حس شنوایی همیشه در نزد انسان از اهمیت خاصی برخوردار بوده است و یکی از مهم‌ترین ابزارهای انسان برای ارتباط با محیط اطرافش محسوب می‌شود. اما بعضی وقت‌ها به دلایل مختلف مشاهده شده که این بخش از بدن انسان دچار مشکل شده است و بخشی از شنوایی خودش را از دست داده است. البته این اتفاق می‌تواند به صورت نقص سیستم شنوایی به صورت مادرزادی در برخی از افراد نیز وجود داشته باشد. اما نکته‌ی خوب اینجاست که بشر با پیشرفت‌های روزافزون خود در علم و تکنولوژی توانست این مشکل ویژه را تا حدود بسیار زیادی حل کند و اقدام به ساخت سمعک‌های مختلفی مثل سمعک استخوانی بنماید. بدون شک این سوال برای شما پیش آمده که سمعک استخوانی چیست؟ چه کاربردی دارد؟ چگونه ساخته می‌شود؟ و...
به همین دلیل ما قصد داریم تا در این مقاله به بررسی دقیق این موضوع بپردازیم و سوالات شما را در این زمینه پاسخ دهیم. اما در ابتدا لازم است کمی راجع به سیستم شنوایی بیشتر بدانیم تا بهتر درک کنیم که کاربرد سمعک استخوانی چیست؟
مکانیزم انتقال صوت به گوش و تاریخچه‌ای از ساخت سمعک
امواج صدا از طریق هوا و از طریق استخوان وارد گوش می‌شوند. وقتی انتقال صوت از طریق راه هوایی را بررسی می‌کنیم متوجه می‌شویم که صوت ابتدا از طریق گوش خارجی، یعنی لاله و مجرای گوش وارد سیستم شنوایی ما می‌شود و سپس بخش گوش میانی را طی می‌کند که شامل پرده‌ی گوش و استخوانچه‌ها و در نهایت دریچه‌ی بیضی می‌شود. صوت در ادامه به حلزون گوش می‌رسد.
اما با بررسی دقیق‌تر انتقال صوت از طریق استخوان متوجه می‌شویم که امواج صوتی در این مکانیزم پس از برخورد با بخش‌های استخوانی جمجمه مستقیماً به حلزون گوش می‌رسند و موجب شنیدن می‌شوند. بدون شک برایتان جالب خواهد شد اگر بدانید که تفاوت صدای ضبط شده از انسان با صدایی که خودش می‌شنود، اساساً به خاطر همین مکانیزم است! برای اینکه بهتر بدانید سمعک استخوانی چیست باید بیشتر از این مکانیزم سر در بیاورید. اما نکته‌ی مهم اینجاست که بشر با درک بیشتر از این مکانیزم‌ها و البته پیشرفت علم، متوجه شد که می‌توان از این دو راه، امواج صوت را تقویت کرد و اختلالات شنوایی را بهبود بخشید. به همین دلیل سمعک‌ها ساخته شدند.
سمعک‌های اولیه فقط باعث تقویت و تجمیع امواج صوتی برون از گوش و انتقال آن‌ها از طریق هوایی به مجرای گوش می‌شدند، به گونه‌ای که حتی در سال‌های بسیار دور افراد مختلف اقدام به ساخت وسایلی مانند قیف برای تقویت امواج صدا می‌کردند، اما این وسیله برای کسانی که از ناحیه‌ی گوش بیرونی و لاله‌ی گوش مشکل داشتند هیچ گونه کاربردی نداشت.
بعدها که انسان به مکانیزم انتقال صوت از طریق استخوان هم پی برد، متوجه شد که می‌توان روی انتقال صوت از طریق این استخوان‌ها هم کار کرد و این گونه بود که سمعک استخوانی ساخته شد. اما حالا این سوال پیش می‌آید که چرا سمعک استخوانی؟ و این که کاربرد سمعک استخوانی چیست؟ در بخش بعدی به سراغ پاسخ همین سوال خواهیم رفت.
