درست یا غلط، استفاده از سیگار و قلیان از معدود تفریحات ما ایرانی‌ها است. می‌توان گفت اکثر ما تجربه‌ی جمع شدن با دوستان و رفتن به کافه‌ها و قلیان سرا‌ها را داریم. مطمئنا سپری کردن ساعاتی در کنار عزیزان، لذت بخش است ولی همه گیری کرونا باعث شده ما از همین تفریح دم دستی هم محروم شویم. حال جدای از این بحث، حتی قبل از کرونا هم از نظر بهداشتی بحث‌های زیادی روی استفاده از قلیان وجود داشت و حتی هر قلیان را به اندازه‌ی 20 نخ سیگار مضر می‌دانستند. اما قلیان کشیدن تفریحی نیست که جدیدا مد شده باشد و ایرانی‌ها از دوران قاجار اهل دود بوده اند! با این حساب می‌توانیم بگوییم که ما به نوعی به استفاده از قلیان عادت کرده‌ایم و صد البته که ترک عادت هم بسیار سخت است! شاید شما هم ندانید که ویپ سیگار چیست؟ به همین خاطر ما در ادامه قصد داریم شما را با محصولی آشنا کنیم که با استفاده از آن هم عادتتان را ترک نکرده باشید هم ضرر کمتری به خود وارد کرده باشید. ویپ، نام دستگاهی است که قرار است بیشتر راجع به آن بدانید.
ویپ چیست؟
به زبان ساده، ویپ همان سیگار یا قلیان الکترونیکی است. وقتی اسم سیگار به میان می‌آید، حتی با اینکه نامی آشناست و خیلی‌ها از آن استفاده می‌کنند ولی همه نسبت به آن گارد دارند و از مضرات آن می‌گویند. ویپ دقیقا برای کم کردن همین مضرات به میان آمد. ویپ برای اولین بار در سال 2003 و در چین اختراع شد. هدف از اختراع ویپ، شبیه سازی استعمال دخانیات و القا کردن همان حس ولی با حذف مضرات آن بود. این تلقین توسط تولید بخارات خاصی که بو، طعم، مزه و احساس کشیدن سیگار واقعی را به مصرف‌کننده می‌دهد انجام می‌شود. این دستگاه‌ها با شعار بی ضرر بودن، جایگزین سیگار و روشی برای ترک آن به بازار آمدند ولی در واقعیت (اگر چه شاید کمی سالم‌تر باشند) همچنان نیکوتین مورد استفاده در این دستگاه‌ها یک ماده‌ی سمی است و کارایی آن در مقایسه با سایر روش‌های ترک سیگار هنوز به اثبات نرسیده است.
ویپ سیگار چیست و چگونه کار می‌کند؟
تنباکوی مورد استفاده در سیگار حاوی نیکوتین است که یک آلکالویید و ماده‌ای به شدت مضر برای بدن محسوب می‌شود. نیکوتین موجود در سیگار دقیقا همان تاثیری را روی بدن می‌گذارد که کوکایین یا آمفتامین می‌گذارند؛ پس منطقی است که برای فرار از این عوارض، به جایگزینی روی بیاوریم که همان احساس را با خطر کمتر برای ما به ارمغان دارد. ویپ نه تنها حاوی این مواد مضر ذکر شده نیست بلکه با استفاده از آن از مضرات سوختن کاغذ و توتون (با بیش از4000 ماده‌ی شیمیایی مضر) نیز در امان هستید. اما چگونه باید از ویپ استفاده کنیم؟
فناوری ساخت این وسیله بسیار ساده است. ویپ‌ها از یک منبع الکتریسیته یا باطری تغذیه می‌کنند. برای تولید دود هم از یک مایع کمک می‌گیرند. این مایع که می‌تواند رایحه‌های مختلفی هم داشته باشد، از طریق سیم پیچی که داخل دستگاه تعبیه شده گرم می‌شود و تولید بخار می‌کند.
