باور رایج در مورد لاغری با سیر خام ناشتا: واقعیت یا شایعه؟!
آیا مصرف سیر خام ناشتا واقعاً به کاهش وزن کمک میکند؟ این پرسشی است که در سالهای اخیر به یکی از باورهای رایج در فرهنگ تغذیه تبدیل شده است. بسیاری از افراد به امید دستیابی به تناسب اندام، صبحها ناشتا به سراغ مصرف سیر میروند. اما آیا این روش پشتوانه علمی دارد؟ دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با انتشار گزارشی علمی، این باور را زیر ذرهبین قرار داده و نتایج یک مرور سیستماتیک را در این خصوص منتشر کرده است.
در این گزارش، ضمن بررسی شواهد مربوط به کاهش وزن، به فواید اثباتشده سیر برای سلامتی و همچنین عوارض جانبی احتمالی مصرف آن اشاره شده است.
سیر و کاهش وزن: آیا شواهد علمی از آن حمایت میکنند؟
بررسیهای علمی نشان میدهند که تأثیر سیر بر کاهش وزن آنگونه که تصور میشود، قابل توجه نیست.
-
نتیجه مرور سیستماتیک: نتایج یک مرور سیستماتیک که ۱۳ مطالعه مختلف را مورد بررسی قرار داده است، نشان میدهد که مصرف مکملهای سیر تأثیر قابلملاحظهای بر وزن بدن و شاخصهای مرتبط با چاقی مانند شاخص توده بدنی (BMI) ندارد. این یافتهها، باور رایج در مورد نقش سیر در لاغری را زیر سؤال میبرند.
-
تأکید وزارت بهداشت: کارشناسان دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت تأکید میکنند که هیچ ماده غذایی منفردی، از جمله سیر، نمیتواند بهتنهایی باعث کاهش وزن پایدار شود. کاهش وزن نیازمند رویکردی جامع و تغییر سبک زندگی است.
فواید ثابتشده سیر برای سلامتی (فراتر از لاغری)
با وجود عدم تأثیر قابلتوجه بر کاهش وزن، سیر به دلیل وجود ترکیب آلیسین دارای خواص متعددی است که میتواند به بهبود برخی شاخصهای سلامت کمک کند. با این حال، شکل مصرف سیر در این اثربخشی نقش مهمی دارد:
-
سیر لهشده و شاخصهای سلامت: بر اساس شواهد علمی موجود، سیر لهشده (یا خردشده) میتواند بر بهبود برخی شاخصهای سلامت تأثیر بگذارد، از جمله:
-
کاهش تریگلیسیرید خون
-
کاهش کلسترول بد (LDL)
-
کاهش فشار خون بالا
-
-
عدم تأثیر سیر کامل: در مقابل، گزارشها نشان میدهند که مصرف سیر بهصورت کامل چنین تأثیرات مثبتی را بر شاخصهای سلامتی نشان نداده است.
عوارض احتمالی و هشدارهای مصرف سیر خام ناشتا
مصرف سیر خام، بهویژه در حالت ناشتا و در مقادیر زیاد، میتواند برای برخی افراد عوارض جانبی به همراه داشته باشد که باید مورد توجه قرار گیرند:
-
تحریک دستگاه گوارش: برخی ترکیبات موجود در سیر خام ممکن است باعث تحریک دستگاه گوارش شوند و احساس سوزش در معده یا قفسه سینه را ایجاد کنند.
-
تشدید ریفلاکس: در افراد مبتلا به ریفلاکس معده به مری، طعم و بوی قوی سیر خام میتواند احتمال تشدید سوزش سردل را افزایش دهد.
-
افزایش خطر خونریزی: سیر دارای اثر ضدانعقادی است و مصرف آن میتواند خطر خونریزی را در برخی افراد افزایش دهد. این هشدار بهویژه برای گروههای زیر حیاتی است:
-
افرادی که از داروهای رقیقکننده خون استفاده میکنند.
-
این افراد باید از مصرف مقادیر زیاد سیر خام یا مکملهای حاوی آن خودداری کرده و حتماً پیش از مصرف با پزشک خود مشورت نمایند.
-
روش اصولی و پایدار برای کاهش وزن
بر اساس اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، مسیر اصولی و پایدار برای کاهش وزن شامل یک رویکرد چندوجهی و تغییر پایدار در سبک زندگی است:
-
ترکیب عوامل: کاهش وزن سالم و مؤثر، تنها از طریق ترکیب فعالیت بدنی منظم و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل امکانپذیر است.
-
رژیم غذایی متعادل: رژیم غذایی باید شامل تمام گروههای غذایی باشد تا بدن از مواد مغذی مورد نیاز خود محروم نشود.
نتیجهگیری و توصیه نهایی
مصرف متعادل سیر خام برای اغلب بزرگسالان سالم بیخطر و حتی مفید است. با این حال، کارشناسان وزارت بهداشت تأکید میکنند که باورهای نادرست درباره کاهش وزن با یک ماده غذایی خاص نباید منجر به رفتارهای تغذیهای ناسالم یا به خطر انداختن سلامت شود. تمرکز باید بر اتخاذ یک سبک زندگی سالم و پایدار باشد.