پرتو ایکس (پرتو رونتگن) نوعی از تابش الکترومغناطیسی با طول موج حدود ۰/۰۱ تا ۱۰ نانومتر معادل با ۳۰ پتاهرتز تا ۳۰ اگزاهرتز (۱۶۱۰×۳ تا ۱۹ ۱۰×۳ هرتز) و انرژی بین ۱۰۰ الکترونولت تا ۱۰۰ کیلو الکترونولت است.
در سال 1895 فیزیکدان آلمانی ویلهلم کنراد رونتگن پرتوهای ایکس را بر حسب تصادف کشف کرد. رونتگن مشغول تکرار آزمایشهای فیزیکدانان دیگری بود که در آنها الکتریسیته با ولتاژ زیاد به هوا یا گازهای دیگری که در لامپ شیشه ای نیمه خلأیی قرار داشتند، تخلیه می شد. از سال 1858 می دانستند که دیواره های لامپ شیشه ای در مدت تخلیه ی الکتریسیته به صورت فسفرسان می درخشند. در سال 1878 سرویلیام کروکس «پرتوهای کاتدی» ایجاد کننده ی این فسفرسانی را به عنوان «جریانی از مولکولهای در حال پرواز» توصیف کرد، اما اکنون می دانیم که پرتوهای کاتدی در واقع جریان الکترونهایی هستند که از کاتد گسیل می شوند و ضربه ی برخورد این الکترونها با دیواره ی لامپهای شیشه ای است که ایجاد فسفر سانی می کند.
تابلوهای نئون، لامپهای تلویزیون و چراغهایی مهتابی همه کاربردهای امروزی این آزمایشها هستند. درون چراغهای مهتابی از مواد بسیار فلوئورسان پوشیده می شود تا رنگها و روشنایی های مختلف ایجاد شوند.
برخورد اشعه ایکس به یک اتم یا مولکول، باعث تحریک و نوسان الکترونهای اتم یا مولکول میشود. همانطور که میدانیم ذرات باردار شتابدار، از خود موج الکترومغناطیسی ساطع میکنند. بنا براین، این نوسانها خود باعث تابش امواج جدیدی خواهند شد. اگر فرکانس نور بازتابیده با فرکانس نور ابتدایی یکی باشد، این پدیده را پراکندگی رایلی مینامند.
ویژگیهای پرتوی ایکس
قدرت نفوذ پرتوهای ایکس به دلیل انرژی بالا، فوقالعاده زیاد است و از اغلب مواد عبور میکنند. اگر دست خود را در مسیر پرتوهای ایکس قرار دهیم، فقط سایهی استخوانهای دست روی صفحه مشاهده میشود. علت این امر آن است که پرتوهای ایکس بدون جذب شدن از عضلات و بافت نرم بدن عبور میکنند ولی از استخوان عبور نمیکنند و جذب میشوند. به طور کلی عناصری که جرم اتمی زیادی دارند پرتوهای ایکس را بیشتر جذب میکنند. پرتوهای ایکس روی بافتهای زنده اثر کرده و موجب تخریب آنها میشوند. بنابراین لولههای پرتوی ایکس را در محفظههای سربی قرار میدهند، زیرا همان طور که گفته شد، سرب به دلیل جرم اتمی زیاد توانایی جذب پرتوی ایکس را دارد. پرتوهای ایکس در بسیاری از اجسام، فلورسانس تولید میکنند.
فرآیندهای تولید پرتوی ایکس
پرتوی ایکس به دو صورت تولید میشود: 1- پرتوتابی ترمزی 2- پرتوتابی مشخصه
در فرآیند پرتوتابی ترمزی، الکترونهای پرانرژی به هستهی اتمهای آند فلزی برخورد میکنند، اما به دلیل میدانهای قوی الکتریکی ناشی از اجزای هسته، در زمان بسیار کوتاهی، سرعت خود را از دست میدهند. این تغییر سرعت و یا جهت حرکت الکترونها موجب آزاد شدن انرژی جنبشی به صورت فوتونهای پرتوی ایکس میشود.
در این صفحه تعداد 721 مقاله تخصصی درباره پرتو ایکس که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات ISI پرتو ایکس (ترجمه نشده)
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.
Keywords: پرتو ایکس; 7870D - Xâray absorption and absorption edges condensed matter; 0165 - History of science; X-rays; Atomic theory; Electron shells; Aufbau; Kossel structure; History of science;