همیشه طبیعت ارمغان‌های زیادی برای انسان داشته است و محصولات طبیعی، حاوی مواد مفید و مورد نیاز بدن ما بوده‌اند. انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در محصولاتی که به طور طبیعی در طبیعت وجود دارند، یا از محصولات طبیعی تهیه می‌شوند، برای حفظ سلامتی بدن ما و تأمین نیازهای اجزای مختلف سیستم یکپارچۀ آن لازم و ضروری هستند. از این میان غلات که شامل دانه‌هایی مانند گندم، جو و برنج می‌شوند، بخش عمدۀ خوراک ما را دربرمی‌گیرند و با داشتن انواع ویتامین‌ها، املاح و مواد معدنی، تأثیرات بسیار زیادی در تغذیه و تهیۀ وعده‌های غذایی روزانه افراد دارند. یکی از بهترین روش‌ها برای استفاده از غلات، مصرف سویق آن‌ها است. شاید با سویق و فواید آن آشنایی داشته باشید؛ این مادۀ ارزشمند منافع بسیاری دارد، از جمله موضوع مهم و مطرح لاغری! با علم به این نکته که برای لاغری و کاهش وزن، داشتن فعالیت بدنی منظم در کنار رژیم غذایی سالم تأثیر به‌سزایی دارد، به بررسی تأثیر سویق جو برای لاغری می‌پردازیم.
سویق چیست؟
همه به خوبی می‌دانیم که میوه‌ها و دانه‌های غذایی که سرشار از املاح، مواد معدنی و طیف مختلفی از ویتامین‌ها و ترکیبات سالم، باارزش و سودمند هستند، به تأمین انرژی و تقویت هر یک از دستگاه‌ها و سیستم‌های موجود در بدن کمک می‌کنند. از این میان غلات و حبوبات نقش مؤثری داشته و سهم بزرگی را به خود اختصاص داده‌اند. غلات در تهیۀ انواع و اقسام غذاها به کار می‌روند، اما یکی از راه‌های مؤثر برای مصرف آن‌ها، تهیۀ سویق غلات است.
سویق به آرد تهیه شده از غلات، البته به شکلی خاص گفته می‌شود. غلات دارای پوسته‌ای هستند که به آن سبوس می‌گوییم. سبوس یا پوسته غلات خواص بسیاری دارد، بنابراین توصیه بر این است که از غلات به شکل کامل، یعنی همراه با پوستۀ آن‌ها استفاده کنیم. در تهیۀ سویق، دانه‌های غلات مانند گندم و جو یا دانه و هستۀ برخی دیگر مانند سنجد و انار را پودر کرده و تفت می‌دهند؛ آردی که به این شکل به دست می‌آید، سویق نامیده شده و خواص غذایی بسیار زیادی دارد. گاهی دانه را ابتدا آرد کرده و بعد آرد را تفت می‌دهند و گاهی نیز دانه را تفت داده و سپس آرد می‌کنند که برای حفظ کیفیت بهتر، توصیه بر این است که دانه تفت داده شده و سپس آرد شود.
سویق جو چه خواصی دارد؟
در بین غلات، سویق جو و گندم مصرف بیشتری داشته و خواص زیادی نیز دارند. یکی از غلات با ارزش و پر فایده، جو است که مصارف زیادی داشته و در تهیۀ بسیاری از مواد غذایی، نوشیدنی‌ها از آن در اشکال مختلف استفاده می‌گردد. سویق جو نیز فواید و خواص زیادی دارد، از جمله مصرف آن برای لاغری و همچنین دیابت بسیار مؤثر است. اگر بخواهیم به خواص سویق جو اشاره کرده و بپردازیم، می‌توانیم به شرحی که در ادامۀ مقاله خواهیم آورد، فواید و خواص آن را برشمریم؛ لاغر کننده، کاهش قند خون، تصفیه کننده خون، تقویت معده و روده، استخوان‌سازی، تقویت قلب و جبران فقر آهن که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
لاغر کننده
جو، یکی از غلات فوق‌العاده پرخاصیت و تأثیرگذار در روند سلامتی و تغذیه است. این دانۀ سودمند، می‌تواند به عنوان یکی از موارد اصلی در وعده‌های غذایی به کار رود و خواص چشمگیر آن از سلامت قلب و عروق تا کاهش وزن و لاغری و کاهش کلسترول را دربر می‌گیرد. مصرف این ماده غذایی با داشتن فیبر بالا، باعث کاهش اشتها و ایجاد احساس سیری طولانی مدت گشته و به همین دلیل، ولع گرسنگی و میل به خوردن را در فرد کاهش داده و به این شکل منجر به پایین آمدن سطح کلسترول بد خون شده و به سلامت بدن و کنترل وزن کمک بزرگی خواهد کرد. تقویت احساس سیری در فرد، باعث کاهش تمایل به مصرف مواد غذایی بیشتر، خصوصاً مواد غذایی پر کالری شده و بنابراین وزن را کاهش داده و منجر به لاغری می‌گردد.
