آیا تا کنون چیزی درباره تحریک الکتریکی عضله (EMS) شنیدهاید؟ شاید برای درمان آسیب دیدگی به فیزیوتراپی مراجعه کرده و کاملاً با آن آشنا باشید و یا شاید هرگز چیزی در مورد آن نشنیده باشید و ندانید دستگاه EMS چیست؟
تحریک الکتریکی عضله (EMS) ، یا تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES) یا تحریک الکترومیوست، انقباض عضله با استفاده از تکانههای الکتریکی است. این دستگاه که تولید کننده پالسهای الکتریکی است به وسیله الکترود به عضلات مدنظر متصل میشود و تعداد و شدت انقباض در هر ثانیه را افزایش میدهد. به عبارت دیگر، ای ام اس دستگاه و روشی است برای تحریک بیشتر عضلات نه یک ورزش. اما در سالهای اخیر، دستگاه EMS به دلایل زیادی مورد توجه ورزشکاران قرار گرفته است.
در سالهای اخیر کمپانیهای متعددی به تولید انواع دستگاه EMS پوشیدنی مانند جلیقه و لباسهایی که کل بدن (EMS Whole Body) را میپوشانند پرداختهاند که به صورت بی سیم (Wireless) توسط یک تبلت و با هدایت مربی کنترل میشوند.
کاربردهای دستگاه EMS چیست؟
اولین کاربردهای ای ام اس برای اهداف توانبخشی و فیزیوتراپی و در میان جامعه پزشکی بود که برای کمک به افراد در بهبود بعد از جراحیها و یا بازتوانی عضلات آسیب دیده کاربرد داشت. به عنوان مثال در فیزیوتراپی در پیشگیری از آتروفی عضله به دلیل عدم فعالیت یا عدم تعادل عضلانی که میتواند پس از آسیبهای اسکلتی عضلانی (آسیب به استخوان ها، مفاصل، عضلات، رباطها و تاندون ها) رخ دهد، مورد استفاده قرار میگیرد. البته باید به توجه داشت که دستگاه EMS با تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) ، که در آن از یک جریان الکتریکی برای درمان درد استفاده میشود، تفاوت دارد. در TENS انقباض عضلانی وجود ندارد و تنها برای کاهش یا از بین بردن درد استفاده میشود. EMS میتواند به عنوان یک ابزار آزمایشی برای ارزیابی عملکرد عصبی یا عضلانی در داخل بدن نیز استفاده شود. تکانههای الکتریکی توسط دستگاه تولید میشوند و از طریق الکترودهای موجود در پوست، به عضلات تحریک شده وارد میشوند.
استفاده از دستگاه EMS توسط ورزشکاران به عنوان یک تکنیک مکمل ورزشی مورد استفاده قرار میگیرد. تمرینات EMS یک روش خوب برای بهبود تناسب اندام، فرم دهی بدن و تقویت عضلات در مدت زمان کمتری نسبت به ورزش منظم است و چون از جریان الکتریکی با فرکانس پایین و متوسط برای افزایش قابل توجه انقباضات عضلانی بدن استفاده میشود، در نتیجه در مقایسه با روشهای مرسوم تمرین، فیبرهای عضلانی بیشتری را فعال میکند.
انواع دستگاه EMS و طرز کار آن
ابتدا، الکترودها بر روی پوست عضلهای که میخواهید تقویت کنید قرار میگیرند. بار الکتریکی به عضله ارسال میشود و فیبرهای عضله را شارژ میکنند و باعث انقباض عضله میشوند. این وضعیت مشابه عملکرد عضلات در حین ورزش و حرکت است. اما باید دانست که چه دستگاهی برای شما و اهداف ورزشیتان مناسب است!
در سالهای اخیر، برندهای جدیدی به بازار دستگاههای تحریک الکتروعضلانی وارد شدهاند. بدیهی است که ذکر همه آنها در اینجا غیرممکن است. بنابراین، ما در مورد انواع تجهیزات دستگاه EMS صحبت خواهیم کرد.
