فرورفتگی بینی بعد از عمل جراحی به چه علت رخ می‌دهد و درمان آن چیست؟

فرورفتگی بینی بعد از عمل جراحی به چه علت رخ می‌دهد و درمان آن چیست؟

فرورفتگی بینی به معنای ضعیف شدن پره‌های بینی است که مجرای تنفسی در بینی را باریک‌تر می‌کند و مشکلاتی مانند سختی در تنفس ایجاد می‌نماید. پره‌های بینی، باریک‌ترین مسیر در بینی برای عبور جریان هوا هستند و در قسمت میانی تا پایین بینی قرار دارند. کارکرد اصلی این قسمت از بینی، کنترل میزان جریان هوا است. چون ساختار پره‌های بینی باریک است، اگر عامل دیگری مانند جراحی بینی پره‌های بینی را باریک‌تر کند، میزان جریان هوا در بینی کاهش می‌یابد و در موارد شدیدتر ممکن است کاملاً قطع شود. در این مطلب، به علت فرورفتگی بینی می‌پردازیم و راه‌کارهایی را برای درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل، ارائه می‌کنیم.

ساختار پره‌های بینی چگونه است؟

پره‌های بینی از دو قسمت تشکیل شده‌اند؛ بیرونی و درونی.

1. قسمت درونی پره‌های بینی

بیشتر مردم فقط قسمت داخلی پره‌های بینی را می‌شناسند. بیشتر ساختار مقاومتی بینی، به عهده‌ی این قسمت است و بین پوست و روبافت تنفسی بینی قرار دارد.

2. قسمت بیرونی پره‌های بینی

قسمت بیرونی پره‌های بینی، از سه قسمت تشکیل شده؛ استخوانی که بین دو سوراخ بینی شما قرار دارد، کف بینی و دیواره‌های بینی.

علت فرورفتگی بینی در پره‌های بیرونی چیست؟

در درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل، باید توجه داشت که ضعیف بودن یا رو به بالا بودن استخوان نوک بینی، می‌تواند باعث فرورفتگی قسمت بیرونی بینی بشود. با عمل جراحی پلاستیک بینی، ممکن است که قسمت پایینی از دیواره‌های بینی شما برداشته شده باشد که این عامل نیز، پره‌های بیرونی بینی را ضعیف می‌کند و موجب فرورفتگی آن‌ها می‌شود.

علت فرورفتگی بینی در پره‌های درونی چیست؟

اگر قسمت بالایی دیواره‌های بینی شما ضعیف یا خیلی باریک باشد، ممکن است هنگام تنفس، پره‌های درونی بینی شما دچار فرورفتگی شوند. اگر در عمل جراحی بینی، قسمتی از داخل بینی برداشته شود، ممکن است که دیواره‌های بینی در قسمت بالایی آن، ‌ به یک‌دیگر نزدیک شوند و به این ترتیب، فرورفتگی بینی در پره‌های درونی اتفاق بیفتد.

علائم فرورفتگی پره‌های بینی

• سختی در تنفس
• پر شدن بینی
• مسدود شدن مجرای بینی
• خون‌ریزی بینی
• پوسته دادن اطراف سوراخ بینی
• خروپف کردن

مراحل تشخیص فرورفتگی بینی

برای تشخیص درست فرورفتگی بینی تا به مرحله‌ی بعد یعنی درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل برسیم، باید این اقدامات را انجام داد:

• ابتدا باید تاریخچه‌ی پزشکی بیمار و علائم فرورفتگی بینی در او بادقت بررسی شود.
• باید از طریق آندوسکوپی از بینی، به سایر مشکل‌های بیمار که هم‌راستا با علت فرورفتگی بینی او هستند، پی برد.
• برای تشخیص علت فرورفتگی بینی، باید مانور کاتِل را انجام داد تا فهمید که فرورفتگی بینی، بیشتر در پره‌های بیرونی است یا درونی.

درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل

برای درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل، باید ببینید که کدام قسمت از پره‌های بینی شما باریک‌تر شده‌اند. فرورفتگی بینی ممکن است در هر دو بخش رخ داده باشد. اگر هم قسمت درونی و هم قسمت بیرونی پره‌های بینی شما دچار فرورفتگی شده باشند، به احتمال زیاد باید مجرای تنفسی شما از راه بینی، کاملاً مسدود شده باشد؛ ولی اگر فقط یک قسمت از حالت طبیعی خارج شده باشد، تنفس از راه بینی تا حدی انجام می‌شود.

