سردرد، شناخته‌شده‌ترین نوع درد در بدن انسان است که بسیاری از افراد حداقل برای یک بار آن را تجربه کرده‌اند. از آنجا که این درد علت و علائم متعددی دارد، پی بردن به نوع سردرد اهمیت بسیاری خواهد داشت. به طور کلی سردرد به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم‌بندی می‌شود. سردردهای اولیه کاملا بی‌خطر بوده و نشان‌دهنده هیچ بیماری جدی یا مشکلی خاص در بدن نخواهند بود. این نوع درد معمولا با مصرف مسکن یا روش‌های درمانی خانگی قابل بهبود هستند. در مقابل دردهای ثانویه، عاملی مهم برای بروز عارضه‌ای جدی در بدن محسوب می‌شوند. به همین جهت مشخص کردن نوع سردرد در دو حالت اولیه و ثانویه اهمیت بسیاری خواهد داشت.
شایع‌ترین انواع سردرد و علل آن
هر گونه التهاب یا فشار ایجاد شده در بافت و نواحی اطراف مغز باعث سردرد می‌شود که هر کدام از انواع سردردها علائم و نشانه‌هایی مخصوص به خود دارند. با شناخت هر کدام از حالت‌های سردرد می‌توانیم برای رفع یا کاهش آن از روش‌های درمانی متفاوت بهره‌مند شویم. البته نمی‌توان از این نکته غافل شد که معمولا سردردها روش درمانی خاصی نداشته و نیاز به گذران دوره درد دارند. در ادامه به چهار نوع از شایع‌ترین سردردها اشاره کوتاهی خواهیم داشت.
سردرد تنشی
اگر هنگام سردرد شما درد را در ناحیه شقیقه، پشت سر و پیشانی به صورت همزمان احساس کردید، به سردرد تنشی دچار شده‌اید. این درد فشار زیادی بر شخص وارد کرده و برای کاهش و رفع درد معمولا از روش‌های درمانی مختلفی مانند مصرف داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی و... استفاده می‌شود. از آنجا که این درد به صورت یک نوار دور تا دور ناحیه پیشانی و سر را در برمی‌گیرد، فشار وارده بر شخص بسیار شدید و آزاردهنده خواهد بود.
سردرد خوشه‌ای
یکی از بدترین حالت‌های سردرد که افراد بسیاری درد آزاردهنده آن را تجربه کرده‌اند، سردرد خوشه‌ای است. معمولا این نوع سردرد دارای ضربان بوده و یک ناحیه از سر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. یکی از رایج‌ترین علائم حالت خوشه‌ای، احساس درد در اطراف یکی از چشم‌ها است. افرادی که این نوع سردرد را تجربه کرده‌اند، حداقل بین 10 تا 3 ساعت با این درد درگیر بوده‌اند. همچنین این امکان وجود دارد که در طول یک روز یا چندین هفته این درد با شخص همراه باشد.
سردرد سینوسی
همانطور که از این عنوان مشخص است، درد ناشی از این نوع سردرد در ناحیه سینوس‌ها حس می‌شود. سینوس‌ها در اثر التهاب تحریک شده و شخص دردهای سینوسی را تجربه می‌کند. سردرد سینوسی همچون حالت خوشه‌ای بسیار آزاردهنده بوده و ممکن است شخص چند ساعت در طول یک روز با این درد دست و پنجه نرم کند. از آنجا که این نوع سردرد، سینوس‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، شما ممکن است علائمی مانند گرفتگی بینی، آبریزش بینی، چرکی شدن بینی و... را مشاهده کنید. در این سردرد، درد در ناحیه استخوان گونه و استخوان پیشانی احساس می‌شود.
سردرد می‌گرنی
یکی دیگر از شایع‌ترین انواع سردرد که تعداد افراد زیادی را نیز درگیر می‌کند، سردرد می‌گرنی است. از مهمترین علائم این سردرد، حالت تهوع است. به طور کلی این نوع سردرد با حالت تهوع همراه بوده و همچنین نور زیاد محیط نیز باعث تشدید سردرد در این دسته از افراد می‌شود. این سردرد نیز مانند دردهای خوشه‌ای یک ناحیه را تحت تأثیر قرار داده و احتمال تداوم درد از چند ساعت تا چند روز وجود دارد.
