نماتدها(به انگلیسی: Nematodes) گروهی از جانوران پرسلولی و کرمی یا نخی شکل گفته میشود که دارای ساختمان غیر بندبند هستند و در یک یا دو انتها ممکن است باریکتر شده باشند. نماتدها از بیمهرگان هستند و در یک انتهای بدن سر و در انتهای دیگر دُم قرار دارد. نماتدها رشته ای یا کرمی شکل بوده ولی ماده برخی از آنها ممکن است متورم و باد کرده باشد. مانند نماتد ماده Meloidogyne(گلابی شکل) و یا Heterodera (لیمویی شکل) میباشد. از مهمترین جانوران میباشند. نخسانتباران یکی از بزرگترین شاخههای جانوران است که گونههای آن کرمهایی لولهشکل و انعطافپذیر و فاقد بند و مژه یا تاژک است و پوستک غیرزنده دارند. کرمهای لولهای یکی از متنوع ترین شاخههای زیست شناسی هستند. تشخیص و تمایز گونههای کرم لولهای مشکل است بیش از ۲۸۰۰۰ گونه تا به حال شرح داده شدهاست که از این تعداد ۱۶۰۰۰ گونهٔ آن انگل هستند
اندازه نماتدها متغیر میباشد و طول آنها در نماتدهای انگل گیاهی بین 10-1 میلی متر است ولی در آسکاریس به 30-20 سانتی متر و در کرم پیوک به 120 سانتی متر هم میرسد. بیشتر نماتدهای انگل گیاهی با چشم غیر مسلح دیده نمیشود و نازک و نیمه شفاف هستند. حدود 1500 گونه نماتد شناخته شده است که فقط 10% آنها انگل گیاهان میباشند. تقریباً در هر یک گرم خاک مرطوب100-5 نماتد وجود دارد که از نظر تنوع بسیار متغیر میباشد و بسیاری از آنها از باکتری ها، قارچ ها، جلبک ها و سایر نماتد ها تغذیه میکنند.
به طور کلی در تمامی کشت هائی که در سطح صنعتی کاشت می شوند متاسفانه نماتد گزارش شده است. طبق اطلاعات جمع آوری شده چیزی حدود 11000 نوع نماتد بیماریزا در انواع کشت های جهان گزارش شده اند.
نماتدها فاقد دستگاه گردش خون و تنفس هستند و اکسیژن لازم برای تنفس خود را از طریق نفوذ به دیواره بدن بدست میآورند. نماتدها موجوداتی دوجنسی هستند و دارای افراد نر و ماده بوده و تولیدمثل از طریق جفت گیری انجام میشود و مانند حشرات بنظر میرسد، فرمونهای جنسی در جلب نرو ماده موثر باشند. بکرزایی و هرمافرودیسم (نرمادگی) نیز در نماتد ها دیده شده است. دوره زندگی نماتدها شامل یک مرحله تخم، 4 مرحله لاروی و یک مرحله بلوغ میباشد. هر نماتدی در طول زندگی خود 4 بار تغییر جلد انجام میدهد و معمولاً اولین تغییر جلد در داخل تخم انجام میشود و نماتد به صورت لارو سن 2 از تخم خارج میشود. بطور کلی نماتد ها موجودات هوازی هستند و برای فعالیت احتیاج به اکسیژن دارند ولی دستگاه های خاص برای تنفس ندارند.
نماتدهای انگل گیاهی اغلب در خاک زندگی میکنند و ریشه و سایر اندام های زیر زمینی گیاه را مورد حمله قرار میدهند. ولی برخی مانند نماتد گال دانه گندم و نماتد ساقه یونجه و پیاز به اندام های هوایی گیاه نیز حمله میکنند.
نماتدهای انگل گیاهی بصورت خارجی و یا داخلی هستند. انگل های خارجی معمولاً در بیرون بافت گیاه قرار دارند و با استایلت خود موادغذایی را از درون بافت گیاه کسب میکنند. ولی انگل های داخلی مانند Meloidogyne وارد بافت گیاه شده و ممکن است تا ناحیه استوانه مرکزی نیز پیشروی نمایند.
طبقه بندی نماتدها همواره دستخوش تغییر و تحول بوده است و یک سیستم پذیرفته شده بین الملی ثابتی وجود ندارد ولی اکثر نماتولوژیست ها، آنها را در شاخه ای مستقل بنامNematoda قرار میدهند. نماتدهای انگل گیاهی اکثراً در راسته Tylenchida قرار دارند ولی برخی نیز مانند نماتدهای ناقل ویروسها در راسته Dorylimida جا دارند.
مهمترین نماتد انگل گیاهی است که بیشترین خسارت را به انواع محصولات وارد میکند و شاید بتوان گفت که هیچ گیاهی نیست که مصون از آلودگی به این نماتد نباشد. در ایران روی گیاهان گوجه فرنگی، سیب زمینی، چغندر و انواع کدوئیان اهمیت دارند. علایم ناشی از این نماتد بصورت کاهش رشد، زردی و گاهی پژمردگی گیاه در ساعات گرم روز میباشد. روی ریشه علایم به صورت برجستگیهایی گره مانند بوجود میآید که در گیاهان جوان ممکن است به مرگ گیاه جوان شود.
نماتد نر کرمی شکل و نماتد ماده گلابی شکل است که نماتد ماده پس از جفت گیری و یا حتی بدون جفت گیری با نماتد نر تولید تخم میکنند و تخم ها را در داخل یک کیسه به نام Egg sac که ژلاتینی است قرار میدهد. تخمها ممکن است همگی و یا برخی از آنها در داخل و یا خارج بافت ریشه گذاشته شوند و سپس لاروها تفریخ (خروج لارو از تخم) شده و یا زمستانگذرانی میکنند و در بهار بعد تفریخ میشوند.
کنترل
1 – بهترین روش استفاده از ارقام مقاوم است.
2 - دادن یخ آب زمستانه، کاشت زود هنگام و آفتابدهی خاک (سولاریزاسیون)
3 – کنترل بیولوژیکی با برخی قارچها مثل Gliocladium و Paecilomyces و برخی باکتریها مثل Pasturia penetrans
4 – استفاده از نماتدکش هایی مثل اُکسامیل و فنامیفوس
در این صفحه تعداد 759 مقاله تخصصی درباره نماتدها که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات ISI نماتدها (ترجمه نشده)
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.