فیبرهای موجود در جو، مانند بتاگلوکان، در روده ماده‌ای ژله مانند تولید می‌کنند که هضم و جذب مواد غذایی را کند و طولانی کرده و علاوه بر این که حس سیری را تقویت می‌کنند، چربی‌های شکمی را نیز هدف قرار می‌دهند. پرواضح است که مصرف سویق جو که با آرد جو به شکل کامل تهیه می‌گردد، امکان برخورداری از خواص سبوس جو و فیبر بالای آن را فراهم کرده و بهترین نوع مصرف این غلۀ مفید است.
کاهش قند خون
مصرف جو و سویق جو باعث کاهش میزان قند خون شده و ترشح انسولین در بدن را به جهت کنترل میزان قند خون، بهبود می‌بخشد. منیزیم موجود در جو، نقش مهمی در تولید انسولین و استفادۀ بدن ما از قند خون داشته و به ایجاد تعادل در اندازۀ قند خون کمک می‌کند. از سوی دیگر فیبرهای موجود در جو که در سویق جو به میزان زیادی وجود دارد، در حین انجام فرآیند هضم و جذب مواد غذایی در دستگاه گوارش، باعث جذب کمتر قند خون شده و همین موضوع کمک شایانی به کنترل سطح قند خون کرده و از بروز دیابت جلوگیری کرده و یا در کنترل میزان قند خون به بیماران دیابتی کمک می‌کند. مصرف سویق جو، خصوصاً به صورت ناشتا و در وعدۀ صبحانه به خوبی این روند را هدایت کرده و باعث کاهش قند خون می‌گردد.
تصفیه خون
به خوبی واضح و روشن است که مصرف جو و سویق جو و سایر فرآورده‌های به دست آمده از آن، علاوه بر کاهش کلسترول بد خون و پاکسازی رگ‌های خونی از چربی‌های مضر، باعث بهبود عملکرد کلیه‌ها و دفع مواد زائد و مضر از بدن می‌شود. مواد موجود در جو مانند یک درمان طبیعی علیه عفونت‌ها عمل کرده و باعث دفع سموم ناشی از سوخت و ساز در بدن می‌گردند. بتاگلوکان موجود در جو، با اتصال به اسیدهای صفراوی، کلسترول بد خون را به وسیلۀ دستگاه گوارش و از طریق مدفوع دفع می‌نماید. با کاهش قند خون، کلسترول مضر خون و افزایش عملکرد مثبت کلیه‌ها در دفع مواد مضر موجود در بدن از طریق ادرار و دفع چربی‌های مضر از طریق سیستم گوارش، نقش مؤثر جو و سویق جو در تصفیه خون مشهود است.
تقویت معده و روده
جو به دلیل داشتن فیبر بالا و به ویژه فیبرهای نامحلول، باعث تسهیل عملکرد دستگاه گوارش و روده‌ها شده و عمل هضم غذا و دفع را تنظیم می‌نماید. از سوی دیگر، فیبرهای محلول جو باعث ایجاد فضای مناسب برای باکتری‌های مفید دستگاه گوارش شده و در نتیجه با بهبود عملکرد این باکتری‌ها، سیستم گوارشی، معده و روده تقویت شده و از بروز مشکلات گوارشی و عفونت‌ها و زخم‌ها جلوگیری به عمل می‌آید.
