قرص پروپرانولول برای چیست؟ نحوه مصرف و عوارض داروی پروپرانولول
قرص پروپرانولول یکی از معروف‌ترین داروهایی است که از سوی پزشکان برای کنترل ضربان قلب، فشار خون و... تجویز می‌شود. این دارو به دلیل عوارض جانبی کم و تاثیرگذاری بالا نقش مهمی در بهبود بسیاری از بیماری‌های اضطرابی ایفا می‌کند؛ اما این همه آن چیزی نیست که در مورد پروپرانولول وجود دارد. با توجه به این که مصرف این دارو در سالیان اخیر بدون تجویز پزشک بسیار رایج شده است، در این مقاله تصمیم داریم تا مطالبی در مورد عوارض جانبی، نحوه و میزان مصرف این دارو عنوان کنیم.
قرص پروپرانولول چیست؟
داروی پروپرانولول متعلق به گروهی از داروها به نام مسدود کننده‌های بتابلوکر است که برای درمان مشکلات قلبی، کمک به اضطراب و پیشگیری از می‌گرن استفاده می‌شود. بتا بلوکرها بر قلب و گردش خون تأثیر می‌گذارند. قرص پروپرانولول فقط با نسخه در دسترس است. این دارو طبق دستور پزشک، معمولاً ۲ تا ۴ بار در روز از طریق خوراکی مصرف می‌شود و می‌تواند تاثیر زیادی بر روی درمان و پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها داشته باشد.
بیشترین تاثیرگذاری این دارو زمانی اتفاق می‌افتد که آن را به صورت منظم مصرف کنید. بنابراین بهتر است ساعات خاصی در روز را به خوردن این دارو اختصاص دهید. پروپرانولول پس از 30 دقیقه در خون ظاهر می‌شود و بیشترین میزان اثر را بین 60 تا 90 دقیقه زمانی که از راه خوراکی مصرف می‌شود، دارد. این دارو در فهرست داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی قرار دارد. پروپرانولول به عنوان یک داروی عمومی در دسترس است.
موارد مصرف قرص پروپرانولول
قرص پروپرانولول برای درمان فشار خون بالا، ریتم‌های نامنظم قلب، فئوکروموسیتوم (تومور در غده کوچک نزدیک کلیه‌ها) ، انواع خاصی از لرزش و تنگی زیر آئورت هیپرتروفیک (بیماری عضله قلب) استفاده می‌شود. همچنین برای جلوگیری از آنژین (درد قفسه سینه) ، سردردهای می‌گرنی و بهبود بقا پس از حمله قلبی استفاده می‌گردد. این دارو با شل کردن رگ‌های خونی و کاهش ضربان قلب برای بهبود جریان خون و کاهش فشار خون عمل می‌کند.
فشار خون بالا یک بیماری شایع است و در صورت عدم درمان می‌تواند باعث آسیب به مغز، قلب، رگ‌های خونی، کلیه‌ها و سایر قسمت‌های بدن شود. آسیب به این اندامها ممکن است باعث بیماری قلبی، حمله قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه، از دست دادن بینایی و سایر مشکلات شود. قرص پروپرانولول یکی از داروهای موثر برای پیشگیری از این عوارض است. علاوه بر مصرف دارو، ایجاد تغییر در شیوه زندگی به کنترل فشار خون نیز کمک می‌کند.
موارد منع مصرف قرص پروپرانولول
بیشتر بزرگسالان و کودکان بالای 12 سال می‌توانند پروپرانولول مصرف کنند؛ اما مصرف آن به طور رسمی در مورد کودکان زیر 12 سال تایید نشده است. با وجود این که پروپرانول یک داروی کم عارضه است و در بسیاری شرایط باعث بهبود عملکرد جسمانی می‌شود، اما در برخی مواقع باید از خوردن آن اجتناب کرد یا زیر نظر پزشک اقدام به مصرف آن نمود. به عنوان مثال اگر به پروپرانولول حساسیت دارید نباید از آن استفاده کنید. بیماران با سابقه نارسایی قلبی یا ضربان قلب پایین نباید از این دارو استفاده کنند. بیماران دارای عارضه‌هایی مثل برونشیت، آمفیزم یا سایر اختلالات تنفسی، دیابت و بیماری‌های کبد و کلیه پیش از مصرف پروپرانول باید پزشک خود را از این موضوع مطلع کنند.
مکانیسم اثر قرص پروپرانولول
این دارو یک بتا بلوکر است. با تأثیر بر پاسخ به تکانه‌های عصبی در قسمت‌های خاصی از بدن، مانند قلب، کار می‌کند. در نتیجه ضربان قلب کندتر شده و فشار خون کاهش می‌یابد. هنگامی که فشار خون کاهش می‌یابد، مقدار خون و اکسیژن به قلب افزایش می‌یابد. پروپرانولول یک آنتاگونیست غیرانتخابی گیرنده بتا آدرنرژیک است؛ مسدود شدن این گیرنده‌ها منجر به انقباض عروق و مهار عوامل رگ‌زایی می‌شود.
