گیاه کتان (با نام علمی: Linum Usitatissimum) به معنی «مفیدترین» از دسته گیاهان گلدار، رده دولپهایها، راسته مالپیگیسانان، تیره کتانیان، سرده کتان میباشد. کتان اصالتاً متعلق به سرزمینهای ساحل مدیترانه شرقی تا کشور هندوستان میباشد و احتمالاً برای نخستین بار در منطقه هلال حاصلخیز توسط کشاورزان پرورش یافت. گیاه کتان به شکل گستردهای در اتیوپی و مصر باستان کشت میگردید. در کشور گرجستان، در غارهایی که متعلق به دوران ماقبل تاریخ است، کتانهای خشک شدهای کشف شدهاست که مربوط به ۳۰ هزار سال پیش از میلاد است. کانادا، چین، روسیه، هند، انگلستان، آمریکا، اتیوپی، قزاقستان، اوکراین و آرژانتین به ترتیب ده کشور برتر تولیدکننده کتان در جهان هستند.
مغز گردو و بذر کتان دارای بیشترین اندازه اسید چرب امگا ۳ در میان مواد غذایی گیاهی هستند. الیاف کتان[۵] از ساقهٔ گیاهی به همین نام (به انگلیسی فلکس)[۵] استخراج میشوند. کتان به عنوان یک گیاه زینتی در باغ رشد میکند. الیاف کتان بیشتر از پارچه کتانی کاربرد دارد. کشت این گیاه به طور سالیانه انجام میگیرد و حداکثر رشد طولی آن در حدود ۱۲۰ سانتیمتر است و قطر ساقهٔ آن ۱/۸ تا ۱/۱۶ اینچ است. قسمت بالای ساقه دارای شاخههای متعددی است و در روی این شاخهها، گلهایی به رنگهای سفید، قرمز، بنفش ولاجوردی و آبی دیده میشود. کیفیت الیاف به مرغوبیت زمین و شرایط جوّی بستگی دارد. این گیاه در هوای نسبتاً سرد و رطوبی و وجود باران نسبتاً زیاد بهتر به عمل میآید. تخم کتان در ماههای اردیبهشت و خرداد کاشته میشود و مدت رشد آن سه ماه است. پرورش عمده کتان درکشورهای کانادا، چین، روسیه، هند، انگلستان و آمریکا است. ساختمان شیمیایی الیاف کتان مانند پنبه، سلولزی است ولی با وجود شباهت زیاد بین آنها، ساختمان ملکولی کتان از سه جهت از پنبه متفاوت است:
۱-ساختمان داخلی: دیاگرام اشعه ایکس نشان میدهد که آرایش مولکولی در ساختمان در ساختمان داخلی الیاف به مراتب بیشتر از پنبه و افزایش کریستالینیتی در ساختمان داخلی باعث شده است که خصوصیات آن با پنبه متفاوت باشد.
۲-الیاف کتان: دارای مواد غیر سلولزی بیشتری نسبت به پنبه است و ناخالصیهای موجود در کتان عبارت اند از همی سلولز، چربی و مواد رنگی و غیره.
۳-ساختمان فیزیکی الیاف.
۴-کامبیوم: این قسمت دیوار نازکی است که سلولهای کورتکس را از چوب جدا کرده است.
۵-چوب: این قسمت را سلولهای ضخیم و چوبی کوتاه تشکیل میدهد که از نظر مکانیکی به رشد گیاه کمک میکند.
۶-پیت: این قسمت دیواره نازکی است که قسمت مرکزی ساقه را احاطه میکند و در مرکز آن روزنهای است که در سراسر طول ساقه قرار دارد و هوا در آن جریان پیدا میکند.
از الیاف کتان به همراه رزینهای مختلف در تهیه کامپوزیتها استفاده میشود که کاربرد آنها از لوازم ورزشی مانند بدنه دوچرخههای حرفهای، راکتهای تنیس، تختههای موج سواری و اسکی، تا کاربردهای صنعتی مانند صنعت خوردو سازی یا هواپیماهای بوئینگ است. رنگرزی کتان اکثراً در حالت پارچه صورت میگیرد و روش رنگرزی آن کاملاً شبیه پارچههای پنبهای است. چون پارچههای کتان نیز همانند پارچههای پنبهای گران لست و لازم است برای رنگرزی آن از رنگهای مرغوب استفاده کرد. برای رنگرزی کتان عموماً از رنگرهای خمی که در برابر نور و شستوشو ثبات زیادی دارند استفاده میشود. برخی از رنگهای آزوئیک، گوگردی و تعداد محدودی از رنگهای مستقیم نیز در رنگرزی پارچه کتان که مصرف مبلمان و پردهای دارد، به کار میروند. نظر به این که ساختمان مولکولی کتان متراکمتر و متبلورتر از پنبه است، نفوذ رنگ به داخل الیاف نیز مشکل تر از پنبه صورت میگیردو در نتیجه رنگرزی یکنواخت پارچهٔ کتان باید با دقت بیشتری همراه باشد.
دانههای کتان در طب سنتی اروپایی در داخل (به طور مستقیم خیس یا به عنوان چای) و خارجی (به عنوان کمپرس یا عصاره روغن) برای درمان اختلالات دستگاه تنفسی، چشم، عفونتها، سرد، آنفلوآنزا، تب، روماتیسم و نقرس استفاده میکردند.
جوانه بذر کتان خوراکی، با عطر و طعم کمی تنداست. مصرف بیش از حد دانههای کتان با آب ناکافی میتواند باعث انسداد روده شود. دانههای کتان مجموع از نظر شیمیایی پایدار است، اما بذر کتان زمین میتواند در کمتر از یک هفته فاسد شود، تنها شرایط برودتی و ذخیرهسازی آن در ظروف در بسته از فاسدشدن آن برای یک دوره طولانی حفظ خواهد کرد.
در این صفحه تعداد 996 مقاله تخصصی درباره کتان که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات ISI کتان (ترجمه نشده)
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.