قرص فاموتیدین (Famotidine) که با نام تجاری Pepcid شناخته می‌شود، یکی از رایج‌ترین داروهایی است که از آن برای برطرف کردن عارضه‌های گوارشی در افراد استفاده می‌شود. این قرص با خاصیت آنتی هیستامینی خود بر روی سلول‌هایی که اسید معده از آن ترشح می‌شود، اثر می‌گذارد. با توجه به این که قرص فاموتیدین در شرایطی بدون نسخه پزشک هم به فروش می‌رسد، آشنایی با نحوه تاثیر آن بر بدن و همچنین موارد منع مصرف آن می‌تواند برای مصرف کنندگان این دارو مفید باشد. از این رو در این مقاله قصد داریم تا اطلاعات جامعی در مورد این قرص در اختیار کاربران قرار دهیم.
قرص فاموتیدین چیست؟
فاموتیدین دارویی است با مسدود کردن هیستامین-2 میزان اسید تولید شده در معده را کاهش می‌دهد. با توجه به این خاصیت، قرص فاموتیدین می‌تواند بیماری‌هایی مثل سندرم زولینگر-الیسون را که در آن معده بیش از حد اسید تولید می‌کند، درمان کند. در مورد برخی از بیماری‌های معده می‌توان ریفلاکس اسید از معده به مری را انتظار داشت که باعث سوزش سر معده می‌شود. در این شرایط نیز فاموتیدین برای مقابله با ریفلاکس تجویز می‌شود. به طور کلی می‌توان این قرص را دارویی برای پیشگیری و بهبود زخم معده و روده دانست. در مواردی مثل سوءهاضمه اسیدی و یا ترش کردن، می‌توان فاموتیدین را بدون تجویز مصرف کرد.
موارد مصرف قرص فاموتیدین
همان طور که گفتیم، Famotidine برای تسکین علائم رفلاکس اسید و سوزش سر دل مورد استفاده قرار می‌گیرد و این کار را با کاهش میزان اسید معده انجام می‌دهد. این دارو در مورد بیماری‌های زیر تجویز می‌شود:
- بیماری ریفلاکس معده: این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به مری باز می‌گردد. این اتفاق ممکن است باعث احساس سوزش در قفسه سینه یا گلو، طعم ترش در دهان یا آروغ زدن شود.
- آسیب ناشی از اسید به پوشش مری: وقتی اسید معده به سمت بالا و به قسمت پایینی مری پاشیده می‌شود، می‌تواند به سلول‌های بافتی در مری آسیب برساند.
- زخم اثنی عشر: ناحیه اثنی عشر بخشی از روده است که وقتی غذا از معده خارج می‌شود از آنجا عبور می‌کند.
- زخم معده: این زخم‌های دردناک در پوشش معده شکل می‌گیرند.
- شرایطی که معده شما بیش از حد اسید تولید می‌کند: این شرایط شامل سندرم زولینگر-الیسون است.
در اغلب این موارد قرص فاموتیدین به صورت ترکیبی به همراه دیگر داروها تجویز می‌شود.
موارد منع مصرف فاموتیدین
قبل از مصرف فاموتیدین، اگر بیماری کلیوی یا کبدی، سابقه سندرم QT طولانی، سرطان معده یا مشکلات گوارشی دیگر، آسم، COPD یا سایر مشکلات تنفسی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. سوزش سر دل اغلب با اولین علائم حمله قلبی اشتباه گرفته می‌شود. اگر درد قفسه سینه یا احساس سنگینی، درد گسترش یافته به فک، بازو یا شانه، حالت تهوع، تعریق، اضطراب، سبکی سر و یک احساس ناخوشایند در وضعیت عمومی بدن دارید، بهتر است به جای مصرف خودسرانه دارو به اورژانس مراجعه کنید.
اگر به قرص فاموتیدین، سایمتیدین (تاگامت) ، نیزاتیدین (اکسید) ، رانیتیدین (زانتاک) یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، به پزشک و داروساز خود اطلاع دهید. همچنین اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید و یا در دوران شیردهی هستید، بهتر است در مورد مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید.
