از آنجایی که تمام انسان‌ها به ویژه خانم‌ها علاقمند هستند که به طور ذاتی زیبا و جذاب و بدون نقص باشند، موضوع سلامت و زیبایی در حیطۀ زیبایی پوست و مو بسیار مهم است. یکی از فاکتورهای مهم ظاهر زیبا، داشتن پوست سلامت است که شفاف و بدون لک و تیرگی باشد. وجود لک‌های پوست در نواحی مختلف و ناهمگونی پوست، یکی از معضلاتی است که بسیاری از ما را درگیر خود کرده است، به ویژه اگر این لک‌ها در صورت ظاهر شوند. پوست پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب یا دیگر تحریکات، مستعد ابتلا به لک می‌شود و یک‌دستی و شفافیت خود را از دست می‌دهد، حتی باید بدانید که تحریک جزئی نیز باعث تغییر رنگ پوست می‌شود. یکی از این لک‌ها، تیرگی و لک پشت لب است که ظاهری غیرطبیعی مخصوصاً برای خانم‌ها ایجاد می‌کند و برای آن‌ها ناراحت کننده بوده و هزینه زیادی را صرف خرید انواع کرم‌ها و سرم‌ها می‌کنند. حال در این مقاله می‌خواهیم با نحوه و دلیل به وجود آمدن و روش‌های درمان لک پشت لب آشنا شویم.
تیرگی یا لک پشت لب چیست؟
یکی از عوارض جانبی قرار گرفتن در معرض نور خورشید این است که می‌تواند پوست ما را تحریک کرده و در نتیجه باعث تولید بیش از حد ملانین در پوست شود. ملانین همان ماده‌ای است که به رنگدانه‌های پوستی معروف بوده و تجمع زیاد آن در برخی نواحی از پوست، باعث بروز لک‌های قهوه‌ای رنگ می‌شود. محافظت از پوست در برابر اشعه خورشید یکی از موارد مهم در جلوگیری از آسیب‌دیدگی پوست به شمار می‌آید، اما حتی کسانی که از کرم ضد آفتاب نیز استفاده می‌کنند ممکن است گرفتار تیرگی و سیاهی پشت لب شوند. به این جهت لب فوقانی و به اصطلاح پشت لب، دچار لک و سیاهی می‌شود که حتی در صورت استفاده از کرم ضد آفتاب باز هم مرتباً امکان پاک شدن کرم وجود دارد. چرا که هر بار غذا می‌خورید، عرق می‌کنید، نوشیدنی می‌نوشید یا بینی خود را می‌مالید، امکان پاک شدن کرم ضد آفتاب وجود دارد. در این حالت این ناحیه از صورت بیشتر در معرض اشعه آفتاب قرار گرفته و دچار سیاهی و لک می‌شود.
از طرفی عوامل دیگری نیز در ایجاد این مشکل نقش دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
دلایل تیرگی و سیاهی پشت لب
تیرگی و سیاهی پشت لب به دلیل یکی از دو عامل شایع زیر اتفاق می‌افتد:
- هایپرپیگمنتیشن التهابی
هایپرپیگمنتیشن (PIH) ، نوعی تیرگی پوست است که با هرگونه تحریک پوستی امکان ظهور آن وجود دارد. به عنوان مثال در بعضی موارد حتی برداشتن موهای پشت لب نیز می‌تواند باعث ایجاد این مشکل بشود. اصطحکاک ناشی از لبه تیغ یا انجام اپیلاسیون نیز باعث تحریک پوست شده و منجر به بروز هایپرپیگمنتیشن التهابی می‌شود. همچنین تحریکاتی از قبیل لایه‌برداری شیمیایی پوست، درم ابریژن و لیزر نیز ممکن است باعث هایپرپیگمنتیشن شود. اغلب تحریکات پوستی با قرمزی و خارش همراه است، اما در برخی موارد ممکن است بدون این عوارض نیز پوست تحریک شده و شما متوجه تحریک آن و التهاب آن نشوید.
