آلکالوئید (alkaloid) به هریک از ترکیبات آلی شیمیایی گفته میشود که دست کم دارای یک اتم نیتروژن (ازت) در حلقه هتروسیکلیک باشد. مشخصه آلکالوئیدها داشتن ترکیبات نیتروژنی هستند. تاکنون بیش از ۱۰٫۰۰۰ آلکالوئید در طبیعت یا در آزمایشهای شیمیایی شناسایی شدهاست. آلکالوئیدها ازنظر بیولوژیکی و شیمیایی ازت دار هستند و اکثراً در گیاهان وجود دارند؛ در تعدادی از حیوانات هم دیده میشوند. آلکالوئیدها عامل آمین را دارند، به همین دلیل اغلب خاصیت بازی دارند. به خصوص آلکالوئیدهایی که در داروسازی و پزشکی استفاده میشوند و دارای اثرات فیزیولوژیکی هستند.
آلکالوئیدهای معمول که از گیاهان بدست میآیند، نوعی ترکیبات بازی هستند که حداقل دارای یک اتم نیتروژن (معمولا در یک حلقه هتروسیکل) میباشند. ترکیبات مزبور معمولا دارای اثرات فیزیولوژیک برجستهای روی انسان و حیوانات میباشند. گاهی اوقات نام پروتوآلکالوئید یا آمینو آلکالوئید را برای ترکیباتی همچون هوردنین، افدرین و کلشی سین که فاقد یک یا تعداد بیشتری از خواص آلکالوئیدهای معمول هستند، به کار میبرند. آلکالوئیدهای دیگری که ویژگیهای آنها با ویژگیهای ارائه شده در تعریف عمومی مطابقت ندارند آنهایی هستند که از راه سنتز به دست میآیند لیکن در گیاهان یافت نمیشوند. این دسته از ترکیبات شباهت زیادی به آلکالوئیدهای طبیعی دارند (برای نمونه: هماتروپین). عملاً به آن دسته از ترکیباتی که در گیاهان یافت میشوند و به آزمایشهای کیفی در مورد الکالوییدها جواب مثبت میدهند، آلکالوئید گفته میشود و چنانچه گیاهان نسبت به این آزمایشها جواب مثبت دهند معمولاً آنها را جزو گیاهان حاوی آلکالوئید قلمداد مینمایند.
آلکالوئیدها اغلب در آب غیرمحلول هستند و با اسید تولید املاح محلول در آب را مینمایند. آلکالوئیدهایی که آزاد هستند در اتروکلروفرم محلولاند، ولی املاح آنها در این حلالها غیر محلول هستند. اکثر آلکالوئیدها به صور متبلور و جامد هستند. بعضی از آنها بیشکل و تعدادی نیز که فاقد اکسیژن هستند بهصورت مایع هستند؛ مثل نیکوتین. املاح آلکالوئید معمولاً متبلور هستند. خواص و شکل میکروسکوپی این کریستالها اغلب وسیلهای جهت تشخیص سریع آنها است. آلکالوئیدها اغلب تلخمزه هستند. برخی از اعمال آلکالوئیدها در گیاهان بهطورکلی شامل موارد زیر است:
• مواد سمی که سبب محافظت گیاهان در برابر حشرات و حیوانات میگردند
• اثری مشابه هورمونها داشته و دارای عمل تنظیمکننده در رشد نباتات هستند
• مواد ذخیرهای هستند که بعدها بهعنوان منبع ازت یا عناصر موردنیاز گیاهان به کار میروند
همچنین علت تولید آلکالوئید در گیاهان را میتوان نتیجه تکامل متابولیسم گیاهان دانست؛ زیرا تولید آلکالوئیدها در گیاهان بهوسیله ژنها کنترل میگردد، ازاینرو در گیاهان مواد آلکالوئیدها به علت پدیده جهش یافتن واکنشهای اضافی متابولیکی تکمیل گردیده است.
در این صفحه تعداد 1344 مقاله تخصصی درباره آلکالوئید که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.