Przeznosowe dostępy chirurgiczne w endoskopowych operacjach podstawy czaszki

StreszczeniePostęp techniki endoskopowej, który dokonał się w ostatniej dekadzie, umożliwia dostęp do prawie całej podstawy czaszki przez jamę nosową. Tak zwane dostępy rozszerzone pozwalają dotrzeć do zatok czołowych, blaszki sitowej, planum sphenoidale, okolicy nadsiodłowej, stoku, a nawet kręgu szczytowego i obrotnika. Również w płaszczyźnie wieńcowej dojścia rozszerzone prowadzą do zatok jamistych, szczytu piramidy, jamy Meckela, dołu skrzydłowo-podniebiennego, dołu podskroniowego, a nawet do środkowego dołu czaszki czy oczodołu. Większość z tych dostępów wykorzystywana jest w praktyce przez autorów niniejszego doniesienia. Celem pracy jest usystematyzowanie dotychczas opracowanych dostępów i omówienie anatomii chirurgicznej oraz techniki operacyjnej na podstawie materiału ilustracyjnego uzyskanego podczas własnych operacji oraz z preparatów sekcyjnych.

Recent advances in surgical endoscopy have made it possible to reach nearly the whole cranial base through a transnasal approach. These ‘expanded approaches’ lead to the frontal sinuses, the cribriform plate and planum sphenoidale, the suprasellar space, the clivus, odontoid and atlas. By pointing the endoscope laterally, the surgeon can explore structures in the coronal plane such as the cavernous sinuses, the pyramid and Meckel cave, the sphenopalatine and subtemporal fossae, and even the middle fossa and the orbit. The authors of this contribution use most of these approaches in their endoscopic skull base surgery. The purpose of this contribution is to review the hitherto established endoscopic approaches to the skull base and to illustrate them with photographs obtained during self-performed procedures and/or cadaver studies.