روش‌های درمان سردرد در خانه
سردردها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که در صورت مبتلا شدن به آن‌ها باید ریشه درد و علت‌های آن مشخص شود. به این دلیل که بعضی از سردردها نشانه‌ای از یک بیماری یا عارضه‌ای جدی هستند. بر این اساس نحوه کاهش درد یا درمان سردرد، روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه این مطلب قصد داریم به چند روش خانگی برای کاهش و بهبود سردرد بپردازیم.
نوشیدن آب
بدن ما روزانه به مقدار مشخصی آب احتیاج دارد. در صورتی که آب مورد نیاز برای بدن به اندازه کافی تأمین نشود، با مشکلات مختلفی در ارتباط با سلامتی خود مواجه خواهیم شد. به عنوان مثال کم آبی باعث خشک شدن و دهیدراته شدن پوست صورت می‌شود.
یکی از رایج‌ترین علل بروز سردردهای مزمن روزانه، کم آبی بدن است. به همین جهت هنگام مواجهه با سردردهای روزانه، روش ساده آب نوشیدن را انتخاب کنید. در طول روز به اندازه کافی آب بنوشید و در مدت زمانی کوتاه نتیجه آن در رفع سردرد را مشاهده خواهید کرد.
استفاده از کمپرس سرد و گرم
روش‌های خانگی متعددی برای بهبود سردرد وجود دارد، یکی از این روش‌های مؤثر، استفاده از کمپرس سرد است. شما می‌توانید کیسه‌ای از یخ تهیه کرده و به عنوان کمپرس یخ از آن برای کاهش درد در نواحی مختلف سر و گردن استفاده کنید.
توجه داشته باشید که کمک گرفتن از کمپرس گرم برای هر نوع سردردی مناسب نخواهد بود. به همین جهت پیش از اینکه روش درمانی خانگی خاصی را انتخاب کنید، نوع سردرد خود را شناخته و سپس اقدام کنید. معمولا از کمپرس گرم برای بهبود دردهای ناشی از سردرد تنشی استفاده می‌شود.
نکته‌ای که باید در روش خانگی کمپرس سرد و گرم به آن دقت داشته باشید، وقفه انداختن در طول دوره رفع درد است. به این معنا که اگر مدت زمان 30 دقیقه را برای کاهش درد به کمک کمپرس گرم یا سرد انتخاب کرده‌اید، باید هر ده تا پانزده دقیقه یک بار، وقفه‌ای کوتاه ایجاد کنید.
تمرینات تنفسی
بسیاری از افراد نسبت به مزایای تنفس صحیح آگاه نبوده و از اهمیت آن اطلاع کافی ندارند. تنفس صحیح و اصولی، کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار داده و شما می‌توانید در جنبه‌های مختلفی از زندگی و سلامت جسم و روان اثرات مثبت آن را تجربه کنید.
یکی از روش‌های درمان خانگی برای کاهش و بهبود سردرد، تمرینات تنفسی است. نکته‌ای که در این تمرینات اهمیت دارد، تمرکز بر نحوه تنفس و ریتم منظم آن است. این تمرین امر دشواری نبوده و شما می‌توانید در هر زمان و موقعیتی آن را انجام دهید. برای شروع یک دم عمیق گرفته و هوای تنفس شده برای 5 ثانیه نگه داشته و سپس به آرامی طی مدت زمان 5 ثانیه هوا را از ریه‌ها خارج کنید. انجام دادن این تمرین تنفسی به صورت منظم و صحیح، تأثیر قابل توجهی بر روی رفع سردرد شما خواهد داشت.
خواب کافی
در این مطلب به تأثیر نوشیدن آب بر روی افزایش کیفیت زندگی اشاره داشتیم. در این بخش لازم است تا به مورد مهم دیگری که تمام زندگی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، توجه داشته باشیم. این عامل مهم، خواب کافی و باکیفیت است. اگر ما در طول شب بین 7 تا 8 ساعت خواب خوب و عمیق داشته باشیم، در طول روز انرژی بیشتری برای انجام امور روزمره خود خواهیم داشت.