- ملاسما
عامل بعدی که موجب تیرگی پشت لب می‌شود، بیماری است به نام ملاسما. این بیماری موجب بروز درد و خارش نمی‌شود. همچنین علائم مشخصی نداشته و به نوعی عامل تغییر رنگ پوست و تجمع ملانین (پروتئین موجود در پوست که به پوست رنگ می‌بخشد) در پوست است که به شکل لکه‌هایی قهوه‌ای رنگ و تیره در پوست، خصوصاً پوست صورت، ظاهر می‌شوند. ملاسما ممکن است در اثر بارداری، تابش اشعه و نور خورشید، تغییرات هورمونی و برخی بیماری‌های پوستی خاص ایجاد شود.
چگونگی از بین بردن سیاهی پشت لب
بعضی اوقات ممکن است این سیاهی به مرور زمان از بین برود، اما راه‌ها و روش‌هایی برای درمان لک پشت لب وجود دارد که به ما در از بین بردن سیاهی پشت لب کمک می‌کند. مواردی شامل:
- ابتدایی‌ترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم این است که عامل به وجود آورنده این لک یا سیاهی را متوقف یا محدود کنیم. به عنوان مثال باید راهی را برای از بین بردن موهای زائد این منطقه پیدا کنید که پوست شما را کمتر تحریک کرده و باعث قرمزی یا خارش نشود.
- دومین مورد استفاده روزانه از کرم ضد آفتاب مناسب با SPF مخصوص پوست شماست. کرم ضد آفتاب باید هر روز، حتی در آب و هوای ابری و بارانی نیز استفاده شود و مکرر در طول روز در فواصل منظم تمدید شود. فراموش نکنید که نقش محافظتی کرم‌های ضد آفتاب بسیار مهم بوده و علاوه بر جلوگیری از ایجاد لک‌های ناشی از اشعه آفتاب و برطرف کردن و کمرنگ کردن لک‌های قبلی، از پوست در برابر ایجاد چین و چروک‌ها و بروز سرطان‌های پوستی نیز مراقبت و محافظت می‌کنند.
- یک ایده خوب این است که از کرم‌های مناسب به صورت لایه‌ای استفاده کنید. به عنوان مثال هر صبح بهتر است پس از شستشوی ملایم پوست صورت، از کرم مرطوب کننده مناسب پوست خود که حاوی ضد آفتاب است و سپس از کرم پودری که آن هم محتوی ضد آفتاب است و در نهایت از یک پن‌کیک که محتوی؟ بله درست است محتوی ضدآفتاب باشد استفاده کنید.
- حالا استفاده از یک محصول محتوی هیدروکینون، گام بعدی است. کرم حاوی هیدروکینون به کم رنگ شدن لکه‌ها و درمان لک پشت لب کمک می‌کند و مقرون به صرفه نیز هست. برای دیدن نتیجه نیاز است کمی صبور باشید، چرا که پس از 2 الی 3 ماه مصرف مداوم روزانه، نتیجه ظاهر می‌شود.
- محصولات روشن کنندۀ پوست نیز مناسب هستند. محصولاتی که در فرمولاسیون خود ترکیباتی نظیر ویتامین C، آربوتین، اسید آزلائیک و عصارۀ شیرین بیان دارند.
اگر می‌خواهید در از بین بردن سیاهی پشت لب پیروز شوید، استفاده ترکیبی از هیدروکینون + ضد آفتاب روزانه و روشن کنندۀ پوست پیشنهاد می‌شود.
- مورد بعدی استفاده از کرم‌هایی است که رشد موی در قسمت پشت لب را کند می‌کند و به دنبال آن، نیاز به برداشتن مو کمتر شده و در نتیجه تحریک پوستی کمتر اتفاق می‌افتد.
- استفاده از محصولات محتوی اسید کوجیک (اسیدی طبیعی مشتق شده از نوعی قارچ) به از بین بردن سیاهی پشت لب کمک می‌کند. این اسید طبیعی در برخی از محصولات ضد لک و روشن کنندۀ پوست به کار می‌رود. بدون اینکه بر نواحی روشن تأثیر بگذارد، مناطق تیره پوست را روشن می‌کند. کرم‌ها، ماسک‌ها، سرم‌ها، صابون‌ها و دیگر محصولاتی که در ترکیبات خود از این اسید دارند، مناسب هستند. این اسید به عنوان یک ضد التهاب برای پوست مناسب بوده و مصرف طولانی مدت آن از دیگر محصولات حاوی هیدروکینون ایمن‌تر است.
