آشنایی با موضوع
چشمانداز (Landscape) یکی از مفاهیم اصلی در بحثهای جغرافیایی، به ویژه جغرافیای روستایی است. اگرچه برپایی، نحوه شکلپذیری، امکان دگرگونی و تغییر پذیری و نیز اجزای گوناگون چشماندازهای مختلف مورد توجه خاص برخی جغرافیدانان است، اما در زمینه مفهوم، دامنه و اهمیت چشمانداز جغرافیایی اختلاف نظرهایی، بعضاً اساسی، ملاحظه میشود. چشمانداز یا به عربی منظره، ویژگیهای نمایان ناحیهای از زمین است که عناصر فیزیکی همانند زمینچهرها، بدنههای آبی مثل رودها، دریاچهها و دریا، عناصر زنده همانند پوشش زمین شامل پوشش گیاهی بومی، عناصر انسانی همانند کاربری اراضی، ساختمانها و سازهها، و عناصر ناپایدار مثل وضعیت روشنی و آبوهوا، را در بر میگیرد.
لفظ چشمانداز هم در زبان روزمره و هم در متون علمی پیوسته به کار میرود. تعبیر عمومی از چشمانداز هم در زبان روزمره و هم در متون علمی پیوسته به کار میرود. تعبیر عمومی از چشمانداز «بخشی از سطح زمین» یا نوع معینی از سطح زمین است. در این تعبیر، چشمانداز سیمای ظاهری یک منطقه یا ناحیه به شمار میرود و عبارت است از «منظر و نمای خارجی یک مکان» با این فرض که ویژگیهای ریختشناختی و طبیعی آن مکان همگون و منسجم است. با این تعبیر مفهوم چشمانداز به مفهوم «منطقه» و «ناحیه» نزدیک میشود و میتواند به عنوان یک واحد فرهنگی یا طبیعی در نظر گرفته شود. در همین ارتباط،گاهی چشمانداز به عنوان یک نظام محیطی (اکوسیستم) که نمایانگر گستره مکانی محیط خاصی است به کار میرود و گستره جغرافیایی گیاهان یا جانوران یا سایر پدیدههای طبیعی و انسانی تلقی میشود؛ مانند چشمانداز درختان سوزنی برگ و چشمانداز درختان بلوط.
با ترکیب منشاءهای طبیعی و آثار فرهنگی حضور انسان، که اغلب در طول هزارهها روی میدهد، منظرهها بازتابی زنده از آمیزش انسان و مکان هستند که برای هویت ملی و قومی، عنصری حیاتی به شمار میروند. مناظر، شخصیت و کیفیت آنها، به تعریف تصویری از خود منطقه کمک میکند، آن احساس مکانی که آن را از دیگر منطقهها متمایز میسازد. یک منظره در واقع یک پسزمینهٔ پویا برای زندگی مردم است.
زمین دارای دامنهٔ وسیعی از منظرهها از جمله منظرههای یخی مناطق قطبی، منظرههای کوهستانی، منظرههای بیابانی، منظرههای جزیرهای و ساحلی، منظرههای جنگلی متراکم و انبوه شامل جنگلهای شمالی و جنگلهای انبوه گرمسیری، و منظرههای کشاورزی مناطق معتدل و گرمسیری است. منظرهها را میتوان تحت منظره فرهنگی، بومشناسی منظره، برنامهریزی منظره، ارزیابی منظره، و طراحی منظره بررسی کرد.
چشمانداز روستایی به عنوان نوعی چشمانداز جغرافیایی، حاصل فعالیت و نحوه برخورد گروههای روستایی در یک محیط طبیعی- انسانی معین به شمار میرود. این چشمانداز دارای دو بعد اساسی است: یکی چهره ظاهری که شامل بزرگی و کوچکی، نحوه قرارگیری زمینهای زراعی و شکل ظاهری و نیز ویژگیهای خاص خانههای روستایی است. دیگری ریخت درونی است که معرف نحوه سازمان یافتن و شکل پذیری مناسبات اجتماعی _اقتصادی گروههای روستایی است. در چشم انداز روستایی نیروهای گوناگون فرهنگی- تاریخی و اجتماعی- اقتصادی در برخورد با نیروهای طبیعی، باعث شکلگیری فعالیتها و سازمانبندی خاص تولید و نیز تعیین واحدهای اقتصادی میشود. در این روند از کنش متقابل، سیمای ظاهری و ریخت درونی چشمانداز روستایی شکل میگیرد و چشمانداز فرهنگی خاصی را به صورت مجموعهای یکپارچه عرضه میدارد. این چشمانداز فرهنگی خود به واسطه ویژگیهای روابط آن از یک سو و نهادها و تأسیسات گوناگون اجتماعی- اقتصادی موجود در اجتماع روستایی از دیگر سو در معرض دگرگونی است. هر قدر این روابط و نهادها گستردهتر و پیچیدهتر باشد، روند تغییر و دگرگونی چشمانداز پویاتر و شدیدتر خواهد بود و در کنار بالا بودن سطح تولید، چشمانداز فرهنگی مورد نظر کمتر رنگ «طبیعی» خواهد داشت.
در این صفحه تعداد 816 مقاله تخصصی درباره چشمانداز که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید.
در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.