چائیر، جاروی رشتی (نام علمی: Sorghum) گیاهی از خانواده غلات است که در ایران ذرت خوشهای نامیده میشود. با توجه به شباهت ظاهری این گیاه با ذرت و ارزن که باعث شده آمار سطح کشت این دو گیاه با هم مخلوط شود، برای ایجاد تمایز میان این دو از اسم سورگوم که یک اسم جهانی برای این گیاه است استفاده میشود.
سورگوم از نظر اهمیت در بین غلات در دنیا بعد از گندم، برنج، ذرت و جو در مقام پنجم قرار دارد.
آمار سطح زیر کشت سورگوم در ایران در سال ۱۳۶۵ فقط شش هکتار گزارش شده که در سال ۱۳۸۲ به حدود ۴۰ هزار هکتار افزایش یافتهاست.
تودههای زراعی بومی سورگوم در ایران در مناطق جنوب خراسان، سیستان، کرمان، اصفهان، یزد، گیلان، مازندران و بنادر جنوبی بطور پراکنده وجود دارد.
سورگوم با شرایط آب و هوایی ایران به ویژه مناطق گرم و خشک و معتدل آن سازگاری خوبی دارد. این گیاه در سنجش با ذرت دارای سیستم ریشهای افشان خیلی وسیع است که در حجم زیادی از خاک نفوذ کرده و رطوبت بیشتری جذب میکند. این گیاه برای رشد و نمو نسبت به سایر غلات به آب کمتری نیاز دارد. چنانکه آزمایشهای نشان دادهاست که سورگوم برای تولید یک کیلوگرم ماده خشک به ۳۳۲ لیتر آب نیاز دارد در صورتی که این نیاز آبی برای ذرت ۳۶۸ لیتر، جو ۴۳۴ لیتر و گندم ۵۱۴ لیتر است. رشد سورگوم در دوره خشک در مواجه با کمآبی متوقف میشود و با شروع بارندگی یا آبیاری، دوباره شروع میشود. این گیاه رطوبت بیش از حد را نیز بهتر از سایر غلات منهای برنج تحمل میکند. در مقایسه با ذرت که درصورت زیادی آب در پای بوته از بین میرود، سورگوم در چنین شرایطی، به رشد خود ادامه میدهد. سورگوم تحمل خوبی نسبت به شوری آب و خاک، خشکی و مسمومیت آلومینیوم دارد.
موارد مصرف دانه سورگوم به موازات مصارف ذرت و جو است، از آن به عنوان غذای انسان و تهیه خوراک برای دام و طیور و همچنین در صنایع نشاسته و الکل سازی استفاده میشود. ترکیبات شیمیایی دانه سورگوم بسته به ارقام مختلف، متفاوت است. میزان پروتئین آنها از ۸ تا ۱۶ درصد تغییر میکند و ارقام تجارتی دارای ۱۰ تا ۱۳ درصد پروتئین است مقادیر لیزین، میتونین، فیبر خام، خاکستر و فسفر سورگوم به طور متوسط مشابه ذرت است.
سورگوم در کشورهای پیشرفته به عنوان خوراک دام و طیور مورد استفاده قرار میگیرد.
این دانهها دارای مادهای به نام تانن هستند که کمتر از دو درصد آن یک عامل مثبت در تغذیه به حساب میآید. میزان تانن ارقام موجود در کشور کمتر از یک درصد و در ارقام اصلاح شده در ایران کمتر از ۵/۰ درصد است. امروزه تانن در تغذیه نشخوارکنندگان باعث جذب بیشتر پروتئین و نشاسته خوراک دام میشود و به عنوان یک آنتی اکسیدان و آنتی بیوتیک طبیعی عمل میکند و ضمن پیشگیری از عارضه اسیدوز باعث افزایش تولید شیر، درصد چربی، پروتئین و لاکتوز شیر میشود. زمانی که ۵۰ درصد خوراک ماکیان از سورگوم دانهای تشکیل شده باشد در مرغهای گوشتی باعث بهبود صفات کیفی نظیر کاهش چربی محوطه بطنی و افزایش کیفیت گوشت میشود. عملکرد سورگوم دانهای بسته به ارقام مختلف، حاصلخیزی خاک، شرایط آب و هوایی از ۱۱–۲ تن در هکتار متغیر است و عملکرد ارقام اصلاح شده در ایران ۱۱–۵ تن در هکتار است.
