دانلود مقالات ISI درباره سورفکتانت‌ها یا مواد فعال سطحی + ترجمه فارسی

سورفکتانت‌ها یا مواد فعال سطحی (به انگلیسی: Surfactant) موادی هستند که هنگامی که به مقدار بسیار ناچیز استفاده می‌شوند کشش سطحی آب را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند. کلمه سورفکتانت مجموعه از کلمات " Surface active agent " می باشد. سورفکتانت ها معمولاً ترکیباتی آلی هستند که دارای گروههای هیدروفوبیک (دافع آب) که نقش دم و دنباله را دارد و گروههای هیدروفیلیک (جاذب آب) که نقش سر را دارد می باشند، بنابراین به تناسب ساختار مولکولی در حلالهای آلی و آب حل می شوند و باعث کاهش کشش سطحی در فصل مشترک هوا- آب و یا روغن- آب می شوند. ساختار شیمیایی این مواد اغلب شامل یک مولکول نسبتا طولانی با یک انتهای آب گریز و انتهای دیگر آبدوست می‌باشد. قسمت آب گریز این مواد (یک دنباله هیدروکربنی طولانی) با رزین سازگار بوده و در جهت آن حرکت می‌کند در حالیکه قسمت آب دوست به سمت بیرون جهت گیری نموده (بسمت فاز آب) و با احاطه نمودن رزین باعث سازگاری آن با آب می‌شود. درواقع سورفکتانت ها موادی هستند که میتوانند انرژی سطحی را بین سطوح به میزان زیادی تغییر دهندخاصیت یک سورفکتانت ناشی از دو شخصیتی بودن ساختمان ملکولی آن است به این معنی که همزمان دارای گروههای آبدوست و آبگریز میباشند. سورفکتانت ها نقش مهمی در بسیاری از کاربردهای عملی و محصولات بازی میکنند مثلاً: شوینده ها، انعقاد سازها (مثل: خون)، امولسیون کننده ها (مثل: کرم)، جوهرسازی، کف سازی (مثل: شامپو)،دیسپرسنتها (جداکننده ها)،پلیمر( مثل: لاستیک ماشین) و. . . سورفکتانت ها معمولاً بوسیله گروههای باردار به 4 گروه سورفکتانت آنیونی (دارای بار منفی)،سورفکتانت کاتیونی (دارای بار مثبت)، سورفکتانت غیر یونی (بدون بار) و آمفوتریک (دارای بار در مجموع خنثی) تقسیم بندی می شوند. سورفکتانت های nonionic در قسمت سر خود بی بار هستند اگر بار منفی باشد سورفکتانت آنیونی و اگر مثبت بود سورفکتانت کاتیونی داریم. گاهی قسمت سر دارای هر دو بار منفی و مثبت است که به آن آمفوتریک گوئیم. ساختار سورفکتانتها معمولاً ترکیباتی آلی هستند که دارای گروه‌های هیدروفوبیک که نقش دم و دنباله را دارد و گروه‌های هیدروفیلیک که نقش سر را دارد می‌باشند بنابراین معمولاً به طور ناچیز در آب و حلالهای آلی حل می‌شوند. عملکرد سورفکتانتها کشش سطحی آب را بوسیله جذب سطحی فصل مشترک هوا – آب کاهش می‌دهند همچنین باعث کاهش کشش فصل مشترک آب و روغن بوسیله جذب سطحی فصل مشترک مایع- مایع می‌شوند تعداد زیادی ملکول سورفکتانت می‌توانند در توده محلول به هم وصل شده و تشکیل توده‌ای به نام میسل (micelle) می‌دهند. به غلظتی که در آن این میسل‌ها شروع به تشکیل شدن می‌کنند غلظت بحرانی تشکیل میسل CMC گویند وقتی میسل‌ها شروع به تشکیل شدن کردند دم آنها تشکیل یک هسته مانند یک قطره روغن و سر یونی آنها یک پوسته بیرونی می‌سازد که تماس مطلوب با آب را بهبود می‌بخشد. کارکرد در بدن سورفکتانتهای بدن (حاوی فسفولیپیدها، چربی‌های خنثی، اسیدهای چرب) که در ریه ترشح می‌شوند با کاهش کشش سطحی مانع آتلکتازی ریه‌ها و سهولت اتساع آلوئولها هنگام دم می‌شوند. مسمومیت با مواد نفتی یا تولد زودرس جنین با فقدان سورفکتانت و آتلکتازی همراه است. رشد ریوی جنین از هفته ۳۳ سورفاکتانت در ریه جنین شروع به ساخت می‌کند بنابراین اگر از این هفته به بعد کودک بدنیا بیاید مشکل کمتری از نظر تنفسی خواهد داشت ولی تولد نوزاد زودرس تر با ایجاد سندرم زجر تنفسی نوزادان یا بیماری غشای هیالن ممکن است موجب مرگ شود. برای تسریع در رشد ریه جنین هنگامی که احتمال زایمان زودرس وجود دارد به مادر داروهای کورتیکواستروئیدی تجویز می‌شود. همچنین سورفکتانت ریوی غیر تب زا و استریل موجود می‌باشد که فقط از راه داخل تراشه‌ای استفاده می‌شود. سورونتا عصاره طبیعی ریه گاو می‌باشد که حاوی فسفولیپیدها، چربی‌های خنثی، اسیدهای چرب، و پروتئین‌های وابسته به سورفکتانت می‌باشد که به این ترکیب کولفوسریل پالمیتات (دی پالمیتوئیل فسفاتیدیل کولین)، پالمیتیک اسید، و تری پالمیتین افزوده شده است تا ترکیب استانداردی ایجاد شود که خواصی مشابه خواص پایین آورنده کشش سطحی سورفکتانت ریه طبیعی را نشان دهد. اشکال دارویی از دو دهه پیش اشکال دارویی سورفکتانت‌ها عرضه شده و موجب کاهش مؤثر مرگ و میر نوزادان مبتلا گردید. اشکال دارویی به فرم کاملاً طبیعی یا کاملاً سنتتیک یا اشکال طبیعی اصلاح شده تولید می‌گردند. از نمونه‌های کاملاً طبیعی می‌توان به داروهای کرسورف Curosurf توسط شرکت چیزی، ایفاسورف Infasurf توسط شرکت اونی یا بلس BLES اشاره کرد. از نمونه‌های سنتتیک می‌توان به داروی اگزوسورف Exosurf اشاره کرد. از نمونه‌های داروی طبیعی اصلاح شده می‌توان به داروهای سوروانتا Survanta توسط شرکت ابوی، برکسورف Beraksurf توسط شرکت تکزیما، سورفکتن Surfacten توسط شرکت میتسوبیشی اشاره کرد که پس از استخراج عصاره طبیعی از ریه گاو برای اصلاح مقادیر مواد مؤثر در کاهش کشش سطحی و در نتیجه بهبود عملکرد آن‌ها به آن نوع سنتتیک این مواد افزوده می‌شود.