اسید لوئیس(به انگلیسی: Lewis acid) در نظریه اسیدها و بازها به این صورت تعریف میشود که مولکولی که بتواند جفت الکترون غیر پیوندی از مولکول دیگری دریافت کند اسید و مولکول دهنده جفت الکترون باز است. این نظریه نخستین بار توسط دانشمند مشهور آمریکایی گیلبرت لوویس و در سال ۱۹۲۳ ارائه شد.
اسید لوئیس؛ دارای اوربیتال های اشغال شده و خالی هستند؛ اما بالاترین اوربیتال مولکولی اشغال شده ی (HOMO) باز لوئیس با پایین ترین اوربیتال مولکولی اشغال نشده ی (LUMO) اسید لوئیس واکنش می دهد تا اوربیتال های مولکولی متصل به هم را تشکیل دهند.
اسیدهای لوئیس به دلیل آن که اوربیتال های خالی دارند، در تراز انرژی پایین تری هستند؛ ولی بازهای لوئیس به دلیل این که جفت الکترون تنها دارند، تراز انرژی بالاتری را اشغال می کنند.
ایرادات نظریهی اسید لوئیس:
با اینکه این نظریه ایرادات نظریههای اسید آرنیوس و برونستد- لوری را ندارد و واکنش اسیدها و بازها را به خوبی توجیه می کند، اما ایراداتی نیز دارد:
• این نظریه برای قدرت نسبی اسیدها و بازها نمی تواند دلیل موجهی بیاورد چون بر اساس یونش نیست.
• یک واکنش اسید و باز، واکنش انتقال الکترون است و باید کاملاً سریع باشد اما بسیاری از واکنش های اسید و باز به صورت کند روی می دهند.
چه موادی اسید لوئیس هستند؟
اسیدهای لوئیس، به دلیل آنکه جفت الکترون میگیرند، الکتروندوست هستند؛ یعنی الکترونها را جذب میکنند.
یک اسید در هنگام پیوند با یک باز از پایینترین اوربیتال مولکولی اشغالنشدهی خود (LUMO) استفاده میکند
مواد مختلفی از جمله تمام کاتیونها اسید لوئیس هستند؛ زیرا قادر به پذیرفتن الکترونها هستند.
یک اتم، یون یا مولکول با آرایش الکترونی ناکامل هشتتایی (لایهی ظرفیت آنها به هشت الکترون نمیرسد) میتواند به عنوان اسید لوئیس رفتار کند.
مولکولهایی که اتم مرکزی آنها میتواند بیشتر از هشت الکترون لایهی ظرفیت داشته باشد، میتوانند پذیرندههای الکترون باشند و در طبقه بندی اسیدهای لوئیس قرار گیرند.
مولکولهایی که چندین پیوند بین دو اتم با الکترونگاتیوی متفاوت دارند، اسید لوئیس به شمار میروند.
برهمکنشهای لوییس در حلال قطبی
آنچه اکنون بیشترین توجه را به خود معطوف ساخته است، کوششهایی است که برای ارزیابی و ارتباط دادن صورت اسید و بازها صورت میگیرد. بسیاری از اینها در فاز گاز و تعداد بیشتری در حلالهای بیپروتون و ناقطبی اندازه گیری شدهاند، به این امید که در آنها، اثرهای حلال به حداقل برسد.
چندین روش برای سنجش قدرت اسید و باز وجود دارد. متداول این است که میزان بر همکنش یک اسید و یک باز را با آنتالپی واکنش آنها برابر بگیرند. در برخی موارد این آنتالپی با گرماسنجی مستقیم اندازه گیری شده است، یعنی برای یک فرایند آدیاباتیک در فشار ثابت، H∆ برابر q است. این آنتالپی واکنش از اندازه گیری ثابت تعادل واکنش اسید و باز در یک گستره دمایی بدست میآید. اگر lnK نسبت به T \ یک رسم شود، شیب آن برابر با H/R خواهد شد.
از این رو، روشهای تجربی گوناگونی برای اندازهگیری ثابت تعادل توسط روشهای طیف نور سنجی ابداع گردیدهاند. هر جذبی که بین یکی از واکنش دهندگان (خواه اسید یا باز) و محصول افزایشی اسید- باز متفاوت باشد، یک منبع اطلاعاتی بالقوه برای مقدار ثابت تعادل است، زیرا غلظت دو گونه از سه گونه ای را که در تعادل دخالت دارند، بطور مستقیم و غلظت گونه سوم را بطور غیر مستقیم از اطلاعات مربوط به استوکیومتری واکنش بدست میدهد.
مثلا واکنش ترکیبات آلی کربونیلدار و ید را که بطور وسیع مطالعه شدهاند، در نظر بگیرید. فرکانس جذب زیر قرمز کربونیل در محصولات افزایشی نسبت به ترکیب کربونیل آزاد جابجا میشود.
در این صفحه تعداد 527 مقاله تخصصی درباره اسید لوئیس که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات ISI اسید لوئیس (ترجمه نشده)
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.