دانلود مقالات ISI درباره گرماتابی + ترجمه فارسی

گرماتابی (انگلیسی: Thermoluminescence) حالتی از تابناکی است که گونه خاصی از مواد بلوری، مانند برخی کانی‌ها از خود نشان می‌دهند. این پدیده وقتی روی می‌دهد که انرژی ناشی از تابش الکترومغناطیسی یا دیگر تابش‌های یوننده که در ماده ذخیره‌شده‌است در اثر گرم کردن ماده باز تابیده‌می‌شود. این پدیده از تابش جسم سیاه متمایز است. ترمولومینسانس قابلیت ساطع کردن نور بر اثر حرارت دادن نمونه در درجه حرارتهای مشخص است. فیزیک تابش‌های پرانرژی در مواد بلوری باعث برانگیختگی الکترونیکی می‌شوند. در برخی از مواد، این حالتهای برانگیخته برای مدت زمانی بلند توسط آک (deffect)، کاستی‌ها یا نقص‌های شبکه بلوری ماده که باعث گسستگی ارتباط معمولی اندرمولکولی یا اندراتمی شبکه بلوری هستند به دام می‌افتند. از نظر کوانتوم-مکانیک این حالتها، حالتهای ایستای بدون وابستگی رسمی به زمان هستند، با اینحال از نظر انرژی پایدار نیستند. گرما دادن به ماده حالتهای دربند را قادر به تقابل با فونون‌ها می‌سازد، یعنی نوسانات شبکه، تنزل سریع به حالتهای کم انرژی باعث تابش فوتونها می‌شوند. استفاده در تاریخ‌گذاری مقدار تابناکی متناسب با مقدار تابش اولیه دریافت شده است. در تاریخ‌گذاری ترمولومینانس از این اصل برای تاریخ‌گذاری اشیاء مدفون که در گذشته حرارت دیده‌اند استفاده می‌شود، به بیان دیگر دز یونیزه کننده‌ای که جسم از عناصر رادیواکتیو موجود در خاک یا پرتو کیهانی دریافت کرده با عمرش متناسب است. این پدیده در دزیمتر تی‌ال‌دیاستفاده می‌شود، وسیله‌ای که حاوی یک چیپ از ماده مناسبی است که میزان دز پرتو دریافت شده توسط فرد یا جسمی را که حامل دزیمتر بوده، نشان می‌دهد. شکل ۱- سه مرحله گرماتابی گرماتابی یک ابزار متداول در زمین‌گاه‌شناسی برای تاریخ‌گذاری سفالگری یا دیگر مواد باستانی پخته، است. حرارت امضای گرماتابی ماده است (شکل ۱). سن یک جسم را بصورت تجربی از معادله زیر می‌توان محاسبه کرد: سن=(مجموع کل دز دریافتی از محیط)/(مجموع دز دریافتی در یک سال) نور ترمولو مینسانس ساطع شده از سفال نشان دهنده آزاد شدن انرزی ذخیره شده در کانیهای موجود در خاک است. این انرژی از دو منبع به جسم منتقل می شود: 1- مواد پرتوزای موجود در خاک سفال یا در محیط اطراف آن مانند اورانیوم،توریم، پتاسیم یا روبیدیم. خاک معمولی ترکیبی از کانیهای مختلف و مواد آلی است و نسبت به مواد متشکله آن مقداری مواد پرتوزا دارد. این مواد پرتوزا در هنگام واپاشی از خود پرتوهای آلفا،بتا و گاما با انرژیهای مشخص صاطع می کنند. انرژی ساطع شده از این مواد پرتوزا در بلورهای جامد مانند بلورهای کوارتز و فلدسپار موجود در خاک ذخیره می شوند. 2- پرتوهای کیهانی. قسمت اعظم این پرتوها از پروتون هایی با انرژی بالا و عمق نفوذ زیاد تشکیل شده اند. انرزی حاصل از پرتوهای یونزای موجود در خاک و پرتوهای کیهانی از زمان تشکیل کانیها در آن ذخیره می شوند. این انرژی می تواند تا حدود 10 میلیون سال در جسم باقی بماند. اما در صورت حرارت دادن جسم،این انرژی به یکباره آزاد می شود. در هنگام پخت سفال در کوره،همه این انرژی آزاد می شود و می توان گفت که ساعت ترمولومینسانس برای اجسام پخته شده درون کوره روی صفر قرار می گیرد.