دوران نوجوانی دوره تغییر بین کودکی و بزرگسالی است. در طول این مرحله حساس گذار، نوجوانان به دلیل تغییرات فیزیکی، روانی و عاطفی که تجربه می کنند، به طور خاص در برابر طیف گسترده ای از وسوسه ها آسیب پذیر هستند. به طور کلی، این دوره تحول آفرین با ریسک پذیری و رفتار افراطی، جذب به چیزهایی که ممنوع هستند و تمایل به تجربه کردن، مشخص می شود. امروزه، علاوه بر فعالیت جنسی بی بندوبار، این دوره آزمایشی مصرف مواد مخدر قانونی و غیرقانونی را نیز شامل می‌شود. به همین خاطر استفاده از مشاور ترک اعتیاد انلاین کمک ویژه ای به جلوگیری از اعتیاد کودکان می کند و والدین از آن بهره می برند.
دلیل گرایش کودکان و نوجوانان به اعتیاد چیست؟
به طور کلی مصرف الکل و مواد مخدر در میان جوانان به دلیل عوامل اجتماعی مانند نیاز به همسالان خود است. همچنین عوامل روانی - اجتماعی مانند تمایل به تجربه احساسات جدید، نیاز به شکستن قوانین و همچنین مقابله به منظور مقابله با احساسات اضطراب یا دیگر احساسات منفی وجود دارد.
این رفتارها نوجوانان را در معرض خطر اعتیاد قرار می دهد. یک مطالعه در سال ۲۰۰۳ نشان داد نوجوانانی که مواد مخدر یا الکل مصرف می کنند، در بزرگسالی در معرض خطر اعتیاد به این مواد قرار دارند. نتایج مطالعات پیشگیری از اعتیاد در کودکان و نوجوانان نشان داد که ۳۲ درصد از جوانانی که از اعتیاد رنج می برند، به ویژه در ارتباط با مواد مخدر، سیگار یا الکل، این مواد را در طول سال های نوجوانی خود مصرف کرده اند.
دلیل میل به مصرف الکل در بین نوجوانان
به نظرتان چرا هر روز تعداد کودکان معتاد و نوجوانان معتاد بیشتر می شود؟ چرا با وجود ارائه راهکارهای پیشگیری از اعتیاد در کودکان و نوجوانان باز هم والدین و جامعه در جلوگیری از معتاد شدن بچه ها موفق نیستند؟ یکی از سخت ترین مراحل برای پیشگیری از اعتیاد در کودکان و نوجوانان کم کردن گرایش آنها به نوشیدنی های الکلی است.
مصرف الکل به خودی خود مورد خاصی است. این ماده روان گردان با توجه به خاصیت اعتیادآور و تحریک کنندگی و همچنین اثر افسردگی آن بر سیستم عصبی، در درجه اول یک ماده مخدر است. همه این مواد مخدر غیرقانونی هستند، الکل، درست مانند سیگار، یک ماده مخدر قانونی است. در حالی که اغلب کشورها از نظر قانونی دسترسی نوجوانان به الکل را ممنوع کرده اند، با این حال نوجوانان به راحتی در مهمانی ها یا از طریق دوستان یا بستگان قدیمی خود به آن دسترسی دارند.
انواع اعتیاد در کودکان و نوجوانان
همیشه منظور از اعتیاد گرایش به مواد مخدر یا نوشیدنی های الکلی نیست! گاهی اعتیاد تکرار زیاد یک عمل یا رفتار به نوعی که بر جنبه های زندگی تاثیر منفی بزارد است. برای مثال:
- انجام زیاد بازی های کامپیوتر
- خوابیدن زیاد
- غذا خوردن افراطی و زیاد
- کندن مو و پوست
- ورزش کردن زیاد
و موارد مشابه از انواع اعتیاد هستند. به همین خاطر پیش از پیشگیری از اعتیاد در کودکان و نوجوانان باید نوع آن توسط متصص روانشناس شناسایی شده تا بهترین راهکار ارائه شود.
آمار از میزان گرایش نوجوانان به اعتیاد
طبق تحقیقات یک مشاور روانشناس کودک آنلاین در ویکی روان نشان می دهد اولین تجربه فرد با مواد مخدر در دوران نوجوانی رخ می دهد که در درجه اول با مواد مخدر قانونی مانند الکل یا سیگار (توتون) و پس از آن حشیش که اغلب به عنوان یک ماده مخدر نرم در نظر گرفته می شود. در سال ۲۰۰۹ اداره مواد مخدر و جرائم سازمان ملل متحد تخمین زد که بین ۱۴۹ تا ۲۷۲ میلیون نفر حداقل یک بار در طول عمر خود مواد مخدر غیرقانونی مصرف کرده اند.