استفاده از دارو و تجهیزات

در درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل جراحی، استفاده از داروها می‌تواند تا حدودی اثرگذار باشد که در ادامه به چند مورد از آن‌ها می‌پردازیم.

• استروئیدهایی مانند «فلوتیکازون» می‌تواند مجرای تنفسی بینی را کمی بازتر کند و برطرف کردن فرورفتگی بینی تا همین اندازه نیز برای بسیاری از کسانی که دچار فرورفتگی بینی هستند، خیلی مفید است.
• قرقره‌ی آب‌نمک در بینی نیز یک راه‌کار رایج و مطمئن است که با شست‌وشوی بینی شما و باز کردن مجرای تنفسی، می‌تواند وضعیت بهتری برای شما بسازد.
• اگر شما حساسیت داشته باشید، می‌توانید از داروهایی مانند «لوراتادین» و «ستیریزین» استفاده کنید که ضدحساسیت هستند و فرورفتگی بینی شما را تا حدی برطرف می‌کنند.
• علاوه بر داروهایی که ذکر کردیم، تجهیزاتی نیز وجود دارند و اگر کسانی مایل به جراحی نیستند، شاید بتوانند با استفاده از ابزار گشاد‌کننده‌ی بینی، کمی از مشکل خود را حل کنند. برخی از این ابزار گشادکننده‌ی بینی، در خارج بینی قرار می‌گیرند و پره‌های بینی را کمی باز می‌کنند؛ برخی دیگر نیز که از جنس سیلیکون هستند، در داخل بینی قرار می‌گیرند. هر دو دسته، معمولاً در شب و موقع خواب استفاده می‌شوند. البته مطالعات کافی در مورد میزان اثرگذاری این ابزار انجام نشده است.

اگر استفاده از چنین داروها و تجهیزاتی برای درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل جراحی اثر نکند، به احتمال زیاد باید به فکر جراحی دوباره باشید.

جراحی بینی برای درمان فرورفتگی آن

راه‌های متنوعی برای درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل از طریق جراحی وجود دارد. شما باید به پزشک خود مراجعه کنید تا او با توجه به شرایط شما و ساختار بینی شما، روش مناسب را برای جراحی انتخاب کند.

جراحی پره‌های بیرونی بینی

در جراحی پره‌های بیرونی بینی، باید قسمت غضروفی بینی شما و گوشت‌های متصل به آن تقویت شوند. این غضروف مورد نیاز برای درمان فرورفتگی بینی، از قسمت‌های دیگر بدن شما مانند دنده و گوش یا بدن فرد اهداکننده برداشته می‌شود. با انجام این عمل، غضروف بینی شما، توان لازم را برای نگه‌داری پره‌های بیرونی در حالت طبیعی خواهد داشت.

جراحی پره‌های درونی بینی

جراحی بینی برای قرار دادن غضروف، می‌تواند عملی باز یا بسته باشد تا در بین استخوان میانی بینی و دیواره‌های بالایی بینی قرار بگیرد و مانع از فرورفتگی پره‌های درونی بینی شود.

روش‌هایی دیگر برای جراحی فرورفتگی بینی

علاوه بر پیوند غضروف، روش دیگر برای درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل جراحی، این است که پزشک معالج می‌تواند قسمت بیرونی تیغه‌ی بینی را عمل کند تا با بازتر کردن مجاری بینی، فضای بیشتری برای تنفس بیمار ایجاد کند.

روش دیگر برای درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل، استفاده از بخیه است که از این طریق می‌شود ساختار پره‌های بینی را به سمت بالا و هم‌چنین بیرون سوق داد تا مجرای بینی برای تنفس آسان‌تر، باز شود. برای این منظور، بیشتر از بخیه‌های «پلی‌‌گلیکولیک اسید» استفاده می‌شود که جذبی هستند. پس از جذب بخیه‌ها، پره‌های بینی همان حالت طبیعی را حفظ خواهند کرد. بسته به شرایط بیمار، هم می‌شود از بخیه‌های جذبی استفاده کرد و هم از بخیه‌های غیرجذبی؛ که البته هر دو مورد، کاربرد مشابهی دارند.