زمانی که دانه سورگوم میرسد و آماده برداشت میشود، ساقه و برگ این گیاه هنوز سبز و آبدار است که با توجه به کمبود علوفه در ایران از آنها میتوان به عنوان علوفه استفاده کرد. در کشورهای پیشرفته این بقایا را با ماشینآلات خرد کرده و به خاک برمیگردانند که ضمن افزایش کیفیت خاک از فرسایش بادی و آبی نیز جلوگیری به عمل میآورند.
سورگوم علوفهای چنانچه از نام آن بر میآید برای مصرف علوفه به صورت سیلو، چرای مستقیم یا برداشت به صورت علوفه تر یا خشک برای مصرف در خارج مزرعه مورد استفاده قرار میگیرد. واریتههای با ظرفیت تولید بالا در شرایط آب و هوایی مناسب در ایران در ۳–۲ تن و در چین ۱۰۰ تا ۱۵۰ تن در هکتار علوفه تر تولید میکنند که ۲۵–۲۰ درصد آن ماده خشک است. میزان پروتئین سورگوم علوفهای بسته به ارقام مختلف متفاوت است و از ۹ تا ۱۸ درصد تغییر میکند. سورگوم علفی دارای ساقههای نازک است که منهای سیلو کردن سایر موارد مصرف سورگوم علوفهای را دارا است.
در ساقه اکثر سورگومها مقداری قند وجود دارد و میزان قند در ساقه سورگوم شیرین بیشتر از سایر سورگومهاست این موضوع در طی سالیان دراز به اثبات رسیده است اما به صورت کریستال درآوردن قند آن هنوز مشکلات زیادی دارد. اما از شیره آن میتوان به صورت شربت در کمپوت سازی، نوشابه سازی، داروسازی و سایر صنایع استفاده کرد. مزیت این شربت در کمپوتسازی در این است که چون به راحتی بلورین نمیشود بنابراین شکرک نمیزند. کشتوکار سورگوم شیرین در مقایسه با نیشکر و چغندر قند خیلی راحت و کم هزینه، ولی استحصال قند از آن در مقایسه با آنها خیلی پرهزینه است.
در این صفحه تعداد 543 مقاله تخصصی درباره سورگوم که در نشریه های معتبر علمی و پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct) منتشر شده، نمایش داده شده است. برخی از این مقالات، پیش تر به زبان فارسی ترجمه شده اند که با مراجعه به هر یک از آنها، می توانید متن کامل مقاله انگلیسی همراه با ترجمه فارسی آن را دریافت فرمایید. در صورتی که مقاله مورد نظر شما هنوز به فارسی ترجمه نشده باشد، مترجمان با تجربه ما آمادگی دارند آن را در اسرع وقت برای شما ترجمه نمایند.
مقالات ISI سورگوم (ترجمه نشده)
مقالات زیر هنوز به فارسی ترجمه نشده اند. در صورتی که به ترجمه آماده هر یک از مقالات زیر نیاز داشته باشید، می توانید سفارش دهید تا مترجمان با تجربه این مجموعه در اسرع وقت آن را برای شما ترجمه نمایند.
Keywords: سورگوم ; Amylopectin; Malting; Protein digestibility; Sorghum; FAN; free amino nitrogen; HD; high protein digestibility trait; HWE; hot water extract; IVPD; in vitro protein digestibility; SEM; scanning electron microscopy; TEM; Transmission electron microscopy;
Keywords: سورگوم ; CO2e; Carbon Dioxide equivalent; CONACyT; Consejo Nacional de Ciencia y TecnologÃa; DGAPA; Dirección General de Asuntos del Personal Académico; EJDE; Direct Juice-Ethanol; EMB; Molasses-based ethanol; FAO; Food and Agriculture Organization; GHG; Greenh