عوارض جانبی قرص پروپرانولول
اگر علائم واکنش آلرژیک به پروپرانولول مثل کهیر، تنفس دشوار، تورم در صورت یا گلو و یا واکنش شدید پوستی مثل تب، گلودرد، سوزش چشم، درد پوست، بثورات پوستی قرمز یا بنفش همراه با علائمی از واکنش آلرژیک به پروپرانولول دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید. عوارض شایع مصرف قرص پروپرانولول شامل خستگی، احساس سرگیجه، اسهال و یبوست است. عوارض جدی‌تر شامل موارد زیر هستند که در صورت مواجهه با آن‌ها، باید پزشک خود را مطلع کنید:
- مشکل در تنفس یا بلع
- کهیر
- تاول زدن یا لایه‌برداری پوست
- کندوها
- خارش
- تورم صورت، گلو، زبان یا لب‌ها
- احساس ضعف
- افزایش وزن
- ضربان قلب نامنظم
عوارض مصرف بیش از اندازه (اوردوز) قرص پروپرانولول
ضربان قلب کند یکی از مهم‌ترین علائم مصرف بیش از اندازه یا اوردوز با قرص پروپرانولول است. مصرف زیاد این دارو مانند سایر داروها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. بنابراین اگر با فردی مواجه شدید که علائم اوردوز با پروپرانولول را دارد، فورا با اورژانس تماس بگیرید. اگر یک نوبت از دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان مصرف نوبت بعدی است، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را مصرف کنید.
هشدارها درباره قرص پروپرانولول
در بسته‌بندی هر دارو هشدارهایی در مورد سوء مصرف آن ذکر شده است که باید به آن‌ها دقت کنید. آنچه در مورد قرص پروپرانولول آمده، این است که اگر مبتلا به آسم، ضربان قلب بسیار آهسته یا یک بیماری قلبی جدی مانند «سندرم سینوس بیمار» یا «بلاک AV» هستید، نباید از پروپرانولول استفاده کنید.
به نظر نمی‌رسد که پروپرانولول در دوران بارداری مضر باشد، اما ممکن است بر رشد جنین در بارداری بعدی تأثیر بگذارد. اگر در تلاش برای باردار شدن هستید یا در حال حاضر باردار هستید، با پزشک خود در مورد فواید و مضرات احتمالی مصرف پروپرانولول صحبت کنید.
تداخلات دارویی قرص پروپرانولول
گاهی اوقات استفاده همزمان از برخی داروها بی‌خطر نیست. برخی از داروها می‌توانند بر سطوح سایر داروهایی که استفاده می‌کنید تأثیر بگذارند یا اثربخشی داروها را کاهش دهد. بسیاری از داروها می‌توانند بر پروپرانولول تأثیر بگذارند؛ بنابراین بهتر است پزشک را از داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید، مطلع کنید.
- کلستیرامین یا کلستیپول
- وارفارین (کومادین، جانتوون)
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای قلب یا فشار خون
- دارو برای درمان عفونت
- دارو برای درمان اختلال پروستات
- داروهای استروئیدی
- NSAIDs (داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی) مثل آسپرین، ایبوپروفن (Advil، Motrin) ، ناپروکسن (Aleve) ، سلکوکسیب، دیکلوفناک، ایندومتاسین، ملوکسیکام
- و...
مطالعه بیشتر درباره قرص پروپرانولول
علاوه بر مطالبی که عنوان شد، منابع زیادی برای مطالعه در مورد قرص پروپرانولول وجود دارند که می‌توانید از طریق آن‌ها اطلاعات لازم در مورد مصرف این قرص را به دست آورید. Fda.gov که سایت مرتبط با سازمان غذا و داروی آمریکاست معتبرترین اطلاعات در مورد داروهای مختلف را در اختیار شما قرار می‌دهد. علاوه بر آن medlineplus.gov و drugs.com دو سایت معتبری هستند که در مورد داروها، اطلاعات معتبر و مفیدی ثبت می‌کنند.
نظرات مصرف‌کنندگان درباره این دارو
چنانچه علاقمند هستید تا نظر مصرف‌کنندگان قرص پروپرانولول را به دست آورید، می‌توانید به سایت webmd.com مراجعه کنید. این سایت در قسمت نظرات خود، پذیرای تجربه کاربران در استفاده از داروهای مختلف است. در مورد پروپرانولول نیز این نظرات وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
قرص پروپرانولول، دارویی پرکاربرد و کم عارضه برای بسیاری از بیماری‌ها است. مصرف بدون تجویز این دارو به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. بهتر است دارو را در زمان مقرر و در دوزهای مناسب مصرف کنید. پروپرانولول می‌تواند باعث احساس خستگی یا خواب آلودگی و بی حالی شود؛ به همین علت بهتر است با به یاد داشتن این نکته، بلافاصله پس از مصرف پروپرانولول، از رانندگی یا فعالیت‌هایی که به دقت زیاد نیاز دارند، پرهیز کنید.
