دانلود مقالات ISI درباره دست‌سانی + ترجمه فارسی

دست‌سانی در هندسه، یک شکل در صورتی دَست‌سان است (دارای دست‌سانی گفته می‌شود) که با تصویر آینه خود یکسان نباشد، یا بطور اخص نتوان تنها با چرخش و تبدیل و انتقال آن را بر روی تصویر آینه اش ترسیم کرد. یک جسم دست‌سان و تصویر آینه آن را اشکال پادهمسان می‌گویند. لغت اروپایی مفهوم دست‌سانی یعنی واژةٔ Chirality از واژه یونانی (کایر) به معنای دست گرفته شده، و در آشناترین شکل از یک جسم دست‌سان، لغت اروپایی برای شکل پاد همسان (enantiomorph) از دو کلمه (شکل + متضاد) اشتقاق یافته‌است. یک شکل نا دست‌سان، (َachiral) یا (amphichiral) خوانده می‌شود. رشته مارپیچ (helix) و نوار موبیوس، اشکال سه بعدی دست‌سان هستند. مهره‌های چهارگوش تترومینو در صورتهای J، L، S و Z در بازی ویدئویی و همگانی تتریس نیز نمادی از دست‌سانی می‌باشد، اما تنها در یک فضای دو بعدی. بسیاری از اشیای آشنای دیگر نیز همان تقارن دست‌سانی را در بدن انسان نشان می‌دهند: دستکشها، عینک، کفش، لنگه‌های شلوار و غیره. نمونه مشابه دیگر از دست‌سانی نیز در قالب نظریه گره تشریح شده‌است. طبق قانون قانون دست راست، می‌توان برخی از اشیاء دست‌سان سه بعدی را همچون رشته مارپیچ دارای خاصیت دست‌سانی دست راست یا دست چپی محسوب نمود در فیزیک پدیدهٔ دست سانی،(به انگلیسی: chirality) پدیده عدم تطابق با تصویر آینه‌ای است (مقاله دست سانی در ریاضیات را ببینید). اسپین یک ذره می‌تواند برای تعریف دستوارگی (به انگلیسی: handedness) یا مارپیچگی (به انگلیسی: helicity) آن ذره بکار رود و در موردی که ذره بدون جرم باشد، مشابه دست سانی است. تبدیل تقارن بین دو ذره، پاریته نامیده می‌شود. تغییر ناپذیری یک فرمیون دیراک تحت پاریته،تقارن دست سان نامیده می‌شود. یک آزمایش از واپاشی ضعیف هسته کبالت-۶۰ که توسط چین شیئونگ-وو و همکارانش در سال ۱۹۵۷ انجام شد، نشان داد که پاریته یک تقارن در جهان نیست. در شیمی یک مولکول دست سان (به انگلیسی: chiral molecule)، نوعی از مولکول است که تصویر آینه‌ای انطباق ناپذیر بر خود دارد. حضور یک اتم کربن نامتقارن (کربن کایرال)، غالباً آن ویژگی ای است که سبب ایجاد دست سانی در مولکولها می‌شود. موجودات غیر دست سان، همانند اتم‌ها، متقارن بوده و با تصویر آینه‌ای خود یکسانند. دست انسان شاید شناخته شده‌ترین مثال دست سانی در جهان باشد: دست چپ، تصویر آینه‌ای انطباق ناپذیر دست راست است؛ صرف نظر از نحوه چرخیدن دست‌ها، غیرممکن است که ویژگی‌های اساسی آن‌ها برهم منطبق شود. این اختلاف در تقارن زمانی آشکار می‌شود که دستکش مربوط به دست چپ، بر روی دست راست قرار گیرد. واژه دست سانی از کلمه (به یونانی: χειρ (kheir)) به معنای «دست» گرفته شده است و رهیافتی ریاضی است بر مفهوم «دستوارگی». در شیمی، دست سانی معمولاً به مولکولها مربوط می‌شود. دو تصویر آینه‌ای مربوط به یک مولکول دست سان، انانتیومر (پادهمسان پار) یا ایزومرهای نوری نامیده می‌شوند. هر جفت از انانتیومرها، غالباً به عنوان «راست دست» یا «چپ دست» نامگذاری می‌شوند. دست سانی مولکولی به دلیل کاربردهایش در شیمی فضایی، در قالب شیمی معدنی، شیمی آلی، شیمی فیزیک، بیوشیمی و شیمی فراذره‌ای دارای اهمیت است.