مکانیسم اثر قرص فاموتیدین
همان طور که اشاره کردیم، فاموتیدین متعلق به دسته‌ای از داروها به نام مسدود کننده‌های گیرنده هیستامین-2 است. فاموتیدین با مسدود کردن گیرنده هیستامین 2 (H2) در معده شما عمل می‌کند. این گیرنده در حالت کلی به ترشح اسید در معده شما کمک می‌کند. این دارو با مسدود کردن این گیرنده، میزان اسید آزاد شده در معده شما را کاهش داده و به این ترتیب علائم ناشی از سوزش و درد معده را کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی قرص فاموتیدین
این دارو به طور معمول ممکن است عوارض جانبی را در بدن ایجاد کند. اگر دچار هر یک از این علائم شدید که در طول زمان بهبود پیدا نکرد، باید با پزشک مشورت کنید. این عوارض شامل موارد زیر هستند که معمولا به مرور برطرف می‌شوند:
- سردرد
- سرگیجه
- یبوست
- اسهال
- سردرگمی
علاوه بر این عوارض معمول، مصرف Famotidine می‌تواند عوارض نادری نیز به همراه داشته باشد که در صورت مشاهده آن‌ها باید فورا به پزشک مراجعه کرد:
- کندوها
- بثورات پوستی
- خارش
- تورم صورت، گلو، زبان، لب‌ها، چشم‌ها، دست‌ها، پاها، مچ پا یا پایین ساق پا
- گرفتگی صدا
- مشکل در تنفس یا بلع
عوارض مصرف بیش از اندازه (اوردوز) قرص فاموتیدین
مصرف بیش از اندازه قرص فاموتیدین می‌تواند عوارض شدیدی بر بدن باقی بگذارد. متداول‌ترین عوارض مصرف بیش از حد این دارو، گیجی و بی‌قراری هستند. در صورتی که فردی در اطراف شما اقدام به مصرف بیش از اندازه این دارو نموده، بهتر است در اولین فرصت او را به اورژانس منتقل کنید.
هشدارها درباره قرص فاموتیدین
این دارو را در ظرف مخصوص خود و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید؛ همچنین بهتر است آن را در دمای اتاق و به دور از گرما و رطوبت اضافی قرار دهید. اگر از فاموتیدین مایع استفاده می‌کنید، نباید اجازه دهید که مایع درون آن یخ بزند. مایع باقیمانده پس از یک ماه بلااستفاده است و باید دور ریخته شود.
اگر یک دوز از فاموتیدین تجویزی را فراموش کردید، به محض به یاد آوردن دوز فراموش شده آن را مصرف کنید؛ اما اگر تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی آن فرا رسیده است، دوز فراموش شده را رها کنید و برنامه دوز منظم خود را ادامه دهید. نکات عمومی در مصرف این دارو شامل موارد زیر است:
- می‌توانید فاموتیدین را همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.
- این دارو را در زمان‌های توصیه شده توسط پزشک مصرف کنید.
- معمولا می‌توان قرص فاموتیدین را نصف کرد.
تداخلات دارویی فاموتیدین
این دارو نیز ممکن است مانند هر یک از داروهای دیگر، با سایر ترکیب‌ها واکنش نشان دهد. به طور کلی قرص فاموتیدین می‌تواند جذب سایر داروهای خوراکی را برای بدن شما دشوارتر کند. این داروها موارد زیر را شامل می‌شوند:
- سفدیترون
- داساتینیب
- دلاویردین
- فوزامپرناویر
- تیزانیدین
البته باید توجه داشت که این موارد تنها داروهایی نیستند که ممکن است با فاموتیدین تداخل ایجاد کنند. برخی از ویتامین‌ها و حتی داروهای گیاهی نیز می‌توانند اثر این دارو را کاهش دهند. بنابراین مهم است که دارو را با تجویز پزشک و در زمان تعیین شده مصرف کنید.
مطالعه بیشتر در مورد قرص فاموتیدین
برای مطالعات بیشتر در مورد این دارو و اثربخشی آن می‌توانید به منابع زیر مراجعه کنید:
نظرات مصرف کنندگان درباره این دارو
برای آن که اطلاعات بیشتری در مورد موارد تجویز و همچنین عوارض ناشی از مصرف قرص فاموتیدین به دست آورید، مطالعه نظرات کاربران در این باره می‌تواند به شما کمک کند. وبسایت webmd.com نظرات کاربران را در مورد مصرف این دارو با شما به اشتراک می‌گذارد.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
به طور کلی می‌توان قرص فاموتیدین را به عنوان یک داروی مفید و کم عارضه برای حل مشکلات گوارشی دانست. در مواردی مثل سوء هاضمه می‌توان این دارو را بدون تجویز مصرف کرد. اما در شرایطی مثل سوزش سر معده که با علائم دیگر همراه است، بهتر است از مصرف خودسرانه آن پرهیز شود. باید توجه کنید که عدم وجود هشدارهای خاص برای یک داروی معین نشان نمی‌دهد که دارو یا ترکیب دارو برای همه بیماران یا همه موارد خاص بی‌خطر، مؤثر یا مناسب است؛ بنابراین بهترین مبنای تصمیم‌گیری برای مصرف این دارو یا سایر داروهای مشابه، تجویز پزشک است.