طبق بررسی‌های انجام شده، افرادی که دیر به خواب رفته و مدت زمان مناسبی به خواب عمیق نمی‌روند، نسبت به دیگران، تعداد سردردهای بیشتری را تجربه می‌کنند. به این ترتیب اگر از سردردهای مزمن روزانه رنج می‌برید، نسبت به الگوی خواب خود دقت داشته و از هر عاملی که باعث بی‌خوابی شما می‌شود، دوری کنید.
درمان سردرد با اصلاح رژیم غذایی
آیا می‌دانستید که بعضی از مواد غذایی منجر به سردرد شده یا شدت آن را افزایش می‌دهند؟ همچنین مواد مغذی و مفیدی نیز وجود دارند که با مصرف آن‌ها می‌توانیم به بهبود و کاهش سردردهای خود کمک کنیم.
مصرف منیزیم
یکی از بهترین روش‌های درمان سردرد به کمک اصلاح رژیم غذایی، مصرف مواد غذایی شامل منیزیم یا مکمل‌هایی است که در ترکیبات آن‌ها از منیزیم استفاده شده است. طبق تحقیقات و تجربه‌های شخصی، افرادی که هنگام سردرد منیزیم مصرف کرده‌اند، طی مدت زمانی کوتاه احساس درد در آن‌ها به شکل قابل توجهی کمتر شده است.
بادام، تخم کدو، بادام هندی، تخم آفتابگردان، بلغور جو، دانه کتان، موز، ذرت، کلم بروکلی، نخودفرنگی و... از مهمترین مواد خوراکی هستند که در ترکیبات آن‌ها منیزیم وجود دارد.
مصرف ویتامین‌های گروه ب
اگر از اهمیت مصرف ویتامین‌های ب مطلع باشید، حتما آن را در سبد غذایی روزانه خود جای می‌دهید. ویتامین‌های گروه ب، از ویتامین‌های محلول در آب بوده که مقدار مورد نیاز آن‌ها برای بدن جذب شده و مقدار اضافی به وسیله ادرار به راحتی از بدن خارج می‌شود. اگر شما هم در گروه افرادی قرار دارید که به دفعات با سردرد درگیر هستید، حتما مصرف ویتامین‌های گروه ب را شروع کنید.
منابع غذایی ویتامین گروه ب
- انواع لوبیا
- ماهی
- پسته، بادام
- هویج
- شیر گاو، شیر بز
- تخم مرغ
- کرفس، چغندر، کلم بروکلی
- سیر
- نان سبوس‌دار
- گوشت مرغ و بوقلمون و...
کاهش مصرف مواد غذایی حاوی هیستامین
همانطور که اشاره کردیم مصرف بعضی از غذاها ممکن است میزان سردرد ما را افزایش دهند. به عنوان مثال ماده شیمیایی هیستامین، یکی از این ترکیبات غذایی است که مصرف زیاد آن باعث شدت گرفتن عارضه‌هایی مانند سردرد می‌شود. به همین جهت متخصصان به افرادی که به دفعات دچار سردرد می‌شوند، عدم مصرف مواد غذایی شامل هیستامین را توصیه می‌کنند.
اجتناب از مصرف نیترات و نیتریت
مواد غذایی که از مواد نگهدارنده برای محافظت از آن‌ها استفاده می‌شود، دارای نیترات و نیتریت هستند. این مواد برای سلامتی بدن انسان مضر بوده و همچنین نقش مؤثری بر روی تشدید سردرد دارند. به همین جهت اگر به دفعات دچار سردرد می‌شوید، از مصرف مواد غذایی که شامل نیترات و نیتریت هستند، خودداری کنید.
مصرف کوآنزیم کیوتن Q10
یکی دیگر از مکمل‌های مؤثر در بهبود سردرد به خصوص سردردهای می‌گرنی، کوآنزیم کیوتن است. این ماده معدنی در مواد غذایی مانند تخم مرغ، روغن سویا، روغن کانولا، انواع گوشت ماهی، سبزیجات، گوشت گاو و... موجود است. اگر به مصرف این ماده مغذی حساسیت ندارید، می‌توانید به عنوان منبعی مفید برای رفع سردرد از آن استفاده کنید. همچنین مکمل‌هایی که در ترکیبات آن‌ها کوآنزیم کیوتن وجود دارد نیز منابع مفیدی برای کاهش و بهبود سردرد محسوب می‌شوند.
