دانلود مقالات ISI درباره مرگ برنامه‌ریزی شده یاخته + ترجمه فارسی

مرگ یاخته (انگلیسی: Cell death) پیشامدی است که در آن، یک یاخته از کارکرد خود بازمی‌ایستد. این پدیده می‌تواند بر اثر فرایند طبیعی مرگ یاخته و جایگزینی یاخته‌های نو یا به سبب بیماری، زخم یا مرگ جاندار باشد. مرگ سلول ممکن است به طور طبیعی رخ دهد که به آن مرگ برنامه‌ریزی شده یاخته گفته می‌شود و بر چند قسم است: خزان یاخته‌ای (به انگلیسی: Apoptosis)، که روندی فیزیولوژیک و زیستی برای نمو فعّال و طبیعی و همچنین حفظ هم‌ایستایی می‌باشد. در مواردی که زنده ماندن یک یاخته، موجودیّت موجود زنده را به خطر بیندازد، یاخته با مرگ برنامه‌ریزی شده، خودکشی می‌کند. زمانی که سلول تحت تأثیر عوامل مختلف محیطی یا حتی درونی همانند پرتوهای یونیزه کننده، داروهای سیتوتوکسیک (در درمان سرطان‌ها) هایپرترمیا، هورمون‌های گلوکوکورتیکوئیدی و. . قرار می‌گیرد درونمایهٔ آن از جمله دی‌ان‌ای، دستخوش تغییراتی می‌شوند که در صورت ادامهٔ حیات آن منجر به ناهنجاری‌هایی شدیدی از جمله سرطانی شدن سلول می‌شوند. عوامل دیگری نظیر برخی باکتری‌های بیماریزای داخل سلولی مانند سالمونلا، شیگلا، لیستریا، لژیونلا و … نیز در هنگام عفونت‌زایی خود با تغییر، در برخی مسیرهای متابولیکی و زیست‌شیمیایی داخل سلولی می‌توانند، در هدایت سلول به سمت این نوع خاص از مرگ مؤثر باشند. خویش‌خواری (انگلیسی: Autophagy)، که در آن با یک سازوکار طبیعی، اعضای ازکارافتاده یا غیر ضروری یاخته از آن جدا شده یا هضم می‌گردند. مکانیسم مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی در یاخته‌های گیاهی نیز همین است. مرگ سلولی بر اثر فعالیت القاشده ((به انگلیسی: AICD (activation-induced cell death))) که با برهم‌کنش لیگاندهای FAS و گیرنده‌های FAS به مرگ سلول منتهی می‌گردد. نکروز (به انگلیسی: Necrosis) فرایند غیر فیزیولوژیک مرگ یاخته بر اثر عفونت یا ضربه است. رنج میتوزی (به انگلیسی: Mitotic catastrophe) نوعی مرگ یاخته‌ای است که بر اثر ورود نامناسب یا نابهنگام یاخته به تقسیم سلولی میتوز صورت می‌پذیرد. پرتودرمانی با پرتو یونیزان و برخی از دیگر روش‌های درمان سرطان، با این سازوکار مرگ یاخته‌ای، یاخته‌های سرطانی را از بین می‌برند. اونکوز (به انگلیسی: Oncosis) که مرگ یاخته بر اثر صدمهٔ مکانیکی، جرح یا زخم یا نرسیدن خون و مواد مغذی به یاخته است. مرگ یاخته‌ای ایمنی‌زاد (به انگلیسی: Immunogenic cell death)، که در آن سلول به دلیل در معرض قرار گرفتن عوامل سیتواستاتیک مانند درمان فوتودینامیک، پرتودرمانی، اگزالی‌پلاتین و. . . می‌میرد. مکانیسم‌های دیگری چون انویکیز (شبیه اپوپتوز)، فساد والرین، مسمومیت سلولی و مرگ سلولی وابسته به آهن برای مرگ یاخته‌ها وجود دارند.