به طور کلی، دو گروه بزرگ از انواع دستگاه EMS در دنیا وجود دارند. دستگاه EMS بی سیم و تجهیزاتی که باید در آن از طریق کابل یا سیم به دستگاه متصل شوید. از بهترین دستگاههای بی سیم EMS دنیا مدلهای ,ACTIVE,XBODY MIHA BODYTEC است که شما در کار با آنها آزادی عملی بیشتری در انجام تمرینات دارید. از طرف دیگر، با استفاده از دستگاههای سیمی، حرکت شما از حد مجاز دو یا سه متر مربع فراتر نمیرود. در این گروه میتوان مارکهای دیگری مانند Loncevo ، Efit ، Ampli Train و برخی دیگر را نام برد. با در نظر گرفتن قابلیت کنترل تکانههای الکتریکی، تجهیزات دستگاه EMS را میتوان به 3 گروه تقسیم کرد:
- تجهیزاتی که از طریق یک دستگاه ثابت کنترل میشوند: در این حالت، «جلیقه» تحریک الکتریکی که دارای الکترود است، توسط کابل به دستگاه متصل میشود.
- تجهیزات EMS که از طریق برنامه کنترل میشوند و اطلاعات از طریق سیستم بی سیم - بلوتوث به جلیقه منتقل میشود.
- دستگاههایی مانند مدل ACTIVE که در آن سیستم یا Box که به اندازهی یک تلفن همراه است، بر روی جلیقهای که میپوشید قرار میگیرد و بنابراین میتوانید آزادانه حرکت کنید.
در اکثر مدلهای دستگاه EMS میتوان تنظیمات را به طور دلخواه انجام داد که شامل تنظیم قدرت با کرونکسیا، مدت زمان فرکانسهای نبض، و شدت ضربات عضلانی متناسب با نوع عضله است.
در نهایت میتوان گفت که اکثر دستگاههای Electro Muscular Stimulation یا EMS هم در سالنهای ورزشی و هم در منزل قابل استفاده هستند و به کاربران این اجازه را میدهند تا متناسب با برنامه ورزشی خود از آنها استفاده کرده و به هدف مورد نظر خود برسند.
آیا دستگاه EMS واقعا باعث کاهش وزن میشود؟
در اکثر افراد، هدف اصلی از ورزش کردن سوزاندن کالری، کاهش وزن و حفظ تناسب اندام است. حال سوال اینجاست که آیا ورزش EMS منجر به کاهش وزن میشود یا خیر؟ نکته جالب این است که بدن ما تفاوت بین انقباض ارادی و انقباض تحریک شده الکتریکی را تشخیص نمیدهد. به عبارت دیگر، بدن فقط محرک را تشخیص میدهد و متناسب با آن واکنش نشان میدهد. در یک تحقیق که در سال 2015 توسط متخصصان آمریکایی تحت عنوان «تأثیرات EMS با فرکانس بالا بر چاقی شکمی در زنان جوان» انجام شد، نتایج متفاوتی از اثربخشی دستگاه EMS مشخص گردید. این مطالعه بررسی کرد که آیا EMS میتواند به شما در از دست دادن چربی بدن کمک کند؟ در این مطالعه، گروهی از افراد از طریق مجموعهای از الکترودهای قرار گرفته روی شکم، 30 دقیقه تحت پالسهای الکتریکی با فرکانس بالا قرار گرفتند. این آزمایش، سه بار در هفته و به مدت شش هفته تکرار شد. پس از این مدت، محققان دور کمر، شاخص توده بدن، توده چربی زیر پوستی (چربی زیر پوست) و درصد کل چربی بدن افراد را اندازه گیری کردند. نتایج به دست آمده نشان داد که با کمال تعجب، بدون اصلاح ورزش یا تغییر رژیم غذایی این افراد، EMS باعث کاهش قابل توجهی در چربی دور کمر، چاقی شکمی، توده چربی زیر پوستی و درصد چربی بدن آنها شده است. محققان به این نتیجه رسیدند که: «استفاده از تمرینات EMS با فرکانس بالا ممکن است برای کاهش سطح چاقی شکم در زنان جوان مفید باشد.»