درمان سردرد با رایحه درمانی
یکی از روش‌های درمان سردرد که به تازگی نیز طرفداران بسیاری پیدا کرده، رایحه درمانی یا آروماتراپی است. در این روش از اسانس گیاهان معطر برای کاهش سردرد استفاده می‌شود. همچنین از این روش برای درمان افسردگی، استرس و اضطراب، بی‌خوابی و... نیز استفاده می‌شود.
گیاه اسطوخودوس یکی از بهترین داروهای گیاهی برای رفع تنش، بهبود خلق و خو، رفع اضطراب و از همه مهمتر بهبود دردهای ناشی از می‌گرن است. شما می‌توانید در رایحه درمانی اسانس اسطوخودوس را برای این منظور انتخاب کنید. گزینه مهم دیگر در این مبحث، رایحه درمانی توسط اسانس نعنا فلفلی است. این اسانس به شکل قابل توجهی سردرد را کاهش داده و همچنین در بهبود عملکرد دستگاه گوارش و جریان گردش خون نیز نقش دارد.
درمان سردرد با ماساژ درمانی
آیا تا به حال برای رفع سردرد از روش ماساژ درمانی استفاده کرده‌اید؟ ماساژ درمانی روشی مؤثر در کاهش و بهبود سردرد بوده که به حالت‌های مختلفی انجام می‌شود. نکته مهم در این حوزه، نحوه صحیح ماساژ دادن نواحی مختلف در سر و گردن است.
به عنوان مثال اگر منشأ سردرد شما شقیقه یا گیجگاه است، می‌توانید با ماساژ دادن این قسمت، درد خود را کاهش دهید. برای این منظور باید از نوک انگشت اشاره و انگشت وسط استفاده کرده و مقداری فشار در ناحیه شقیقه ایجاد کنید.
به طور کلی نقاطی بر روی سر و صورت وجود دارند که با شناختن آن‌ها می‌توانید از ماساژ درمانی جهت رفع سردرد بهره‌مند شوید. فاصله بین دو چشم اطراف بینی، دو نقطه بین عضلات گردن در ناحیه پشت سر، نقطه‌ای بین دو ابرو و دو نقطه بین شانه و گردن از مهمترین بخش‌هایی هستند که با ماساژ دادن به کاهش سردرد کمک م
درمان سردرد با داروهای خانگی
در این مطلب به چند روش خانگی مهم برای رفع سردرد اشاره داشتیم. برای کاهش سردرد می‌توانیم به داروهای خانگی نیز رجوع کنیم. با مراجعه به یک عطاری می‌توانیم اطلاعات کافی در خصوص مزایای گیاهان دارویی مؤثر در کاهش سردرد را جمع‌آوری کرده و بهترین استفاده را از آن‌ها داشته باشیم. انواع دمنوش گیاهی مانند بابونه، روغن‌های گیاهی مانند رزماری، اکالیپتوس و... از بهترین داروهای خانگی برای رفع انواع سردرد محسوب می‌شوند.
نتیجه گیری و جمع بندی
در آخر لازم می‌دانیم این نکته را تأکید کنیم که هر نوع سردردی با داروهای خانگی یا روش‌های ساده‌ای که در این مطلب اشاره کردیم، رفع نخواهد شد. بسیاری از سردردها منشأ یک بیماری یا عارضه‌ای جدی هستند که پیش از هر اقدامی‌باید نسبت به علت و تشخیص دقیق آن حساس باشیم. به همین جهت هر سردردی را جدی گرفته و تا زمانی که دلیل اصلی آن مشخص نشده، برای خود دارو یا درمانی خاص تجویز نکنید. رژیم غذایی سالم و سبک، انجام تمرینات ورزشی مانند یوگا یا پیلاتس، ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، نوشیدن چای گیاهی، حذف گلوتن از سبد غذایی و... از دیگر مواردی هستند که به درمان سردرد در خانه یا پیشگیری از بروز آن کمک می‌کنند.