راز و رمز آدم‌های هفت خط! سفری به اعماق تاریخ با یک داستان جذاب
آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا به افراد زیرک و مکار "آدم هفت خط" می‌گویند؟ این اصطلاح رایج ریشه در تاریخ دارد و داستانی جالب و شنیدنی را به همراه خود دارد.
شروع ماجرا در دوران ساسانیان
حکایت "آدم هفت خط" به دوران ساسانیان و آداب و رسوم شرابخواری در دربار پادشاهان آن زمان باز می‌گردد. در آن زمان، از پیمانه‌های زیبایی از جنس شاخ گاو و بز برای نوشیدن شراب استفاده می‌شد. این پیمانه‌ها به دلیل نداشتن پایه، باید تا ته سر کشیده می‌شدند، زیرا امکان گذاشتن آن‌ها روی زمین بدون ریختن شراب وجود نداشت.
خطوطی برای سنجش ظرفیت
برای اینکه افراد بیش از حد توان خود شراب ننوشند، برای هر شخص در دربار، پیمانه‌ای مخصوص با خطوطی مشخص شده بود. هر خط نشان‌دهنده حداکثر میزان شرابی بود که آن شخص می‌توانست بنوشد. به مرور زمان، تمام پیمانه‌های شراب در دربار با هفت خط درجه‌بندی شدند.
مهارت در نوشیدن، رمز "هفت خط" بودن
در مراسم‌هایی که شاه حضور داشت، میهمانان معمولاً تا خط شش شراب می‌نوشیدند. اما عده‌ای از افراد که به "لوطی" معروف بودند، می‌توانستند تا هفت خط را بدون مست شدن و بی‌احترامی به شاه سر بکشند. به این افراد "هفت خط" می‌گفتند، زیرا مهارت و ظرفیت بالایی در نوشیدن شراب داشتند و تمام رموز و فنون این کار را بلد بودند.
نفوذ به فرهنگ عامه
به تدریج، اصطلاح "هفت خط" از دربار ساسانیان به فرهنگ عامه راه یافت و به عنوان صفتی برای توصیف افراد زیرک، باهوش و مکار به کار گرفته شد. جالب است بدانید که هر یک از هفت خط جام شراب، نام مخصوص خود را داشت:
- خط اول: خط مزور (کمترین میزان شراب)
- خط دوم: خط فرودینه
- خط سوم: خط اشک
- خط چهارم: خط ازرق (خط اعتدال در شرابخواری)
- خط پنجم: خط بصره
- خط ششم: خط بغداد
- خط هفتم: خط جور (لبریز شدن جام)
شعری در وصف جام هفت خط
ادیب‌الممالک فراهانی، شاعر نامدار ایرانی، شعری زیبا در وصف جام هفت خط سروده است:
هفت خط داشت جام جمشیدی هریکی در صفا چو آیینه جور و بغداد و بصره و ازرق اشک و کاسه‌گر و فُرودینه
جور کشیدن؛ اصطلاحی مرتبط با جام هفت خط
ضرب المثل "جور کسی را کشیدن" نیز ریشه در این داستان دارد. در قدیم، اگر کسی از روی غرور، پیمانه خود را تا خط هفتم (جور) پر می‌کرد و مست می‌شد، دوستانش برای حفظ آبروی او، "جور" او را سر می‌کشیدند، به این معنی که مشکل و سختی او را به جان می‌خریدند.
نکته جالب: واژه "جور" در این ضرب المثل به معنای ستم و ظلم نیست، بلکه به آخرین خط پیمانه شراب و "جور کشیدن" به معنای سر کشیدن شراب "جور" someone else است.
امیدواریم این داستان کوتاه و جذاب، راز و رمز "آدم‌های هفت خط" را برای شما روشن کرده باشد.
