شوک(به انگلیسی: shock ) یک موقعیت تهدیدکننده حیات در پزشکی محسوب شده و حالتی است که به علت افت فشار خون سرخرگی و کم شدن حجم خون و پیامد آن افت اکسیژن در بافتها و وقوع هیپوکسی اتفاق میافتد. معمولاً در شوک ما به جز کاهش فشار خون، کاهش هشیاری و افزایش تعداد ضربان قلب را داریم. در درمان شوک به غیر از درمان عامل ایجاد شوک، باید با افزایش فشار خون بوسیله تزریق مایعات وریدی (کریستالوئیدها) اقدام نمود. در هنگام شوک یک مکانیسم فیدبک (بازخورد) مثبت اتفاق افتاده و این مکانیسم باعث بدتر شدن تصاعدی در وضع بیمار میگردد و اگر زود درمان نشود، عواقب آن حاد و بطور مداوم بدتر میشود. .
شوک وابسته به گردش خون نباید با شوک عصبی (واکنش حاد استرسی) اشتباه گرفته شود.
علل شوک از نظر اتیولوژی (علتشناسی) شامل انواع زیر است. .
شوک هیپوولمیک: کاهش ناگهانی حجم خون مؤثر، به دلیلهایی مانند خونریزی شدید و بدنبال آن افت شدید فشار خون عامل این نوع شوک میباشد.
شوک کاردیوژنیک: ناتوانی قلب در پمپاژ خون بعلت نارسایی شدید قلبی یا وقوع یک سکته قلبی را شامل میگردد.
شوک وازوژنیک یا توزیعی: ناشی از توزیع نادرست خون و عدم کفایت تون عروقی میباشد. اتساع و تنگی شدید رگها باعث کاهش فشارخون و کاهش برگشت وریدی میشود. این نوع شوک میتواند به دلایل زیر ایجاد شود:
شوک سپتیک: که با نام شوک اندوتوکسیک و شوک عفونی هم شناخته میشود، با ورود باکتری به بدن به ویژه باسیل گرم منفی و پس از ایجادهیپوپرفیوژن است که سپتیسمی اتفاق میافتد.
شوک آنافیلاکتیک: واکنش شدید آنافیلاکسی و در پاسخ به یک عامل آلرژیک وارد شده به بدن تعریف میگردد.
شوک نورولوژیک: به دلیل اختلال در سیستم عصبی سمپاتیک مثلاً آسیب به طناب نخاعی، تون وازوموتور در رگها تغییر کرده و بدنبال آن افت فشار و شوک ایجاد میگردد.
نشانه های شایع شوک
رنگ پریدگی، کبودی و سردی پوست، عرق فراوان، تندی تنفس همراه با تلاش زیاد، تاری چشم ها، گشادی مردمک چشم ها، احساس تشنگی، تهوع و استفراغ، بی قراری و هیجان، نبض تند و ضعیف، افت فشار خون، احساس خفگی و چنگ زدن به یقه، بی هوشی، بی حالی و گود رفتن چشم ها و کاهش دفع ادرار.
انواع مهم شوک
– شوک ناشی از کاهش حجم خون (از دست رفتن مقادیر زیاد خون)
– شوک قلبی (نارسا بودن عمل قلب)
– شوک عفونی (در اثر عفونت شدید)
– شوک تنفسی (فلج عضلات تنفسی و …)
– شوک روحی روانی (حمله غشی)
– شوک عصبی (به دلیل درد شدید)
– شوک در اثر حساسیت (آلرژی)
شوک ناشی از کاهش حجم خون
این شوک غالبا به دنبال خونریزی (خارجی یا داخلی) و یا خارج شدن مقادیر زیاد مایع از بدن (سوختگی، اسهال و استفراغ) ایجاد می شود. علت این شوک ناکافی بودن حجم خون در داخل رگها است.
زیر پاهای مصدوم چیزی قرار دهید تا بالاتر از سطح قلب قرار گیرند، به شرطی که شکستگی و آسیب پاها وجود نداشته باشد
شوک قلبی
این شوک به دلیل سکته قلبی یا بیماری های عضله قلب و یا بیماری های دریچه قلب ایجاد می شود. سکته قلبی شایع ترین علت شوک قلبی است.
شوک عفونی
این شوک به دنبال ورود میکروب های خطرناک به داخل خون و آزاد شدن سموم آنها ایجاد می شود.
شوک تنفسی
این شوک در اثر انسداد راه های هوایی به دلیل ورود جسم خارجی یا برخی بیماری ها و یا زخم مکنده در قفسه سینه و فلج عضلات تنفسی و … ایجاد می شود.
شوک عصبی
در نتیجه وارد شدن صدمه به نخاع (مرکز تنظیم کننده قطر عروق)
شوک حساسیتی
این نوع شوک در اثر تماس با مواد حساسیت زا ایجاد می شود. علائم و نشانه های آن عبارتند از: برافروختگی، خارش و سوزش پوست خصوصا صورت، گرفتگی گلو، کهیر عمومی بدن، تورم صورت و لب ها، تنگی نفس و خس خس سینه، افت فشار خون، رنگ پریدگی، سیاهی رفتن چشم ها و حالت بیهوشی.
در این صفحه تعداد 1070 مقاله تخصصی درباره شوک که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات ISI شوک (ترجمه نشده)
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.
Keywords: شوک; critical care/shock; hemodynamics; imaging; shock; ultrasound; cIVC; inferior vena cava collapsibility index; cIVCRC; collapsibility index of the inferior vena cava measured from the right lateral-coronal viewpoint, expressed as (DmaxRCÂ â DminRC)/DmaxR