به این نکته حیاتی اشاره کردیم، مصرف بیش از حد سیاه دانه به خاطر طبع بسیار گرمش، شاید زیان‌آور باشد؛ پس بهتر است سیاه دانه را به میزان کافی و به صورت درست مصرف نمایید تا بهترین نتیجه را کسب کنید. اول از همه بهتر است توجه داشته باشید که سیاه دانه بسیار سخت و محکم است، در نتیجه جویدن آن کار آسانی نیست. از طرفی دیگر از دانه‌های سیاه دانه را به صورت سالم مصرف کنید، به همان صورت توسط دستگاه گوارش دفع می‌شود و بدنتان از خواص سیاه دانه محروم می‌شود. به همین دلیل متخصصان طب سنتی مصرف سیاه دانه به صورت آسیاب شده را توصیه می‌کنند.
از طرفی دیگر سیاه دانه به تنهایی طعم مطلوبی ندارد و معمولا توصیه می‌شود که از ترکیب عسل و سیاه دانه برای نتیجه مطلوب‌تر و طعم بهتر استفاده کنید. البته باید دقت کنید که موقع آسیاب کردن، سیاه دانه کاملا پودر نشود. سیاه دانه نیم‌کوب شده را با عسل ترکیب کنید و یک قاشق غذاخوری سرخالی از ترکیب عسل و سیاه دانه را هر روز صبح میل کنید. برای موارد دیگر مثل بهبود کارکرد دستگاه گوارش یا تقویت مو ابرو می‌تواند از روغن سیاه دانه، کپسول سیاه دانه و حتی دمنوش آن استفاده کنید. اگر از این ترکیب به صورت مداوم و مرتب استفاده کنید و رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسبی نیز داشته باشید، می‌توانید ماهانه 2 تا 3 کیلوگرم وزن کم کنید و به اندام ایده‌آل خودتان برسید.
چه افرادی نباید سیاه دانه را مصرف کنند؟
علیرغم تمام فواید فراوان سیاه دانه، مصرف آن برای گروهی از افراد می‌تواند خطرناک باشد. ابتدا باید به زنان باردار اشاره کنیم. مصرف سیاه دانه منجر هب انقباض ماهیچه‌های رحم می‌شود و می‌تواند برای سلامت جنین زیان‌آور باشد؛ به همین دلیل مصرف سیاه دانه به زنان باردار توصیه نمی‌شود. از طرفی چون سیاه دانه معمولا همراه با عسل مصرف می‌شود و خود سیاه دانه نیز فیبر بالایی دارد، مصرف بیش از حد این ترکیب می‌تواند باعث افزایش قند خون شود و برای بیماران دیابتی مناسب نباشد.
به دلیل طبع گرم سیاه دانه معمولا توصیه می‌شود که قبل از ترکیب سیاه دانه با عسل، آن را یک ساعت در سرکه سیب خیس کنید تا کمی از طبع گرمش کاسته شود. ولی اگر طبع شما گرم است و مصرف گرمیجات باعث التهاب و بیماریتان می‌شود، بهتر است سراغ مصرف سیاه دانه نروید. به دلیل احتمال تداخل دارویی یا واکنش‌های آلرژیک، معمولا به افراد زیر 12 سال، بانوان در دوره قاعدگی و اشخاص مبتلا به زخم معده، مصرف سیاه دانه توصیه نمی‌شود.
مضرات احتمالی مصرف سیاه دانه
اگر قرار باشد نگاهی منصفانه به سیاه دانه داشته باشیم، باید در کنار فواید زیادش به مضرات احتمالی این ماده دارویی نیز اشاره کنیم. از جمله مهم‌ترین مضرات احتمالی مصرف سیاه دانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فشار خون
همانطور که قبلا نیز به این نکته اشاره کردیم سیاه دانه باعث کنترل فشار خون می‌شود و می‌تواند به افرادی که فشار خون بالایی دارند، کمک کند. اما اگر فشار خون شما به صورت نرمال پایین‌تر از حد عادی است، مصرف سیاه دانه می‌تواند فشار خون شما را بیش از حد کاهش دهد.
مشکلات پوستی
اگرچه سیاه دانه برای لک و مشکلات پوستی مفید است ولی گاهی اوقات به خاطر واکنش‌های آلرژیک ممکن است مصرف سیاه دانه نتیجه عکس بدهد و اوضاع پوست شما را وخیم‌تر کند.
تداخلات دارویی
سیاه دانه ممکن است تاثیر برخی داروها را خنثی کند یا حتی باعث تداخلات دارویی شدیدی بشود. مثلا مصرف همزمان سیاه دانه با داروهای سرطان، باعث خنثی شدن و اثر نکردن داروها می‌شود.
واکنش‌های آلرژیک
اگرچه تعداد افرادی که به سیاه دانه حساسیت دارند خیلی زیاد نیست ولی باز هم ممکن است عده‌ای به سیاه دانه حساسیت داشته باشند. این حساسیت غالبا به صورت خارش یا التهابات پوستی و مشکلات گوارشی بروز می‌کند.
اختلال در خونریزی
ترکیبات و مواد معدنی موجود در سیاه دانه ممکن است منجر به انعقاد و لختگی خون بشود. پس بهتر است افرادی که از داروهای انعقاد خون استفاده می‌کنند یا زنان در دوران قاعدگی درباره مصرف سیاه دانه احتیاط کنند.
جمع بندی و نتیجه گیری
سیاه دانه به دلیل برخورداری از مواد معدنی، ویتامین‌ها و فیبر می‌تواند فشار خون شما را کنترل نموده و منجر به لاغری و کاهش وزن بشود. البته همانطور که گفتیم در یک سری شرایط به دلیل حساسیت یا تداخلات دارویی، مصرف سیاه دانه برای لاغری، شاید خیلی برایتان مناسب نباشد.