عوارض احتمالی در جراحی فرورفتگی بینی

• بی‌هوشی: بسته به نوع بی‌هوشی که پزشک معالج برای شما در نظر می‌گیرد، ممکن است بدن شما واکنش خاصی نشان بدهد. هرچند احتمال این اتفاق کم است، ولی لازم است که با متخصص بی‌هوشی در این مورد مشورت کنید.
• عفونت: در موارد معدودی مشاهده شده که بیماران پس از عمل جراحی روی پره‌های بینی، دچار عفونت شده‌اند. پزشکان باید برای اطمینان از سلامت کافی بیمار برای عمل جراحی، از او بخواهند که آزمایش خون انجام بدهد. هم‌چنین پزشکان جراح باید از داروها و مکمل‌های لازم استفاده کنند تا مطمئن شوند که بیماران پس از عمل جراحی، دچار خون‌ریزی نشوند.
• نیاز به جراحی مجدد: بسته به وضعیت بینی بیمار و پیچیدگی عمل، شاید لازم شود که عمل جراحی تکرار شود تا زیبایی بینی و کارکرد آن در وضعیت مطلوبی قرار بگیرد.
• تأخیر در بهبود زخم جراحی: در برخی از بیماران که شرایط جسمانی سالمی ندارند، ممکن است دوره‌ی درمان، طولانی‌تر شود. چنین افرادی باید ملاحظات لازم را پیش از اقدام به عمل جراحی داشته باشند.
• واکنش به مواد پانسمان: ممکن است که بدن شما به مواد به‌کاررفته در جراحی بینی و پانسمان پس از جراحی، واکنش نشان دهد. هرچند این نوع از عوارض جراحی نادر است، اما لازم است که شما درباره‌ی مواردی مانند حساسیت به برخی از چسب‌هایی که در پانسمان استفاده می‌شود، ‌ با پزشک معالج خود مشورت کنید.
• تغییر حس بیمار نسبت به بینی خود: ممکن است برخی از بیماران پس از عمل جراحی، حس متفاوتی به بینی خود داشته باشند؛ مثل درد یا بی‌حسی. این مورد از عوارض جراحی بینی خیلی کم پیش می‌‌‌آید و اگر هم اتفاق بیفتد، ‌ مقطعی است و برطرف خواهد شد.
• مسدود شدن مجرای تنفسی: هدف اصلی از جراحی برای درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل، بهبود وضعیت تنفس بیمار است؛ اما گاهی پیش می‌آید که در برخی از بیماران، مجرای تنفسی در بینی پیوسته مسدود می‌شود یا این‌که این گرفتگی، مقطعی ولی پرتکرار است. این مورد احتمالاً ناشی از عمل‌کرد نامناسب در مراقبت‌های پس از عمل جراحی است و شاید به جراحی ثانویه نیاز بینجامد.
• نیاز مداوم به دارو: در برخی از بیماران که به خاطر مشکلاتی مانند حساسیت مشکل تنفس‌شان کامل برطرف نمی‌شود، ‌ لازم است که استفاده از داروهایی مانند استروئیدها و اسپری‌ها ادامه پیدا کند.
• ایجاد سوراخ در تیغه‌ی بینی: ممکن است گاهی پس از عمل جراحی فرورفتگی بینی، سوراخی در تیغه‌ی بینی پدید آید. این عارضه در بعضی از موارد مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ ولی گاهی باعث خون‌‌ریزی بینی و مشکلات تنفسی می‌شود که در چنین مواردی، فرد بیمار به جراحی ثانویه نیاز پیدا می‌کند.

بازیابی پس از جراحی بینی

پس از این‌که برای درمان فرورفتگی بینی بعد از عمل اقدام کردید، معمولاً حدود یک هفته طول می‌کشد تا پس از جراحی مجدد بینی، به حالت طبیعی بازگردید. در این یک هفته دوره‌ی درمان، به این توصیه‌ها عمل کنید:

• پس از عمل جراحی، طی چند مرحله به پزشک معالج خود مراجعه کنید تا از روند بهبودی خود، ‌مطمئن شوید.
• به توصیه‌های پزشک‌تان در طول دوره‌ی درمان عمل کنید؛ مثلاً، خوابیدن در حالتی که سر شما بالاتر باشد.
• اگر فکر می‌کنید که خون‌ریزی بینی شما عادی نیست، ‌ به پزشک معالج خود اطلاع بدهید.
• بینی خود را در معرض باد شدید قرار ندهید و ورزش‌های پربرخورد نکنید.
• از مسکن‌هایی مانند آسپیرین برای آرام کردن دردتان استفاده نکنید؛ زیرا این کار مانع از لخته شدن خون و باعث خون‌ریزی بینی‌تان می‌شود. پزشک شما، داروهای مناسب را برای کاهش درد شما تجویز خواهد کرد.