ایتریوم عنصری با عدد اتمی ۳۹ و معادل انگلیسی Yttrium برگرفته از شهر محل کشف یعنی ایتربی در سوئد. این عنصر، فلز انتقالی براق و سفید است. ایتریبیوم در کانیهای عناصر کمیاب خاکی یافت میشود که دو نوع از ترکیبات آن در ساخت رنگ قرمز برای تلویزیونهای رنگی مصرف میشود. Ytterby که توسط "Johann Gadolin" در سال 1794کشف شد و توسط "Friedrich ohler" در سال 1828 بهعنوان عصاره ناخالص Yttria از عمل احیاء کلرید YCl3 با پتاسیم بدست آمد. Yttria یعنی (Y2O3) اکسید ایتریوم است و توسط "Johan Gadolin" در سال 1794 در معدن Gadolinite در Yetterby کشف شد.
پیدایش: این عنصر در بیشتر معادن کمیاب زمین و سنگ معدن اورانیوم یافت میشود، اما هرگز بهصورت طبیعی بهعنوان عنصر آزاد وجود ندارد. ایتریوم بهصورت اقتصادی از خاک Monazite به مقدار 3% Ce، Po، la و همچنین از Bastnasite به مقدار 0. 2% Ce، La بازیافت میشود. این عنصر توسط عمل تقلیل فلوروئید ایتریوم توسط فلز کلسیم بدست میآید، اما با روشهای دیگر نیز تولید میشود. جدا کردن این فلز از دیگر عناصر کمیاب بسیار سخت است، زیرا هنگام استخراج بهصورت پودر طوسی تیره رنگ میباشد. نمونههای صخرههای قمری از Apollo program حاوی مقادیر زیادی از این عنصر میباشند.
خصوصیات: ایتریوم، فلزی براق، پُرجلوه و فروزنده و کمیاب است که نسبتا در هوا مقاوم بوده و از نظر شیمیایی شبیه به لانتانیدها میباشد. خردههای این فلز در دمای بالاتر از 400 درجه در هوا مشتعل میشود. اگر ایترویم به ذرات بسیار ریز تقسیم شود، مقاومت خود را در مقابل هوا از دست میدهد. حالت متداول اکسیداسیون این عنصر +3 میباشد.
کاربردها: اکسید ایتریوم از مهمترین ترکیبات ایتریوم است که بیشتر در ساخت اروپیم Y7O4 و Y2O3 استفاده میشود که رنگ قرمز لامپ تصویر تلویزیونهای رنگی را تولید میکند. اکسید ایترویم همچنین در ساخت گارنت آهن-ایتریوم استفاده میشود که صافیهای مایکروویو بسیار موثری هستند. آهن ایترویم، آلومینیوم و گادولینیوم، خاصیت مغناطیسی جالبی دارند. Yttrium-iron-garnet بهعنوان فرستنده و پخش کننده انرژی شنوایی بسیار موثر است. Yttrium Aluminum Garnet دارای سختی 8. 5 است و همچنین بهخاطر شباهت به الماس بهعنوان سنگ جواهر استفاده میشود. مقدار کمی از این عنصر (0. 2% تا 0. 1) برای کم کردن اندازه دانههای کروبیوم، مولیبدنوم و زیرکنونیوم استفاده میشود و همچنین در افزایش مقاومت آلومینیوم و منیزیم کاربرد دارد. بهعنوان کاتالیزور برای پلیمر کردن گارنت آلومینیوم -ایتریوم، فلورید لیتیوم ایتریوم و ایتریوم و انادیت در ترکیب دو پنتها مانند نئودیمیوم یا اربیم در لیزرهای مادون قرمز استفاده میشوند. این عنصر برای احیا کردن وانادیوم و دیگر غیر فلزان استفاده میشود. ایتریوم بهعنوان سازنده چدن گره دار شناخته شده که خاصیت رسانایی آن را افزایش میدهد. (گرافیت در ساخت چدن گره دار گرهها را به هم متراکم میکند تا از پوسته پوسته شدن آن جلوگیری کند. ) از آن جا که اکسید ایتریوم، نقطه ذوب بالاتر پایداری بیشتر و از استنباط کمتری نسبت به شیشه برخوردار است میتواند در فرمول ساخت شیشه و یا سرامیک استفاده شود.
ایزوتوپها: ایزوتوپ طبیعی تنها از یک ایزوتوپ 89Y تشکیل شده است. پایدارترین رادیو ایزوتوپ اکتیو Y-88 با نیمه عمر 106. 65 روز و Y-91 با نیمه عمر 58. 51 روز میباشند. تمام ایزوتوپهای دیگر آن نیمه عمری کمتر از یک روز دارند، بجز Y-87 که نیمه عمر آن 79. 8 ساعت است. حالت زوال ایزوتوپی در ایزوتوپهای زیر Y-89 الکترون گیری و حالت بعد از آن حذف بتا میباشد. برای این عنصر 26 ایزوتوپ ناپایدار شناخته شده است.
Y-90 در موازنه با ایزوتوپ هم خانواده اس استرونیوم 90 که محصول انفجار اتمی میباشد، وجود دارد.
هشدارها: اگرچه ترکیباتی که حاوی این عنصر هستند، بسیار سمی میباشند، ولی بهندرت در دسترس آدمی قرار میگیرد. نمک ایتریوم ممکن است سرطانزا باشد. این عنصر بهطور معمول در بافت انسانی وجود ندارد و نقش حیاتی در زندگی آدمی بازی نمیکند.
در این صفحه تعداد 551 مقاله تخصصی درباره ایتریوم که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات ISI ایتریوم (ترجمه نشده)
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.