اگر چه ممکن است با ورزش EMS لاغر شوید، اما نمیتوان EMS را یک دستگاه «کاهش وزن» نامید. بر اساس شاخصهای سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) ، دستگاه EMS یا تحریک عضلانی الکتریکی، در درجه اول برای درمانهای فیزیوتراپی و توانبخشی و سپس برای عضله سازی و تقویت عضلات هستند؛ نه مشخصا کاهش وزن. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که این تکنولوژی باید به عنوان مکمل در کنار ورزشهای هوازی و قدرتی دیگر استفاده شود تا منجر به عضله سازی گردد. با این حال، برخی از متخصصان بیان میکنند که EMS میتواند منجر به بهبود اثرات ورزش شود، زیرا افرادی که عضلات خود را با تحریک الکتریکی تقویت میکنند، آمادگی و تمایل لازم را برای انجام فعالیتهای بدنی پیدا میکنند.
هرچند وقت یکبار میتوان از تمرینات EMS استفاده کرد؟
طبق نظرات فعلی متخصصان و آخرین استانداردهای ایمنی، در طی هشت تا ده هفته اول آموزش نباید بیش از یک جلسه از این دستگاه استفاده کرد. پس از این دوره سازگاری، توصیه میشود حداقل چهار روز در بین جلسات تمرینی از دستگاه EMS استفاده کنید. این زمان مناسب برای بازسازی و سازگاری بیشتر بدن با این نوع ورزش است و از شما در برابر تمرین بیش از حد محافظت میکند. در طول دورهی استفاده از EMS، قطعاً باید به سطح آمادگی جسمانی فعلی و سلامت عمومی خود توجه کنید. همچنین عاقلانه این است که برای خود و مربی خود روشن کنید که آیا میخواهید EMS-Training به عنوان تمرین اصلی شما باشد یا به عنوان مکمل در برنامه تناسب اندام شما گنجانده شود.
مزایا و معایب استفاده از دستگاه EMS چیست؟
از جمله فواید تمرینات EMS میتوان به بازسازی و افزایش قدرت عضلات بدن، کاهش چربی، بهبود وضعیت عضلات آسیب دیده و کاهش کمر درد، کاهش گرفتگی عضلات، بهبود عملکرد در تمرینات ورزشی، کاهش فشار بر روی سیستم اسکلتی عضلانی و تصحیح عدم تعادل عضلانی اشاره نمود.
اگر شما فردی سالم و ورزشکار هستید و به درستی از دستگاه EMS استفاده میکنید، این کار هیچ عارضه جانبی ندارد. تنها عارضه جانبی که ممکن است داشته باشید، یک تجربه مثبت و کاملاً طبیعی از بدن، در پاسخ به فعال شدن زیاد عضلات است.
توصیههای مهم در استفاده از دستگاه EMS
توصیه میشود قبل از شروع کار با دستگاه EMS نکات زیر را مدنظر داشته باشید:
- با نظارت یک متخصص یا آموزش کافی در مورد تجهیزات، شروع کنید.
- 45 دقیقه تا 2 ساعت قبل از تمرین، چیزی بخورید.
- قبل و بعد از آموزش EMS به اندازه کافی آب بنوشید.
- جلسه آموزش EMS را با پالسهایی با شدت کم شروع کنید.
- برای انجام جلسه بعدی آموزش EMS حتما بدن خود را ریکاوری کنید.
استفاده از دستگاه EMS و رعایت پروتکلهای بهداشتی کرونا
از آنجا که جلسات ورزشی EMS به صورت کوتاه برنامه ریزی میشوند و میتوانند در هر مکانی برگزار شوند، یافتن روشهای ایمن Covid-19 برای داشتن یک تمرین منظم ورزشی، بسیار آسان است. ورزش کردن با رعایت فاصله اجتماعی مشکلی ندارد و اجرای یک پروتکل دقیق بهداشتی، به سلامت شما در دوران شیوع ویروس کرونا کمک میکند.