پلاتین(به انگلیسی: Platinum) یکی از عنصرهای شیمیایی و از فلزات است. عدد اتمی این عنصر ۷۸ و نشانه اختصاری آن Pt است. پلاتین از گروه فلزات واسطه به رنگ سفید-خاکستری، متراکم، رسانا و شکلپذیر است و از باارزشترین فلزات گرانبها محسوب میشود. نام این فلز برگرفته از واژه اسپانیایی پلاتینا به معنی «نقره کوچک» است.
پلاتین، یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است و عدد اتمی آن 78 میباشد. پلاتین یک فلز انتقالی خاکستری مایل به سفید که هادی جریان الکتریسیته بوده، قابل انعطاف، سنگین و بسیار باارزش است بوده و در مقابل خورده شدن و اکسیداسیون مقاوم بوده و در برخی از معادن مس و نیکل یافت میشود. از پلاتین در جواهرات، تجهیزات آزمایشگاهی، اتصالات الکتریکی، دندانپزشکی و دستگاه ضد آلودگی در اتومبیل استفاده میشود.
این فلز در هنگامی که خالص باشد، بسیار زیبا و به رنگ نقرهای مایل به سفید بوده، هادی جریان الکتریسیته و نرم و قابل انعطاف میباشد. این فلز در برابر خوردگی مقام است. ویژگیهای کاتالیزوری فلزات گروه ششم از خانواده پلاتین بسیار برجسته و مهم میباشد. ( توجه داشته باشید که هیدروژن و اکسیژن در مجاورت پلاتین منفجر میشوند). دوام بالا و خاصیت ضد تیرگی پلاتین دلیل استفاده از این فلز در ساخت جواهرات ظریف و زیبا میباشد.
دیگر ویژگیهای ممتاز این فلز، پایداری در برابر واکنشهای شیمیایی و دماهای بالا و خاصیت پایدار الکتریکی میباشد. از تمامی این ویژگیها در صنعت استفاده میشود. پلاتین در مجوارت با هوا در هیچ درجه ای اکسید نمیشود، اما توسط سیانیدها، هالوژنها، گوگرد و بازهای قوی خورده میشود. این فلز در اسید هیدروکلریک و اسید نیتریک حل نمیشود، ولی بهراحتی در محلول تیزاب سلطانی حل میشود ( اسید کلروپلاتینیک را به وجود میآورد ). حالتهای اکسیداسیون پلاتین +2،+3 و +4 میباشند.
کاربردها
در سال ۲۰۱۰ در مجموع ۲۴۵ تن پلاتین فروخته شد که از این میان ۱۱۳ تن در تولید ابزارهای کنترل گازهای سمی خودروها (۴۶٪) و ۷۶ تن در ساخت جواهرات (۳۱٪) استفاده شدهاند و ۳۵ تن باقیمانده هم به کاربردهایی چون سرمایهگذاری، الکترودها، داروهای ضدسرطان، حسگرهای اکسیژن، کلیدهای اشتعال و موتورهای توربینی (مثل جت) اختصاص یافتهاند.
الف- کاتالیزور: بیشترین مورد استفاده پلاتین به ساخت مبدلهای کاتالیست خودروها مربوط میشود که گازهای سمی ناشی از احتراق سوخت در موتور یعنی مونوکسیدکربن، هیدروکربنهای نسوخته و اکسیدهای نیتروژن را به مواد بیخطر مثل بخار آب و دیاکسیدکربن تبدیل میکنند. برای این استفاده از پودر پلاتین همراه با دو فلز همگروه آن پالادیم و رودیم استفاده میشود. قابلیت جذب هیدروژن و خاصیتهای کاتالیزوری بالای پلاتین باعث شده تا در فرایندهای شیمیایی مختلف از جمله در تولید اسید سولفوریک، فرایند تبدیل الکل به فرمالدئید و کراکینگ (Cracking) تولیدات نفتی کاربرد داشته باشد و از آلیاژهای پلاتین – رنیوم برای تولید بنزینهای مرغوب بدون سرب و اکتان بالا استفاده شود.
ب- جواهرات: دومین کاربرد اصلی پلاتین در ساخت زیورآلات است. مقاومت پلاتین در مقابل تیرگی و خوردگی بسیار بیشتر از طلاست و شکلپذیری آن هم بالاتر از طلا و نقره و مس است. از همین رو پلاتین گزینه مناسبی برای ساخت جواهرات محسوب میشود. جواهرات پلاتین عمولا با عیار (۸۰۰ تا ۹۵۰ از هزار) ساخته میشوند.
ج- سرمایهگذاری: پلاتین کاربرد سرمایهگذاری و مالی محدودی نیز دارد که البته قابل مقایسه با طلا و نقره نیست. نخستین بار اسپانیاییها در قرن هجدهم در مستعمرات آمریکایی خود سکه پلاتین را ضرب کردند و امپراتوری روسیه نیز در قرن نوزدهم اقدام مشابهی انجام داد. هرچند در عمل استفاده از این سکهها به عنوان پول نقد موفقیت آمیز نبود چون هم تشخیص پلاتین از فلزات کمارزش دشوار بود و هم ضرب سکه با آن سختتر از فلزات دیگری مثل طلا و مس بود.
امروزه این فلز در بازار بورس نیویورک و بازار بورس لندن معامله میشود. چند کشور اقدام به ضرب سکههای پلاتین هم کردهاند. سکه عقاب پلاتین آمریکا، برگ افرای پلاتین کانادا، کوالای پلاتین استرالیا، پاندای پلاتین چین و چندین نوع سکه پلاتین شوروی سابق و روسیه کنونی از جمله این سکهها هستند.
در این صفحه تعداد 5343 مقاله تخصصی درباره پلاتین که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات ISI پلاتین (ترجمه نشده)
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.
Keywords: پلاتین; AA; acrylamide; FAO/WHO; food and agriculture organization of the united nations and world health; HS-SPME-GC-FID; headspace solid-phase microextraction-gas chromatography-flame ionization detection; LC-MS/MS; liquid chromatography-tandem mass spectrometr