تحقیقات در این زمینه نشان داده است که با استفاده از جو و سویق جو و ایجاد زمینۀ مناسب برای فعالیت بیشتر باکتری‌های مفید و تقویت سلول‌های دستگاه گوارش، التهابات و اختلالات موجود در دستگاه گوارش و روده؛ شامل سندرم روده تحریک‌پذیر، بیماری کرون و کولیت و دیگر مشکلات احتمالی کاهش می‌یابد. با مصرف جو و سویق آن، احتمال بروز سنگ کیسۀ صفرا کاهش پیدا کرده و فیبر نامحلول موجود در جو، با ممانعت از تشکیل سنگ کیسه صفرا، ریسک جراحی کیسۀ صفرا را نیز کاهش می‌دهد.
همچنین فیبرهای جو باعث پاکسازی روده‌ها، بویژه رودۀ بزرگ شده و همین موضوع مانع از بروز سرطان روده بزرگ و سرطان کلون می‌شود. گفتنی است جو حاوی مقادیر آنتی‌اکسیدان نیز می‌باشد که موادی مانند ساپونین‌ها، اسید فیتیک و دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها نقش مؤثری در پیشگیری از وقوع سرطان دارند.
استخوان‌سازی
جو منبعی غنی از کلسیم، فسفر و منیزیم است که این ترکیبات در ساخت و ساز استخوان‌ها حضور فعال دارند و مصرف مناسب جو و سویق جو، علاوه بر فواید گوناگونی که دارد، می‌تواند به استخوان‌سازی و استحکام استخوان‌ها و بافت‌های استخوانی در بدن کمک کند. کلسیم موجود در جو، با همراهی فسفر آن، می‌تواند روند بروز پوکی استخوان را نه تنها به تأخیر بیندازد، بلکه این قابلیت را دارد تا این روند را معکوس کرده و از سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها محافظت نماید.
جبران فقر آهن
جو به عنوان یکی از مهم‌ترین و سرشناس‌ترین غلات که در برنامۀ غذایی بسیاری از افراد در سراسر دنیا حضور فعال دارد، دارای ویتامین‌های گروه B است و منبع غنی این ویتامین به شمار می‌رود. علاوه بر این جو و سویق آن و ترکیبات فرآوری شده از این گیاه پرخاصیت دارای آهن نیز هستند. از جملۀ ویتامین‌های موجود در جو، ویتامین‌های گروه B حضور پر رنگ‌تری داشته و ویتامین 9ب (B9) که فولات نیز نامیده می‌شود، در جبران کمبود فقر آهن نقش دارد.
تقویت قلب
جو با داشتن مقادیر زیادی از آنتی‌اکسیدان‌های مختلف و تقویت یستم ایمنی بدن از یک سو، و کاهش کلسترول مضر بدن و پایین آوردن فشار خون از سوی دیگر، به حفظ سلامت عروق خونی و قلب کمک کرده و از بروز گرفتگی عروق و سکته قلبی جلوگیری می‌نماید. با کاهش کلسترول و کنترل وزن و خواص سویق جو برای لاغری، فشار اضافی از روی قلب برداشته می‌شود و همین امر بسیار کمک کننده است.
نتیجه گیری و جمع بندی
تا اینجا در کنار خواص سویق جو برای لاغری، به موارد بسیاری از خواص جو به عنوان یک ماده غذایی پر خاصیت که بر سلامت اندام‌های مختلف تأثیرگذار است، اشاره کردیم. اگر با استفاده از سویق جو، بدن در حالت تعادل باشد و سطح کلسترول و قند خون تنظیم و سلامت سیستم گوارش و روده‌ها در کنار سلامت قلب و عروق تأمین باشد، به احتمال بسیار زیاد بدن دارای وزن متناسب خواهد بود و هدف ما از مصرف سویق جو برای لاغری تأمین خواهد شد. البته می‌بایست همیشه تعادل را در مصرف هر مادۀ غذایی رعایت کرد و در موارد خاص، با متخصص تغذیه مشورت نمود.