سمعک استخوانی چیست و برای چه کسانی مناسب است؟
در پاسخ یه این سوال که سمعک استخوانی چیست باید بگوییم که سمعک استخوانی نوعی تقویت کننده‌ی صوتی است که امواج صدا را به ارتعاشات خاصی تبدیل می‌کند که این ارتعاشات به استخوان پشت گوش فرستاده شده و موجب این می‌شوند که فرد دارای اختلال در شنوایی، صداها را بهتر بشنود. این سمعک‌ها با ساختار بسیار ویژه‌ای که دارند روی اکثر افراد دارای کم شنوایی، بسیار موثر و کارساز هستند.
کاربرد اصلی این سمعک‌ها برای کسانی است که به دلایل مختلفی قادر به استفاده از سمعک‌های معمولی و مرسوم نیستند. این مساله می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. به طور کلی افرادی که دارای اختلالات شکل گیری در گوش بیرونی و لاله‌ی گوش هستند و مجرای گوش آن‌ها به طور مادرزادی شکل نگرفته است و یا بدشکلی دارد، از این سمعک‌ها استفاده می‌کنند. این بدشکلی می‌تواند ۴ درجه‌ی مختلف داشته باشند که هرکدام از آن‌ها درصد خاصی از گوش را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
به طور کلی این سمعک‌ها برای این گونه افراد بسیار موثر خواهند بود. البته افرادی که به طور ذاتی با نقص کم شنوایی در یکی از گوش‌های خودشان نیز مواجه هستند، می‌توانند مشکل خودشان را تا حدود بسیار زیادی با این سمعک‌ها حل کنند.
علاوه بر این افرادی نیز هستند که گوششان ترشحات بسیار زیادی دارد که همین ترشحات استفاده از سمعک‌های عادی را غیرممکن می‌کند، چرا که ممکن است در صورت استفاده از سمعک این ترشحات چندبرابر قبل شوند و راه ورود صدا به گوش را مسدود کنند. این اتفاق ناخوشایند می‌تواند موجب آسیب رسیدن به سمعک و همچنین عفونی شدن فضای داخل گوش و تحت تاثیر قرار گرفتن سایر بخش‌های سیستم شنوایی شود. به همین دلیل است که می‌توان گفت سمعک‌های استخوانی می‌توانند برای افراد دارای ترشحات بالای گوش نیز بسیار خوب و مثمرثمر باشند.
علاوه بر این موارد، افرادی نیز هستند که به دلایل خاص خودشان دوست ندارند از سمعک‌های عادی استفاده کنند. برای مثال عده‌ای اظهار می‌کنند که از صدای سمعک‌های عادی خوششان نمی‌آید و استفاده از آن‌ها برایشان سردرد‌های بدی را به وجود می‌آورد. عده‌ای نیز از ظاهر این سمعک‌ها خوششان نمی‌آید و به همین دلیل هیچ علاقه‌ای به استفاده از این سمعک‌ها ندارند. برای این گونه افراد نیز استفاده از سمعک‌های استخوان بسیار خوب و مناسب است.
در این بین جالب است بدانید که سالانه ۲۰۰ تا ۲۵۰ نوزاد در ایران با اختلال شنوایی به دنیا می‌آیند. نزدیک به ۷۵ درصد از آن‌ها انسداد مجرای گوش را فقط در یک سمت سرشان دارند. البته طبق آمار جهانی از هر ۲۰۰۰۰ نوزاد، یک نوزاد با این اختلال به دنیا می‌آید.
