دانلود مقالات ISI درباره فشار اسمزی، فشار تورگور + ترجمه فارسی

فشار اسمزی یا فشار تورگور نیرویی است که باید بر مایع وارد شود تا مانع حرکت آن مایع از بین یک غشای نیمه تراوا شود. بعضی از خواص محلولها اساسا به غلظت ذرات حل شده، نه به ماهیت این ذرات، بستگی دارد. این خواص را خواص غلظتی (Colligative) می‌نامند. یکی از این خواص، برای محلولهای دارای مواد حل شده غیر فرار، عبارت از فشار اسمزی است. عامل ایجاد فشار اسمزی، ذرات و حرکات جسم حل شونده است. واژه اسمز ریشه یونانی داشته وبه معنای فشار دادن است. ماهیت فشار اسمزی غشایی مانند سلوفان که برخی از مولکولها، نه همه آنها، را از خود عبور می‌دهد، غشای نیمه تراوا نامیده می‌شود. غشایی را در نظر می‌گیریم که بین آب خالص و محلول قند قرار گرفته است. این غشا نسبت به آب، تراوا است، ولی «ساکارز» (قند نیشکر) را از خود عبور نمی‌دهد. در شروع آزمایش ارتفاع آب در بازوی چپ لوله U شکل برابر با ارتفاع محلول قند در بازوی راست این لوله است. از این غشا، محلولهای قند نمی‌توانند عبور کنند، ولی مولکولهای آب در هر دو جهت می‌توانند عبور کنند. در بازوی چپ لوله فوق (بازویی که محتوی آب خالص است)، تعداد مولکولهای آب در واحد حجم بیش از تعداد آنها در بازوی راست است. از این رو، سرعت عبور مولکولهای آب از سمت چپ غشا به سمت راست آن بیشتر از سرعت عبور آنها در جهت مخالف است. در نتیجه، تعداد مولکولهای آب در سمت راست غشا بتدریج زیاد می‌شود و محلول قند رقیق‌تر می‌گردد و ارتفاع محلول در بازوی راست لوله U زیاد می‌شود. این فرایند را اسمز می‌نامند. اختلاف ارتفاع در سطح مایع در دو بازوی لوله U، اندازه فشار اسمزی را نشان می‌دهد. بر اثر افزایش فشار هیدروستاتیکی در بازوی راست که از افزایش مقدار محلول در این بازو ناشی می‌شود، مولکولهای آب از سمت راست غشا به سمت جپ آن رانده می‌شوند تا اینکه سرانجام سرعت عبور از سمت راست با سرعت عبور از سمت چپ برابر گردد. بنابراین حالت نهایی یک حالت تعادلی است که در آن، سرعت عبور مولکولهای آب از غشا در دو جهت برابر است. پدیده اسمز در گلبول‌های قرمز بدن نیز وجود دارد. به این صورت که اگر گلبول‌های قرمز خون را در محلول آب خالص قرار دهیم، مولکول‌های آب از جداره نیمه تراوای گلبول قرمز عبور کرده و به درون گلبول قرمز راه می‌یابند. غلظت حلال آب که در اطراف سلول خونی بیشتر بوده و حال به درون سلول خونی راه یافته‌اند، در نتیجه مقدار آب درون گلبول رفته رفته افزایش یافته و منجر به پاره شدن جداره سلول خونی می‌شود. اما اگر همین گلبول در محیط آب و نمک قرار گیرد، چون دارای حلال بیشتری است آب از گلبول به محیط اطراف نفوذ می‌کند و در نتیجه منجر به چروکیده شدن گلبول می‌شود؛ بنابراین در تزریقات وریدی بایستی از محلول‌هایی (ایزوتونیک)استفاده شود که دارای فشار اسمزی یکسان با فشار اسمزی خون باشند.