Body mass index, waist to hip ratio and waist/height in adult Polish women in relation to their education, place of residence, smoking and alcohol consumption

Obesity is a complex, multifactorial disorder that develops from genotype and environmental interactions. The aim of this study is to describe the variability of body mass index (BMI), waist to hip ratio (WHR) and waist to height (W/Ht) in adult Polish women, and to determine relationships between these variables and factors such as education, place of residence, smoking and alcohol drinking. The tested group consisted of 10,254 women aged 25–95 years, who voluntarily filled in questionnaires and participated in anthropometric measurements (body height and mass, waist and hip circumferences). The BMI, WHR and W/Ht values were calculated based on these measurements. The participants were differentiated in terms of education, residence and lifestyle (smoking, alcohol drinking). Chi-squared test, product–moment correlations, ANOVA, multiple correspondence analysis (MCA) and logistic regression with backward elimination were used to evaluate associations between social and lifestyle factors and BMI, WHR and W/Ht. The results confirm (1) the relationship between low social status and the risk of overweight and obesity as observed in developed countries; (2) higher susceptibility to environmental factors such as education, place of residence, smoking and alcohol drinking in younger (premenopausal) women; (3) the usefulness of simple and practical anthropometric indicators such as WHR and W/Ht for the identification of the higher risk of future metabolic diseases in obese people and those with a normal body mass.AbstrakcyjnyNa przestrzeni ostatnich lat gwałtownie wzrasta odsetek osób z nadwagą oraz otyłych, zarówno wśród dzieci, młodzieży, osób dorosłych oraz starszych. Problem otyłości, nazywanej często chorobą XXI wieku, staje się jednym z ważniejszych problemów zdrowotnych na Świecie, zarówno w krajach rozwiniętych jak i rozwijających się. Wskazuje się na wieloczynnikowe uwarunkowania wystąpienia problemów z nadwagą bądź otyłością, podkreślając udział czynników zarówno genetycznych jak i środowiskowych. Głównym celem niniejszej pracy było opisanie zróżnicowania wartości wskaźników BMI (wskaźnik względnej masy ciała), WHR (wskaźnik talia/biodra) oraz W/Ht (wskaźnik talia/wysokość ciała) u dorosłych Polek, oraz określenie zależności pomiędzy tymi wskaźnikami a czynnikami takimi jak: wykształcenie, miejsce zamieszkania, palenie papierosów oraz picie alkoholu. Badaną grupę stanowiło 10254 kobiet w wieku 25-95 lat, które dobrowolnie wypełniały ankietę oraz uczestniczyły w pomiarach antropometrycznych wysokości, masy ciała, obwodu pasa oraz bioder. Na podstawie wykonanych pomiarów określano wskaźniki BMI, WHR oraz W/Ht. Kobiety różniły się poziomem wykształcenia, miejscem zamieszkania oraz stylem życia (palenie papierosów, picie alkoholu). Do określania analizowanych zależności wykorzystano wyniki: testu chi-kwadrat, analizy wariancji, analizy korespondencji oraz regresji logistycznej krokowej.Uzyskane wyniki wskazały na: (1) zależności pomiędzy niskim statusem społecznym a wyższym ryzykiem wystąpienia nadwagi i otyłości, jak to jest obserwowane w krajach rozwiniętych; (2) większą wrażliwość młodszych kobiet (przed menopauzą) na czynniki środowiskowe takie jak: wykształcenie, miejsce zamieszkania, palenie papierosów i picie alkoholu; (3) przydatność prostych i praktycznych wskaźników antropometrycznych, takich jak: WHR oraz W/Ht, dla predykowania ryzyka wystąpienia chorób metabolicznych, zarówno wśród kobiet otyłych, jak i tych z prawidłową masa ciała.