معمولا مواد رنگی را به دو دسته پیگمانها ( رنگدانهها ) و رنگها طبقهبندی میکنند. رنگدانه با رنگ متفاوت میباشد. تفاوت آنها در این است که رنگ بایستی توسط ماده مورد رنگرزی جذب شود در حالیکه رنگدانه فقط سطح جسم را رنگی میکند. رنگدانهها در آب نامحلول هستند. اما میتوان آنها را مانند رنگدانههای مورد مصرف در نقاشی، توسط حلال مناسبی به صورت سوسپانسیون در آورد.
اگر ساختمان شیمیایی رنگدانه را بتوان اندکی تغییر داد بطوری که در آب انحلال پذیر گردد، در اینصورت ممکن است بتوان آن را به عنوان رنگ در رنگرزی مصرف کرد.
پیگمنتها رنگی را ایجاد میکنند که خودشان نیز به همان رنگ هستند چرا که آنها بصورت انتخابی طول موجهای معینی از نور مرئی را جذب و منعکس مینمایند. ترکیب طیف کامل نور مرئی با طول موجی متغیر از ۳۷۵ یا ۴۰۰ نانومتر الی ۷۶۰ یا ۷۸۰ نانومتر، با نور سفید تقریباً برابری میکند. وقتی که این نور با یک پیگمنت برخورد میکند، قسمتهایی از طیف توسط پیوندهای شیمیایی سیستمهای کونژوگه و دیگر اجزای پیگمنت جذب میشود. برخی دیگر از طول موجها یا قسمتهایی از طیف، منعکس یا پخش میشود. بیشتر پیگمنتها، کمپلکس انتقال بار محسوب میشوند. مثل کامپاندهای فلز واسطه با باند جذب وسیعی که بیشتر رنگهای نور سفید تابشی را کسر میکنند. طیف جدید منعکس شده ظاهر یک رنگ را بوجود میآورد. پیگمنتها بر خلاف مواد فلورسنت یا فسفورسنت، میتوانند فقط طول موجها را از نور منبع کسر نموده و هرگز مورد دیگری به آن اضافه نکنند.
ظاهر پیگمنتها نزدیک به رنگ نور منبع میباشد. نور خورشید از دمای رنگ بالا و یک طیف نسبتاً یکدستی برخوردار بوده و معیار استانداردی برای نور سفید محسوب میشود. منابع نور مصنوعی تمایل زیادی برای دستیابی به پیک عالی در برخی قسمتهای طیف خود و همچنین شیاری عمیق دارند. با مشاهده این شرایط، پیگمنتها در رنگهای متفاوتی ظاهر میگردند.
فضاهای رنگی که برای نمایش رنگها از حیث عدد مورد استفاده قرار میگیرد باید منبع نوری خود را تعیین نمایند. درسنجش مدل رنگ ال ای بی، فرض بر این است که اندازهگیریها زیر منبع نوری D65 یا ” روشنی روز ۶۵۰۰K” انجام شده است که تقریباً همان دمای رنگ نور خورشید میباشد، مگر آنکه خلاف آن قید شود.
نور خورشید با پیگمنت ” آبی بنیادی” Rosco R80 برخورد میکند. محصول طیف منبع و طیف بازتاب پیگمنت، نهایتاً به طیف نهایی و ظاهر آبی منجر میشود.
دیگر ویژگیهای یک رنگ همچون اشباع بودن یا سبکی آن، ممکن است توسط دیگر مواد همراه با پیگمنت، تخمین زده شود. رنگپایه و فیلرهایی که به مواد شیمیایی پیگمنتها افزوده میشود نیز الگوهای بازتاب و جذب خاص خود را دارند که میتوانند بر طیف نهایی تأثیر گذار باشند. به همین ترتیب، درمخلوطهای پیگمنت/رنگپایه، امکان برخورد مولکولهای پیگمنت با اشعههای مجزای نوری وجود ندارد و ممکن است به همان صورت که وجود دارند، منعکس گردند. این اشعههای پراکنده نور منبع با یک رنگ کمتر اشباع شده، سهیم میشوند. پیگمنت خالص به نور سفید خیلی کوچک اجازه فرار را داده و بدین ترتیب یک رنگ بسیار اشباع شده تولید میکند. مقدار کمی از پیگمنت با مقدار زیادی از رنگپایه سفید مخلوط میشود، ولی به دلیل فرار مقدار زیادی نور سفید،نتیجه حاصله، اشباع نشده و رنگ پریده میگردد.
انواع رنگدانهها
معمولاً رنگدانهها را براساس انواع شیمیایی به رنگدانههای معدنی یا آلی طبقهبندی میکنند، اما این رنگدانههای آلی یا معدنی میتوانند طبیعی یا سنتزی باشند.
رنگدانههای طبیعی و مصنوعی
رنگدانههای معدنی طبیعی از پوسته زمین استخراج میشوند، خرد شده، شسته شده، از لحاظ اندازه درجهبندی میشوند. غالباً برای این رنگدانههای طبیعی، معادل مصنوعی هم وجود دارد، یعنی رنگدانه از اجزاء دیگری در اثر یک فرآیند شیمیایی ساخته میشود. ظاهراً از نظر شیمیایی با نمونه طبیعی یکسان است، ولی اغلب خواص متفاوتی دارد و معمولاً به خاطر شکل بلوری مطلوبتر، خلوص بیشتر و دانهبندی مطلوبتر، مرغوبتر از نوع طبیعی می باشد.
رنگدانههای معدنی طبیعی که هنوز اهمیت دارند، از خانواده اکسید آهن میباشند که عبارتند از: گل اخرا، گل ماشی (خاک سرخ)، اخرای زرد، اکسیدهای آهن قرمز زرد و سیاه.
رنگدانههای آلی
امروزه رنگدانههای آلی به مراتب بیشتر از رنگدانههای معدنی میباشند. بعضی از جدیدترین رنگدانهها ساختمان آلی فلزی دارند. بیشتر رنگدانههای آلی، مواد شیمیایی آلی هستند که روی یک هسته معدنی هیدروکسید آلومینیوم رسوب داده شدهاند. از مهمترین رنگدانههای آلی میتوان به گروه فتالوسیانینها اشاره کرد که طیف رنگهای آبی و سبز را در بر میگیرند و فتالوسیانین مس، رنگدانه آبی میباشد که به علت خواص مقاومتی خوب در برابر عوامل مختلف، یک رنگدانه با ارزش به شمار میرود.
فتالوسیانینها را از فتالیک و اوره سنتز میکنند. رنگدانههای آلی، به صورتی که امروزه در صنعت استفاده میشوند، در طبیعت یافت نمیشوند و تقریباً همه آنها سنتزی میباشند.
در این صفحه تعداد 494 مقاله تخصصی درباره رنگدانه که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات ISI رنگدانه (ترجمه نشده)
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.