مایع ویپ سیگار چیست؟
مایع ویپ عموما حاوی پروپیلن گلیکول، گلیسیرین گیاهی، اسانس‌‌های مختلف و نیکوتین (به صورت اختیاری) است. در این ترکیبات پروپیلن گلیکول ماده‌ای است که نقش شبیه ساز سیگار را بازی می‌کند و موجب به وجود آمدن همان احساس در گلو می‌شود. اما دلیل مقدار دود یا بخار بالای این دستگاه‌ها به خاطر بالاتر بودن غلظت نسبی گلیسیرین گیاهی است که موجب تولید بخار بیشتری می‌شود. در اصطلاح عامیانه به این مایع جوس یا جویس گفته می‌شود. جوس‌ها همانند تنباکوی قلیان، در رایحه‌های مختلفی ارائه می‌شوند و برای هر طعم از اسانس خاصی استفاده می‌شود که مصرف کننده با توجه به ذائقه‌ی خود می‌تواند آن‌ها را انتخاب کند. اما بعضی جوس‌ها علاوه بر این مواد، حاوی مقداری نیکوتین نیز هستند که البته می‌توان بر حسب سلیقه، جوس‌های نیکوتین دار یا فاقد نیکوتین را تهیه کرد.
اجزای تشکیل دهنده ویپ چیست؟
تمامی ویپ‌ها تقریبا از سیستم مشترکی ساخته شده‌اند و اجزای یکسانی دارند:
- مخزن یا تانک (شامل اتومایزر و کارتریج)
- مایع ویپ (جوس)
- المنت
- لبی
- باطری
- کویل
- کاتن (پنبه)
کار مخزن یا تانک که مشخص است؛ نگهداری مایع ویپ. باتری وظیفه‌ی تأمین انرژی دستگاه را بر عهده دارد. وظیفه‌ی کویل هم جذب و تبخیر مایع جویس است. اما اتومایزر؛ اتومایزر یکی از مهم‌ترین قسمت‌های یک ویپ است، به حدی که ویپ بدون آن به هیچ وجه کار نمی‌کند. به زبان ساده کار کلی اتومایزر تبخیر مایع جویس است. برای استفاده از ویپ باید درون آن را از جوس پر کنید. این جوس در واقع به درون اتومایزر ریخته می‌شود. اتومایزر جوس را به کمک کویل جذب و گرم می‌کند تا بخار شود و شما بتوانید آن را استنشاق کنید. اتومایزر برای گرم کردن سیم پیچ یا همان کویل از انرژی الکتریسیته‌ی باطری استفاده می‌کند .اتومایزر‌ها 3 قسمت دارند؛ کویل، شیشه‌ی جوس (glass) و لبی و بدنه‌ی اتومایزر. خود اتومایزر‌ها نیز بر حسب کارکرد انواع مختلفی دارند. RDA –RTA -RDTA از این دسته هسنتد.
اما باطری؛ بخش جدا نشدنی دستگاه‌های ویپ. همه‌ی ویپ‌ها باطری دارند که اکثرا قابل شارژ هم هستند و در دو نوع باطری داخلی یا باطری خارجی وجود دارند. این باطری‌ها ابعاد مختلفی نیز دارند: 18650، 20700 و21700.
کویل دیگر بخش مهم ویپ سیگار است. کویل جوس را به وسیله‌ی پنبه جذب و آن را به کمک المنت گرم می‌کند. کویل معمولا از یک یا چند سیم پیچ فلزی تشکیل شده که انرژی لازم برای گرم کردن جوس را از باطری تامین می‌کند. کویل‌ها اجزای مصرفی هستند و عمر یک تا 2 هفته‌ای دارند و پس از آن یا درست گرم نمی‌شوند و یا طعم سوخته می‌دهند که غیر قابل تحمل و بیماری زا است.
پنبه دیگر جزء مهم ویپ است. پنبه‌ها جوس را جذب می‌کنند تا به وسیله‌ی المنت گرم شود و به بخار تبدیل گردد.