- محصولات طبیعی، دیگر راهکارهای مؤثر در درمان لک پشت لب هستند. ویتامین C و چای سبز، ریشه شیرین بیان و سویا نیز در از بین بردن سیاهی پشت لب تأثیرگذارند.
- اسید ترانیگزامیک نیز یکی دیگر از راهکارهای مقابله با لک و مؤثر در درمان لک پشت لب است. این ماده به صورت کرم و محلول‌های موضعی یا تزریقی در درمان لک و تجمع ملانین به کار می‌رود که البته با تشخیص و تجویز پزشک توصیه می‌شود.
- مورد بعدی استفاده از آنتی‌اکسیدان‌هاست که در رفع تیرگی و لک پوست مؤثر بوده و نقش مهمی دارند. آنتی‌اکسیدان‌ها از آسیب رسیدن به پوست جلوگیری کرده و در بهبود شرایط فیزیکی بدن و بافت پوست نقش به‌سزایی دارند. این ترکیبات فوق‌العاده که در بسیاری از غذاها و خوراکی‌ها، نظیر چای سبز یافت می‌شوند، در جوان‌سازی پوست و شفافیت آن نقش بازی می‌کنند. البته سرم‌ها و کرم‌هایی حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدان نیز وجود دارند.
- در نهایت با مشورت با متخصص پوست و اطلاع از راهکارهای تخصصی دیگر نظیر لایه‌برداری و لیزر (اگر متخصص نیاز بداند) ، می‌توانید به درمان لک پشت لب بپردازید.
چند راهکار خانگی برای از بین بردن سیاهی پشت لب
علاوه بر مطالب ذکر شده که عموماً نیاز به توصیه و تجویز پزشک دارند، راهکارهای خانگی نیز در برخی موارد در درمان لک پشت لب کمک کننده و مؤثر هستند. لذا چند روش در ادامه به شما پیشنهاد می‌شود:
- لیمو؛ مطالعات نشان داده است پوست مرکبات به عنوان بازدارنده ملانین عمل می‌کند، لذا می‌توانید هر شب قبل از خواب یک لیمو را برش داده و قسمت آبدار آن را به پشت لب خود بمالید و صبح با آب بشویید. قبل از خواب یک لیمو را ببرید و در شکر بزنید و با لیموی آغشته به شکر پشت لب خود را به آرامی ماساژ داده و صبح بشویید.
- لیموی شیرازی؛ یکی دیگر از مرکبات که در از بین رفتن لک بسیار مؤثر است.
در یک ظرف کوچک:
- ½ قاشق چایخوری آب لیموی تازه
- 1 قاشق چایخوری عسل
- 1 قاشق چایخوری گلیسیرین
همه را با هم مخلوط کرده و شب قبل از خواب پشت لب‌ها مالیده و صبح با آب بشویید.
- زردچوبه
زردچوبه نیز خاصیت ضد ملانین دارد و می‌تواند در از بین بردن سیاهی پشت لب و لک پوست مؤثر باشد. در یک ظرف کوچک مقداری زردچوبه و یک قاشق غذاخوری شیر را مخلوط کرده و بر پشت لب‌ها بمالید. پس از پنج دقیقه که خشک شد، موضع را با آب بشویید و کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید.
- آلوئه‌ورا؛ ماده طبیعی دیگر آلوئه‌وراست که ضد ملانین است و در درمان لک پشت لب و لک‌های دیگر مؤثر است. روزی یک بار یک لایه ژل آلوئه‌ورا تازه را به پشت لب‌ها مالیده و بعد از خشک شدن، با آب بشویید.
- انار؛ مانند موارد قبلی، انار هم خاصیت ضد لک و تیرگی دارد. این میوه پر خاصیت به شما در از بین بردن سیاهی پشت لب کمک می‌کند. بنابراین مخلوط زیر را آماده کرد و پشت لب‌ها بمالید و سه دقیقه ماساژ دهید و بعد از آن با آب بشویید.
- 1 قاشق غذاخوری دانه انار
- 1قاشق غذاخوری گلاب
- 1 قاشق غذاخوری خامه
- روغن نارگیل، روغن بادام و روغن خردل نیز در رفع تیرگی پوست و درمان لک پشت لب تأثیرگذار هستند.