انواع مختلف سمعک استخوانی کدامند؟
سمعک‌های استخوانی انواع مختلفی دارند که هر کدامشان برای دسته‌ی خاصی از افراد از نظر سنی و شدت کم شنوایی و نقص در گوش مناسب هستند. مهم‌ترین انواع این سمعک‌ها عبارتند از:
- سمعک استخوانی تلی: این نوع از سمعک‌های استخوانی به سبب طراحی خاصی که دارند برای نوزادان و کودکان مناسب‌تر هستند.
- سمعک استخوانی هدباندی: این سمعک‌ها دارای یک باند کشی هستند که سمعک را در محل مورد نظر فیت می‌کند. این سمعک‌ها نیز برای کودکان توصیه می‌شوند.
- سمعک استخوانی قابل کشت: این سمعک‌ها به نسبت انواع دیگر سمعک استخوانی جالب‌تر هستند و به کمک عمل جراحی در محل مورد نظر قرار می‌گیرند. این سمعک‌ها به سختی قابل تشخیص بوده و البته از هزینه‌ی بیشتری نیز برخوردار هستند. افراد بالای ۵ سال می‌توانند از این سمعک‌ها استفاده کنند.
- سمعک استخوانی عینکی: این سمعک‌ها از یک عینک که در انتهای دسته‌هایش، سمعک به کار رفته است، تشکیل شده‌اند. این گونه سمعک‌های استخوانی مناسب افراد بالای ۹ سال هستند.
نکته‌ی مهم در مورد همه‌ی این سمعک‌ها، یکسان بودن تکنولوژی ساخت و نحوه‌ی کارکرد در آن‌هاست. فقط راحتی استفاده و نوع شکل این سمعک‌ها با هم متفاوت است.
هزینه تهیه‌ی سمعک استخوانی
هزینه استفاده از سمعک‌های مختلف، یکسان نیست و بسته به نوع آن‌ها ممکن است قیمت‌ها نیز متفاوت باشند. اما در ادامه سعی شده است تا حدودی از قیمت‌ها برای هر کدام از سمعک‌های استخوانی داده شود تا شما بر اساس آن، پس از مشورت با پزشک خود، اقدام به انتخاب و خرید نمایید.
قیمت انواع مختلف سمعک‌های استخوانی عبارت است از:
- قیمت سمعک استخوانی تلی: برای هر گوش از حدود ۶ میلیون تومان
- قیمت سمعک استخوانی هدباندی: برای هر گوش از حدود ۵ میلیون تومان
- قیمت سمعک استخوانی عینکی: بسته به مدل متغیر است ولی برای هر گوش از حدود ۷ میلیون تومان شروع می‌شود.
- قیمت سمعک استخوانی قابل کاشت با جراحی: برای هر گوش حدود ۴۰ میلیون تومان
نتیجه گیری و جمع بندی
شنوایی یکی از حس‌هایی است که ممکن است به صورت مادرزادی و یا در اثر سایر حوادث و بیماری‌ها، دچار آسیب شود. اما خبر خوب این است که دیگر نیازی نیست افراد دارای نقص در شنوایی نگران باشند و نسبت به بهبود اوضاع برای خودشان ناامید باشند، چرا که علم و تکنولوژی به کمک آن‌ها آمده تا مشکل آن‌ها را از طریق ساخت سمعک‌های جدید و به‌روز، برطرف کند.
تنوع سمعک‌ها این روزها به قدری زیاد است که بدون شک پاسخ هر فرد دارای مشکل شنوایی را می‌دهد، اما تشخیص این که کدام سمعک برای کدام بیمار مناسب است، امری بسیار مهم و حیاتی است و باید توسط یک متخصص شنوایی بررسی شود. به همین منظور افراد دارای مشکلات شنوایی حتماً باید قبل از انتخاب و خرید سمعک، به یک پزشک متخصص مراجعه کنند تا بدانند کاربرد سمعک استخوانی چیست و پس از انجام معاینات و آزمایشات لازم، مشخص شود که کدام سمعک برای آن‌ها مناسب است و بهترین پاسخ‌دهی را برای آن‌ها در بر دارد.