در سال ۲۰۱۱، سازمان بهداشت جهانی، یونسکو و یونیسف از افزایش قابل توجه تعداد جوانان بین ۱۴ تا ۱۸ سال که مواد مخدر مصرف کرده بودند، خبر دادند. در سال ۲۰۰۷، ۹.۵ درصد از جوانان ادعا کردند که مواد مخدر مصرف کرده اند.
براساس یک مطالعه جهانی که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، به نظر می رسد که پسران ۱۳ تا ۱۵ ساله بیشتر از دختران تمایل به استفاده از مواد مخدر دارند. بسیاری از مخاطبین جلسات مشاوره روانشناسی اعتیاد ویکی روان را والدینی تشکیل می دهند که در کمال تعجب و ناباوری فرزندانشان درگیر انواع اعتیادهای روان تنی شده اند!
بر اساس آمار به دست آمده مناطقی که بیش ترین میزان مصرف مواد مخدر را در میان نوجوانان دارند، آمریکای لاتین و کارائیب هستند و در آن مناطق پیشگیری از اعتیاد در کودکان و نوجوانان به خاطر دلایل محیطی سخت تر است. براساس یک مطالعه جهانی که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، به نظر می رسد که پسران ۱۳ تا ۱۵ ساله بیشتر از دختران تمایل به استفاده از مواد مخدر دارند. مناطقی که بیش ترین میزان مصرف مواد مخدر را در میان نوجوانان دارند، آمریکای لاتین و کارائیب هستند.
پیامدهای مصرف بی رویه
رفتارهای افراطی یکی از ویژگی های مشترک دوران نوجوانی است که نمونه بارز آن را می توان در مصرف الکل و مواد مخدر مشاهده کرد. نمونه های خاصی از این گرایش های خطرناک را می توان در مشروبات الکلی مشاهده کرد که در آن هدف این است هر چه سریع تر از طریق مصرف زیاد الکل در مدت زمان بسیار کوتاهی مست کند. به همین دلیل پیشگیری اعتیاد در نوجوانان همیشه از چالش های علم روانشناسی بوده است!
علاوه بر اعتیاد، مصرف بیش از حد مواد مخدر می تواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد و جوانان را در معرض خطرات قابل توجهی قرار دهد. اول از همه، با توجه به اینکه نوجوانان هنوز به بزرگسالی نرسیده اند، تاثیر مستقیمی بر رشد آن ها دارد. آن ها هنوز از نظر فیزیکی و روانی در حال رشد هستند؛ مصرف مواد مخدر می تواند بر این رشد تاثیر منفی بگذارد. به طور خاص، مسمومیت مزمن به دلیل تغییرات دائمی مغز، عملکرد مغزی را کند می کند.
بهترین کار برای پیشگیری از اعتیاد در کودکان و نوجوانان چیست؟
با توجه به حفظ سلامت و منافع کودکان، این مشکلات باید از طریق مداخله دولت و به طور گسترده تر توسط جامعه، به گونه ای که به کنوانسیون بین المللی حقوق کودک احترام گذاشته شود، مورد توجه قرار گیرد. کمیته حقوق کودکان توصیه می کند که کشورهای امضا کننده با انجام اقدامات موثر به برخی از بندهای کنوانسیون احترام بگذارند.
درخواست دیگری برای بزرگسالان مطرح شد، در درجه اول والدین دعوت شدند تا از طریق گفتگوی آزاد و مثبت مبتنی بر گوش دادن، درک و ارتباط، بازخورد مطلوبی در جوانان ایجاد کنند که معقول ترین کار برای پیشگیری از اعتیاد در کودکان است. یک شبکه خوب از متخصصان، یک حلقه قابل اعتماد از دوستان، محیط خانوادگی پایدار برای جوانان، عوامل ضروری برای برنامه های پیشگیری هستند.
تمامی این تمهیدات در نهایت موجب به افزایش اگاهی والدین و پیشگیری از معتاد شدن کودکان می شود. یادتان باشد اعتیاد نوعی اختلال روانی است که با افزایش آگاهی قابل پیشگیری و البته درمان است. پیشگیری از اعتیاد در دانش آموزان باید از سنین پایین شروع شود تا جامعه عاری از هر گونه بیماری روان تنی گردد.