لیزر(به انگلیسی: Laser) ابزاری است که نور را به صورت پرتوهای موازی بسیار باریکی که طول موج مشخصی دارند ساطع میکنند. این دستگاه از مادهای جمعکننده یا فعال کننده نور تشکیل شده که درون محفظه تشدید نور قرار دارد. این ماده پرتو نور را که به وسیله یک منبع انرژی بیرونی (از نوع الکتریسیته یا نور) به وجود آمده، تقویت میکند. لیزر از نظر ماهیت هیچ تفاوتی با نور عادی ندارد و خواص فیزیکی لیزر، آن را از نورهای ایجاد شده از دیگر منابع متمایز میسازد. از نخستین روزهای تکنولوژی لیزر، به خواص ویژه آن پی برده شد که خود این خواص بستری عظیم برای کاربردهای وسیع این پدیده در علوم گوناگون به ویژه صنعت و پزشکی ایجاد کردهاست. پیشرفت دانش بدون تکنولوژی لیزر امکانپذیر نیست. لیزر کشفی علمی میباشد که به عنوان یک تکنولوژی در زندگی مدرن جا افتاده است. لیزرها به مقدار زیاد در تولیدات صنعتی، ارتباطات، نقشه برداری و چاپ مورد استفاده قرار میگیرند. همچنین لیزر در پژوهشهای علمی و برای محدوده وسیعی از دستگاههای علمی، موارد مصرف پیدا کرده است. برتری لیزر در این است که از منبعی برای نور و تابشهای کنترل شده، تکفام و پرتوان تولید میکند. تابش لیزر، با پهنای نوار طیفی باریک و توان تمرکزیابی شدید، چندین برابر درخشانتر از نور خورشید است.
در طبیعت لیزرهای مختلف وجود دارد که بر حسب نوع محیط فعال یا تقویت کننده تقسیم می شوند !
لیزرهای جامد،لیزرهای گازی و لیزرهای مایع
لیزرهای جامد: به لیزرهایی که در آنها از جامدات برای محیط فعال استفاده می کنند لیزرهای جامد می گویند. البته نه هر جامدی. جامداتی که به عنوان محیط فعال در لیزرها به کار می روند باید دارای خواص خاصی باشند از جمله شفاف بودن بلور تا بتواند برای برانگیزش محیط فعال وارد آن شود و خود باریکه ی لیزر بتئاند از آن بگذرد. علائه بر این اتم های این جامد باید بتوانند طول موجهای مورد نظر را به وجود آورند. جامدات و بلورهایی که برای ایجاد لیزر به کار می روند معمولا حاوی مقدار کمی ناخالصی هستند که در بلور خالص وجود ندارد.
لیزرهای گازی: در لیزرهای گازی نوع خاصی گاز داخل یک اتاقک شفاف بی درز مانند لامپ ها یا نیون های فلیورسنت در جریان است. وقتی که گاز جریان می یابد،از دو الکترود می گذرد،یکی با بار مثبت و دیگری با بار منفی. الکترونهایی که بین الکترودها جریان دارند الکترونهای داخل اتمهای گاز،در حال جریان را به ترازهای انرژی بالا پمپ می کنند
لیزرهای مایع: لیزرهایی که از مایعات به عنوان محیط فعال استفاده می کنند این مزیت را دارند که یک مایع دارای خاصیت همگنی است و سردکردن آن نیز به سهولت انجام می پذیرد. بعللاوه در مایعات می توان غلظت را به اختیار و سیع و راحت تغییر داد. بالاخره مایع را می توان به آسانی به هر شکل و حجمی درآورد. در صورتی که این خواص در بلورها بطور کامل وجود ندارد و بعلاوه عمل تبلور در آنها احتیاج به دقت و زمان زیادی دارد
هر لیزر از 3 قسمت مختلف تشکیل شده است.
1 – ماده فعال: ماده فعال به آن بخش از لیزر گفته میشود که منجر به تولید نور لیزر میگردد. هرگاه نام لیزر بیان میشود، در حقیقت کلمهای که دنبال لیزر میآید مشخص کننده ماده فعال لیزر میباشد مانند لیزر گاز کربنیک. ماده فعال لیزر میتواند گاز، مایع، جامد و نیمه هادی باشد.
2– کاواک: از یک محفظه که ماده فعال در آن قرار میگیرد به همراه 2 آینه تشکیل شده است. نحوه قرار گرفته آینه ها به گونهای است که به طور موازی روبروی یکدیگر و عمود به محور افقی ماده فعال قرار گرفتهاند.
3 – دمش (منبع تغذیه، نور پرشدت): آخرین بخش یک لیزر را تشکیل میدهد. در حقیقت منبع تحویل انرژی به سیستم لیزر میباشد. در لیزرهای گازی و نیمه هادی طرح دمش بوسیله منبع تغذیه انجام میگیرد. مثلاً در لیزر ولتاژی در حدود KV20-15 به روی دو الکترود نصب شده در کاواک قرار میگیرد. در لیزرهای مایع و جامد طرح دمش بوسیله Flash Lamp صورت میگیرد.
مزایای بکارگیری لیزر در پزشکی:
پرتو لیزر به دلیل داشتن شدت بالا و طول موج مشخص و نحوه انتشار به صورت یک باریکه قادر است با توانهای خروجی متناسب سبب برش، تبخیر، یا جوش خوردن بافتهای پوستی و یا رگهای خونی شود. انرژی فوتونهای لیزر قادر است توسط آب موجود در سلولهای زنده و یا مواد رنگی پوست مانند هموگلوبین و پروتئین که خون قرمز و ملانین را میسازند جذب شود. این پدیده سبب شده است که کاربرد پزشکی لیزر گسترش چشمگیری در دهه اخیر داشته باشد. از مزایای عمده بکارگیری لیزر در پزشکی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1 – بهبود نتایج درمان و ترخیص بیمار در مدت زمان کوتاهتر
2 – کاهش امکان عفونت و آلودگی
3 – انجام جراحی تقریباً بدون خونریزی
4 – انجام جراحی کنترل شده بدون لطمه به دیگر بافتها
در این صفحه تعداد 2560 مقاله تخصصی درباره لیزر که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.