تئوری (Theory) واژهای با ریشه یونانی و به معنای ملاحظه، پژوهش و تحقیق میباشد. در فارسی تئوری معادل با نظریه و نگره نیز آمده است. نظریه یا تئوری در واقع نوعی تفکر اندیشمندانه است که قابل بسط و توضیح دادن باشد. تئوری مجموعه پیشنهادهایی را در مورد متغیرها ارائه میکند و تصویر منظم و مدونی از پدیدهها و همبستگی آنها به نمایش میگذارد. نظریه یا تئوری، منطق جهان را باور پذیر کرده و توضیح عقلانی برای پدیدهها مییابد، روابط بین متغیرها را توضیح داده و پیش بینی میکند. به عبارت دیگر به مجموعهای از مفاهیم نظام یافته که واقعیتی را بیان میکنند تئوری گفته میشود. این واقعیت نتیجه تلاش عملی در گردآوری شواهد واقعی و برقراری ارتباط بین یافتههاست. در واقع نظریه امکان توصیف واقعیات و پیش بینی وضعیت آینده را فراهم میکند و به پرسشهای چرا، چگونه و چه چیز، پاسخ میدهد.
در علم و تحقیقات علمی، اصطلاح تئوری به مجموعهای از فرضیهها گفته میشود که اولاً: بطور سیستماتیک با یکدیگر مربوط باشند، ثانیاً قابلیت آزمون تجربی آنها وجود داشته باشد و ثالثاً قابلیت توصیف، تشریح و پیشگیری یک پدیده اجتماعی را داشته باشند. یک تئوری ممکن است تئوری درستی باشد ولی در عمل قابل اجرا نباشد. اگر یک تئوری در عمل نیز قابل اجرا باشد آن یک اصل است و همچنین اگر یک فرضیه در عمل اجرا شود ولی چارچوب تئوریکی نداشته باشد ( اثبات نشده باشد) باز هم اصل است. بدین معنی که اصل را پذیرفتهایم که اجراء کنیم، لیکن تئوری علیرغم اینکه اثبات نیز شده باشد، لزوماً شاید قابل اجرا نباشد. یک تئوری “هرگز” به یک قانون تبدیل نمی شود و این درک اشتباه برخی،از تعریف تئوری و قانون است. اگر تئوری را به یک ساختمان در نظر بگیرید، قوانین آجرهای سازنده آن هستند.
نظریه علمی یک حدس، گمان یا پیشنهاد یا تعریف واژه معروف نظریه نیست. نظریه علمی متحد کننده و خودسازگار کننده فرایندهای بنیادی طبیعت یا پدیدهای که کاملاً مؤکد فرضیه است. پس یک نظریه، بر دانش قابل اعتماد که واقعیت علمی (فکت) را میسازد بنا شدهاست و هدف آن توضیح فرایندهای طبیعت یا پدیدهها است. نظریه علمی، طبیعت را با متحد کردن حقایق غیر مرتبط یا تأکید کننده فرضیه توضیح میدهد. آنها محکمترین و راستترین توضیحاتی هستند که توضیح میدهند جهان، طبیعت و زندگی چگونه درست شده، چگونه کار میکند، به چه دست یافته و چه میشود.
یک نظریه باید سازوکار داشته باشد. سازوکار شامل مجموعهای کوتاه و منسجمی از مفاهیم، دعویها و قوانینی است که ما را قادر میسازد تا پدیدهها را توضیح دهیم و پیش بینی کنیم. ترجیحاً از راه محاسبه در غیر این صورت از راه صوری سازی چون نظامهای طبقهبندی در زیستشناسی و زمینشناسی. نظریههای علمی به پرسش چه پاسخ میدهند به پرسشهای چرا و به چه منظور عمداً افاده میکند. اعتبار نظریه را قانون و سازوکار تعیین میکند.
در علم جدید، منظور از اصطلاح «نظریه»، نظریهٔ علمی است. نظریهٔ علمی توضیح مستدل تصدیقشدهای از طبیعت است که با روش علمی سازگار است و معیارهای مورد نیاز علم جدید را ارضا میکند. این نظریات به گونهای توصیف میشوند که هر یک از اهالی فن میتواند درکشان کند و قادر است به روش تجربی اثبات یا ابطالشان کند. نظریات علمی قابل اتکاترین، دقیقترین و جامعترین نوع از اطلاعات علمی هستند که البته این در تناقض با استفادهٔ عوام از واژهٔ «نظریه» به معنای «اثباتنشده» یا «در حد حدس و گمان» است. نظریات علمی با فرضیات و نیز قوانین علمی فرق دارند.
در این صفحه تعداد 1581 مقاله تخصصی درباره تئوری که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.