Rozpoznawanie uzależnienia od alkoholu przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej: polskie wyniki europejskiego projektu badawczego Alcoholism in Primary Care

IntroductionAlcohol dependence is one of the most rarely recognised and treated psychiatric disorders in the Polish population. The aim of the study was to assess the prevalence of alcohol dependence (AD) as well as the characteristics of alcohol dependent patients presenting themselves to general practitioners (GPs) on an average day.MethodsA total of 2396 patients were assessed by their GPs within an AD diagnosis. In the next step, 1197 patients from the primary group were assessed by independent interviewers using the Composite International Diagnostic Interview questionnaire (CIDI) based on the DSM-IV criteria of alcohol dependence.ResultsGeneral practitioners recognised AD during the last 12 months in 4.9% of their patients, whereas CIDI assessment revealed prevalence of AD at 6.3%. The overlap between these two groups was only 12.5%. Patients identified by GPs turned out to be significantly older, more frequently males and with comorbid liver disease than those diagnosed with CIDI. The compiled population of AD patients was characterised by more frequent sleep problems, liver diseases and nicotine dependence in comparison to non-alcoholic subjects.DiscussionThe prevalence of alcohol dependence among GP patients is significantly higher than in the general population.ConclusionGeneral practitioners should be more sensitive to alcohol use problems in females and younger patients who are yet to develop any somatic consequences of drinking. Smoking patients and those suffering from sleep problems should be also considered at risk for alcohol dependence.

StreszczenieWprowadzenieUzależnienie od alkoholu (UA) jest jednym z najrzadziej rozpoznawanych i leczonych zaburzeń psychicznych w polskiej populacji. Celem projektu była ocena częstości występowania uzależnienia od alkoholu wśród pacjentów zgłaszających się do poradni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), a także ocena charakterystyki i odsetka pacjentów z UA identyfikowanych przez lekarzy POZ.Metoda2396 pacjentów zgłaszających się do poradni POZ lekarze rodzinni ocenili pod kątem obecności objawów uzależnienia. Następnie wybrani pacjenci (1197 osób) zostali poddani ocenie ankietera, który badał obecność objawów uzależnienia za pomocą kwestionariusza CIDI (Composite International Diagnostic Interview) uwzględniającego kryteria uzależnienia od alkoholu zawarte w klasyfikacji DSM-IV.WynikiW ocenie lekarzy POZ, 4,9% pacjentów spełniło kryteria uzależnienia od alkoholu w okresie ostatnich 12 miesięcy. W badaniu przeprowadzonym przez ankieterów odsetek ten wynosił 6,3%. W grupie osób, u których lekarze rodzinni stwierdzili objawy uzależnienia od alkoholu, jedynie u 12,5% osób potwierdzono to rozpoznanie za pomocą kwestionariusza CIDI. Pacjenci identyfikowani przez lekarzy POZ jako uzależnieni byli istotnie starsi, częściej płci męskiej i częściej występowały u nich choroby wątroby niż w grupie osób identyfikowanych przez CIDI. Połączona populacja pacjentów uzależnionych od alkoholu charakteryzowała się istotnie częstszymi zaburzeniami snu, chorobami wątroby i uzależnieniem od nikotyny niż populacja osób nieuzależnionych.OmówienieUzależnienie od alkoholu występuje u pacjentów poradni POZ częściej niż w populacji ogólnej.WnioskiLekarze rodzinni powinni zachować większą czujność dotyczącą zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet oraz młodszych pacjentów, u których nie występują jeszcze konsekwencje somatyczne picia. Warto również zwrócić baczną uwagę na osoby uzależnione od nikotyny oraz skarżące się na zaburzenia snu.