انواع ویپ چیست؟
دستگاه‌های ویپ انواع مختلفی دارند ولی همان طور که گفته شد صرف نظر از طراحی و شکل ظاهری این دستگاه‌ها، طرز کار و قطعات آن‌ها شبیه به یکدیگر هستند. در حال حاضر بیش از 460 برند مختلف دستگاه‌های ویپ به بازار عرضه می‌کنند. این ویپ‌ها با تغییرات ساختاری کوچک در دسته بندی‌های مختلفی جای می‌گیرند:
- سیگار الکترونیکی
این ویپ‌ها تشابه زیادی به سیگار دارند و معمولا 2تکه طراحی می‌شوند و احتمالا آسان‌ترین ویپ‌ها برای کار کردن هستند.
- ویپ‌های پاد (pod) یا غلاف دار
ویپ پاد‌ها جدید‌ترین نوع ویپ در بازار هستند. استفاده از پاد‌ها آسان و مقرون به صرفه است. بر خلاف سیگار‌های الکترونیک، پاد‌ها یکبار مصرف نیستند و غالبا قابل تعمیر و تعویض هستند.
- ویپ‌های قلمی یا خودکاری
این ویپ‌ها نوع پیشرفته‌ی سیگار‌های الکترونیکی هستند و اندازه‌ی بزرگتری نسبت به آن‌ها دارند. در این نوع ویپ، کویل‌ها و کارتریج‌ها قابل تعویض هستند و باطری آن‌ها قابل تعویض و داخلی است.
- باکس ماد
این ویپ‌ها اندازه‌ی بزرگتر و تانک بزرگتری نیز دارند و بیشتر مناسب ویپرهای متوسط و حرفه‌ای است. باکس ماد‌ها باطری خارجی دارند، وات آن‌ها قابل تنظیم است و می‌توان دمای آن را کنترل کرد.
- کیت استارتر (وات بالا)
کیت‌های استارتر باکس مود یکی از محبوب‌ترین ویپ‌های موجود در بازار هستند. این ویپ‌ها باطری اضافی هم دارند پس هیچ وقت لنگ نمی‌مانید! این ویپ‌ها 2 تا 3 باطری دارند پس در نتیجه بزرگتر هستند و طول عمر باطری بیشتری هم دارند.
- کیت‌های استارتر sqounk تنظیم شده
این کیت‌ها پیشرفته‌ترین ویپ‌های موجود در بازار هستند. از لحاظ ساختار، هم این ویپ هم ویپ قبلی جزو زیر مجموعه‌ی باکس ماد‌ها قرار می‌گیرند ولی هر کدام نسبت به نسل قبل خود، برتری‌های قابل ملاحظه‌ای دارند. sqounk یک روش علمی برای تغذیه‌ی اتومایزر با استفاده از جوس است. در این روش نیازی به چکاندن جوس ندارید. این ویپ‌ها شامل یک باکس مود با قابلیت sqounk و یک RDA با تغذیه پایین است. در این نوع ویپ‌ها به جای دو باطری، از یک باطری بزرگ و با ظرفیت بالا به صورت درونی استفاده می‌شود.
جمع بندی و نتیجه گیری
ویپ‌ها دستگاه‌هایی تقریبا لاکچری در کشور ما هستند و شاید کمتر کسی از آن‌ها استفاده کند، اگر چه قیمت چندان بالایی هم ندارند ولی استفاده از آن‌ها خیلی جا نیفتاده است و برخی حتی نمی‌دانند که ویپ چیست؟ این دستگاه‌ها در اصل به منظور راهی برای ترک سیگار به بازار آمدند ولی در عمل چیزی به صورت علمی که صحه‌ای بر این ادعا باشد اعلام نشده است؛ ولی با این حال حداقل می‌توانیم مطمئن باشیم که ضرر آن حدی از سیگار و قلیان‌های معمولی کمتر است. پس اگر نمی‌توانید مصرف سیگار را قطع کنید، حداقل یکی از این دستگاه‌ها تهیه کنید.