فیلوژنتیک (به انگلیسی: Phylogenetics )شاخهای در علم زیستشناسی میباشد که به بررسی ارتباط تکاملی گروههای مختلف جاندران نظیر گونهها یا جمعیتها میپردازد، که از دادههای توالییابی مولکولی و ماتریسهای دادههای ریختشناسی بهدست میآید. فیلوژنی مطالعه ی تاریخچه تکاملی موجودات زنده با استفاده ازنمودارهای (دیاگرام های) درختی شکل جهت نشان دادن اجداد و شجرنامه اارگانیسم ها است. الگوی انشعاب (شاخه ای) درخت که نشان دهنده واگرایی تکاملی است فیلوژنی نامیده می شود. قبل از تکامل مولکولی، برای استنباط فیلوژنی داده ها از منابعی نظیر مورفولوژی ریخت شنای، رفتار، توزیع جغرافیایی و غیره استفاده می شد.
در واقع فیلوژنی را می توان از طرق مختلف مورد مطالعه قرار داد. بررسی ها معمولا با استفاده از فسیل هایی که دارای اطلاعات ریخت شناسی اجداد گونه ی فعلی و فاصله زمانی واگرایی باشد، انجام می گیرد. اما فسیل ها محدودیت های زیادی دارند; آن ها شاید تنها برای گونه های خاصی در دسترس باشند. داده های فسیل های موجود می تواند ناقص باشد و جمع اوری آنها معمولا به علت فراوانی، محل زندگی، گستره جغرافیایی و فاکتورهای دیگر محدود می شود. تفاسیری که از ویژگی های ریخت شناسی آنها می شود به علت نقش عوامل ژنتیکی گوناگون معمولا با ابهام همراه است. از این رو، استفاده از فسیل ها جهت تعیین ارتباط فیلوژنتیکی، می تواند گمراه کننده و یا جهت گیری غیر صحیح گردد. از سوی دیگر برای میکرواورکانیسم ها میکروبی فسیلی وجود ندارد و در نتیجه مطالعه ی فیلوژنی آنها از این طریق امکان پذیر نیست.
درخت فیلوژنی نیز یک نمودار انشعابی است (که اصطلاحا درخت (گراف) نامیده میشود و روابط تکاملی در میان گونههای مختلف زیستی یا حتی اشخاص را بر اساس شباهتها و تفاوتهای فیزیکی فیلوژنتیک یا خصوصیات ژنتیک نشان میدهد. واحدهایی که به هم در درخت متصل هستند، از یک جد مشترک جدا شدهاند. در یک درخت تکامل نژادی ریشهدار، هر گره نشان دهنده جد مشترکی برای فرزندان آن گره میباشد، و طول یالها در برخی از درختان نشان دهنده تخمین زمان است. هر گره یک واحد آرایهای (taxonomic) نامیده میشود. گرههای داخلی عموما واحد طبقه بندی فرضی (HTUs) نامیده میشوند و نمیتوان آنها را به طور مستقیم مشاهده کرد. این درختان در زمینههای زیست شناسی مانند زیستشناسی تکاملی، بیوانفورماتیک، سیستماتیک و فیلوژنتیک مقایسهای کاربرد دارند.
واژه فیلوژنی از ریشه یونانی فیل (φυλή/φῦλον) به معنی «تبار»، و ژنتیکوس (γενετικός) به معنی «مربوط به زایش» یا زایشی گرفته شدهاست. آرایهشناسی، طبقهبندی، شناسایی و نامگذاری جانداران بسیار از فیلوژنتیک کمک گرفتهاند، ولی همچنان از نظر روششناسی و منطقی از آن مجزا هستند.
با علم سامانهشناسی فیلوژنی اکثراً کلادگرایی یا شاخهبندی خوانده میشود وجوه اشتراک دارد، که در آن تنها درختان فیلوژنی برای محدود کردن آرایه و نمایش گروههای دودمانی وابسته استفاده میشوند. در سامانهشناسی زیستی، تحلیل فیلوژنی به ابزاری ضروری برای پژوهش روی درخت فرگشتی حیات مبدل شدهاست.
ارتباط تکاملی بین موجودات به وسیله درخت فیلوژنی نمایش داده میشود. از آنجا که تکامل در طول دورههای زمانی طولانی که به طور مستقیم قابل مشاهده نیست اتفاق میافتد، زیستشناسان مجبورند فیلوژنیها را با استنباط روابط تکاملی میان جانداران امروزی بازسازی کنند. سنگوارهها میتوانند به بازسازی فیلوژنیها کمک کنند؛ اما، رکوردهای فسیلی اغلب بیش از حد کمیاب هستند و کمک خوبی نیستند. بنابراین، زیستشناسان معمولا به تجزیه و تحلیل موجودات امروزی برای شناسایی روابط تکاملی آنها محدود هستند. روابط فیلوژنی در گذشته از روی ویژگیهای فنوتیپ، که اغلب شاخصههای کالبدشناختی میباشند، بازسازی میشدند. امروزه، دادههای مولکولی، شامل پروتئین و رشتههای دیانای، برای ساخت درختهای فیلوژنی استفاده میشوند.
هدف کلی از پروژهٔ ساخت درخت زندگی (AToL) که بنیاد ملی علوم آمریکا آنرا راه انداخته، آنست که روابط تکاملی گروههای زیادی از موجودات در طول تاریخ حیات را کشف کند. این پژوهشها اغلب شامل تیمهای بزرگی میشود که در موسسات و رشتههای متنوع کار میکنند.
در این صفحه تعداد 695 مقاله تخصصی درباره فیلوژنتیک که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات ISI فیلوژنتیک (ترجمه نشده)
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.
Keywords: فیلوژنتیک; Phylogenetics; Superkingdoms; Fold superfamily; Tree of life; Evolution; MRUCA; Most Recent Universal Common Ancestor; NCBI; National Center for Biotechnology Information; FSF; Fold Superfamily; SCOP; Structural Classification of Proteins;
Keywords: فیلوژنتیک; CIII-MBSα-CA; membrane-bound/secreted alpha carbonic anhydrase specific to cluster “Cnidaria III”; BMP; bone morphogenic protein; Scleractinia; Biomineralization; Phylogenetics; Carbonic anhydrase; Bone morphogenic protein (BMP);